Kontent qismiga oʻtish

Sinchkovlik

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Sinchkovlik yoki pedantizm (fransuzcha: pédant — oʻqituvchi, lotincha: paedagogans — taʻlim beruvchi) — insonning har qanday harakatlarida maksimal aniqlik va batartiblikni, rasmiy talablar, qoidalar va boshqalarga rioya qilish moyilligini ifodalovchi shaxsiy sifatdir.

Sinchkovlikning tashqi belgilari batartiblik, hayotning turli jabhalarida tartib-qoidalarga rioya qilishdir. Tabiatan u bir necha darajali namoyon boʻladi: yengil va aql-idroklilikdan obsesif-ogʻriqligacha.

Baʻzi odamlarda pedantizm juda ogʻriqli, obsesif xarakterga ega boʻlib, koʻpincha obʻektiv ruhiy kasalliklar, shu jumladan nevrozlar bilan bogʻliq.

Ishga taalluqli, oqilona sinchkovlik — toʻliq ongli (yoki deyarli toʻliq), rejalidir. Bunday pedantizmni insonning hayot strategiyasining bir qismi deb atash mumkin.

Odatlarning tabiatiga koʻra ogʻriqli pedantni (anankast) ishga taalluqli sinchkovlikdan ajratish qiyin koʻrinadi, farq asosan kechinmalarning tabiatida namoyon boʻladi: ishbilarmon odamda bunday tajribalar kam boʻladi, anankast esa har fikrlari va his-tuygʻulari bilan doim oʻzining obsesif fikrlari va kechinmalariga qaytaveradi.