Kontent qismiga oʻtish

Dollo qonuni

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Закон Доллоdan yoʻnaltirildi)

Evolyutsion jarayonlarning qaytarilmasligi qonuni — 1893-yilda belgiyalik paleontolog Lui Dollo tomonidan ishlab chiqilgan, keyinchalik uning nomi bilan atalgan qonundir[1].

Evolyutsiyaning qaytarilmas qonuni L. Dollo: organizm (populyatsiya) o‘zining asl muhiti va yashash sharoitiga qaytgan taqdirda ham o‘zi paydo bo‘lgan asl shakliga qayta olmaydi. Misol: agar sayyoradagi iqlim to'satdan issiq va nam bo'lib qolsa, mezozoy davridagidek, dinozavrlar baribir Yerda paydo bo'lmaydi.

Olimning gipotezasiga ko'ra, evolyutsion rivojlanish jarayonida bir marta yo'qolgan organ yoki ishora keyingi filogenetik rivojlanish jarayonida tiklanmaydi[2]. Biroq, keyinchalik Dollo qonuniga istisnolar topildi: masalan, 2003-yilda Maykl Uayting (inglizcha: Michael F. Whiting ) evolyutsiya jarayonida qanotlarini yo'qotgan tayoq hasharotlar turkumiga mansub ba'zi hasharotlar keyinchalik ularni yana egallashini ko'rsatdi[3].

  1. Dollo, Louis. Les Lois De L’évolution. New York: Arno, 1893.
  2. Геологический словарь: в 2-х томах. — М.: Недра. Под редакцией К. Н. Паффенгольца и др. 1978.
  3. Michael F. Whiting, Sven Bradler & Taylor Maxwell, «Loss and recovery of wings in stick insects», in: Nature 421, 264—267 (16 January 2003)