Foydalanuvchi:Samandar2549/Individualizm
Andoza:Political spectrumAndoza:Political ideologiesIndividualizm — bu axloqiy pozitsiya, siyosiy falsafa, mafkura va ijtimoiy qarash bo‘lib, u insonning ichki qadr-qimmatini ta'kidlaydi. [1]Individualistlar o‘z maqsad va istaklarini amalga oshirishni, mustaqillik va o‘z kuchiga tayanishni qadrlashni targ‘ib qiladilar, va insonning manfaatlari davlat yoki ijtimoiy guruhdan ustun turishi kerak deb hisoblaydilar, shu bilan birga, jamiyat yoki hukumat kabi institutlar tomonidan inson manfaatlariga tashqi aralashuvlarga qarshi chiqadilar. Individualizm insonni diqqat markaziga qo‘yadi va "inson ozodlik uchun kurashda asosiy ahamiyatga ega" degan asosiy g‘oyadan boshlanadi.
Individualizm ko'pincha kommunitarizm, kollektivizm va korporatizmga qarama-qarshi tushuniladi.[2][3]
Etimologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ingliz tilida individualizm so'zi birinchi marta 1830-yillarning oxirida ouenitlar kabi utopik sotsialistlar tomonidan kamsituvchi so'z sifatida kiritilgan, ammo ular Sent-Simonizm ta'sirida bo'lganmi yoki buni mustaqil ravishda ishlab chiqqanmi, aniq emas.[4] Britaniyada bu atamaning yanada ijobiy qo'llanilishi ming yillik sotsialistik va nasroniy isroillik Jeyms Elishama Smitning yozuvlarida qo'llanila boshlandi. Garchi Robert Ouenning dastlabki izdoshi bo'lsa-da, u oxir-oqibat Ouenning mulk haqidagi jamoaviy g'oyasini rad etdi va individualizmda "asl daho"ning rivojlanishiga imkon beradigan "universalizm" ni topdi. Individualizm boʻlmasa, Smit shaxslar oʻz baxtini oshirish uchun mulk yigʻa olmaydi, deb taʼkidlagan. Uilyam Makkall, yana bir unitar voiz va ehtimol Smitning tanishi, garchi Jon Styuart Mill, Tomas Karlayl va nemis romantizmi ta'sirida bo'lsa ham, 1847 yilda "Individualizm elementlari" asarida xuddi shunday ijobiy xulosalarga keldi.Andoza:LibertarianismAndoza:Social and political philosophy
Individulizm va jamiyat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Individualizm shaxsning jamiyatda ishtirok etib, o‘z shaxsiy manfaatlarini jamiyat tuzilmasining manfaatlariga ergashmasdan, mustaqil ravishda o‘rganishga va kashf etishga intilishini ta'kidlaydi (individualist albatta egoist bo‘lishi shart emas). Individualist albatta biror ma'lum falsafaga ergashmaydi. U ko‘plab falsafalarning turli jihatlarini o‘z manfaatlariga qarab birlashtirishi mumkin, ya'ni o‘ziga foydali bo‘lgan jihatlarni tanlaydi. Jamiyat darajasida individualist siyosiy va axloqiy asoslarini shaxsiy tuzilgan shaklda belgilaydi. Mustaqil fikrlash va o‘z qarashlariga ega bo‘lish individualistning zaruriy xususiyati hisoblanadi.
Jan-Jak Russo "Ijtimoiy shartnoma" asarida umumiy iroda konsepsiyasi oddiy individual irodalarning yig‘indisi emasligini va uning individual manfaatlarni rivojlantirishini ta'kidlaydi (Russo ko‘z qarashida, qonunga hurmatsizlik bir shaklda jaholat va insonning o‘z ehtiroslariga bo‘ysunishi bo‘lib, oqilona mustaqillik o‘rniga shunday qabul qilinadi, shuning uchun qonunlar cheklovi shaxs uchun foydali bo‘ladi). [[Turkum:Siyosiy atamalar]] [[Turkum:Falsafiy harakatlar]] [[Turkum:Libertariya nazariyasi]] [[Turkum:Individualizm]]
- ↑ „individualism | Brittanica“.
- ↑ Biddle, Craig (20 February 2012). "Individualism vs. Collectivism: Our Future, Our Choice". The Objective Standard 7 (1). https://www.theobjectivestandard.com/issues/2012-spring/individualism-collectivism/.
- ↑ Hayek, F.A.. The Road to Serfdom. Chicago: The University of Chicago Press, 1994 — 17, 37–48-bet. ISBN 0-226-32061-8.
- ↑ Claeys, Gregory (1986-01). „"Individualism," "Socialism," and "Social Science": Further Notes on a Process of Conceptual Formation, 1800-1850“. Journal of the History of Ideas. 47-jild, № 1. 81-bet. doi:10.2307/2709596.
{{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim:|date=(yordam)