Mullagali Yaushev
| Mullagali Yaushev Axmetjanovich | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
5-dekabr 1864-yil |
| Vafoti |
1926-yil Toshkent, SSSR |
Mullagali Axmetjanovich (Gali Axmetovich) Yaushev (1864, Orenburg viloyati – 1926, Toshkent) tatar homiyi va jamoat arbobi, birinchi gildiya savdogari. Aka-uka Yaushevlar savdo uyi rahbari hamda savdogar Yaushevlar sulolasining vakili.
Tadbirkorligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mullagali Yaushev Abdulvali Axmetjanovich Yaushevning ukasi boʻlib, akasining vafotidan keyin1906-yilda oilaviy korxonani boshqargan[1]. Yaushevlar kompaniyasining asosiy faoliyati sanoat va qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish bilan savdo qilishga qaratilgan edi.
Mullagali Yaushevning rahbarligi davrida „Aka-uka Yaushevlar“ savdo uyi bir nechta yirik zamonaviy savdo markazlarini qurdi: Troitsk (1911), Chelyabinsk (1913), Toshkent va Qoʻstanayda (1915)[2]. Troitskda bitta 4 qavatli binoning qurilishi 300 ming rublni tashkil etdi va uning xodimlari soni 125 kishiga yetdi[3].
1915-yilda Mullagali Yaushevga tijorat maslahatchisi unvoni berildi.
Ijtimoiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mullagali Yaushev Axmetjanovich 1906-yil yanvarda Peterburgda boʻlib oʻtgan Ikkinchi Butunrossiya musulmonlari qurultoyi delegati boʻlgan.
Tatar liberal harakati[4] va jadidchilik harakatining faol ishtirokchisi edi.
Axmetjanovich 1914–1917-yillarda Trinity City Duma va Trinity District Zemstvo Assambleyasi majlisining asosiy ovoz beruvchilari qatorida boʻlgan.
1917-yil oktyabr oyida Tatar-Bashkir milliy-madaniy muxtoriyatining milliy hukumati komissiyasi aʼzosi boʻlgan[5]. Shuningdek, uning fondiga 100 ming rubl xayriya qilgan[6].
Xayriyalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaushev 1901–1906-yillarda Troitsk musulmonlar xayriya jamiyatining faxriy aʼzosi va 1907–1917-yillarda esa uning raisi boʻlgan. 1901-yilda gʻaznachi etib saylandi. U musulmonlar uyi ijroiya komissiyasini boshqargan[7].
Mullagali Yaushev 1909-yilda Qoʻstanaydagi musulmon xayriya jamiyati, 1914-yilda esa boshlangʻich taʼlim muassasalari oʻquvchilariga gʻamxoʻrlik qilish uchun „Trilistnik“ jamiyati asoschilaridan biri boʻlgan.
1914-yilda oilasi bilan Troitskda ayollar madrasasini tashkil etadi[8].
Yaushev Sankt-Peterburgda sobor masjidi qurilishi uchun 1 ming rubl xayriya qildi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Проект «Культурная карта Казахстана» — Костанайская соборная мечеть“. 2017-yil 6-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-oktyabr.
- ↑ „ПАССАЖУ ЯУШЕВЫХ — 100 ЛЕТ!“. 2016-yil 16-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 28-oktyabr.
- ↑ „Nothing found for 2013 10 Yaushevyi“ (ru-RU). Qaraldi: 2023-yil 3-noyabr.
- ↑ Rauf Gizatullin: Bulgarliki sredney Volgi. Obrazes sovremennoy tolerantnosti demonstriroval Troitsk eщe v XIX veke – Yujnouralskaya panorama, 11 Avgusta 2015
- ↑ D. N. Denisov, A. Yu. Xabutdinov. Formirovanie i evolyutsiya musulmanskix obщin Troitska i Chelyabinska v konse XVIII – nachale XX veka – Tatarica, 17/2/2021
- ↑ Velikaya rossiyskaya revolyutsiya 1917 goda i musulmanskoe dvijenie – Tsentr gumanitarnix initsiativ, Institut istorii RAN, Moskva, Sankt-Peterburg, 2019 – s. 391
- ↑ „100 velikix predprinimateley Rossii“ " Nominanti " Yaushev Abdulvali Axmetjanovich
- ↑ V oktyabre ispolnitsya 100 let odnomu iz primechatelnix zdaniy Chelyabinska – bivshemu passaju Yaushevix – Yujnouralskaya panorama, 25 Sentyabrya 2013