Kontent qismiga oʻtish

Volkswagen

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Folksvagen agdan yoʻnaltirildi)
Volkswagen AG
Turi Aksionerlik jamiyati
Tarmogʻi Avtomobilsozlik
Egasi Porsche Automobil Holding SE
Birja listingi FWBVOW3
Qachon asos solingan 1937-yil
Joylashuvi Olmoniya bayrogʻi Olmoniya: Volfsburg, Shveytsariya bayrogʻi Shveysariya : Lozanna
Asoschi(lari) German Labor Front[1]
Aylanma daromadi 250 200 000 000[2]
Operatsion foydasi 7 103 000 000[3]
Boyligi 409 732 000 000[3]
Sof foydasi 15 428 000 000[2]
Shoʻba korxonalari Audi,
Lamborghini (Audi AGʻning shirkati),
Bentley
Bugatti (Volkswagen Franceʼning shirkati), Scania AB
SEAT
Škoda Auto
Volkswagen Marine
Porsche
Ducati Motor Holding S.p.A. (Audi AGʻning shirkati)
ItalDesign Giugiaro
Vebsayti volkswagenag.com(olm.)(ingl.)

Volkswagen Aktiengesellschaft — nemis avtomobil konserni (kompaniyalar guruhi). Kompaniyaning bosh ofisi Volfsburg (nemischa: Wolfsburg ), Germaniyada joylashgan. Kompaniya Volkswagen (nemischadan tarjimasi — "Xalq mashinasi") markasi boʻyicha nomlangan. Baʼzi nemis tilida soʻzlashadigan manbalarda, rasmiy nomdan tashqari, baʼzan uni Volkswagen Konzern[4], ingliz tilida soʻzlashadigan manbalarda — Volkswagen guruhi, baʼzan VW guruhi[5] yoki hatto shunchaki VAG deb nomlashadi.

Volkswagen konserni tarkibiga avtomobillar ishlab chiqarish va tegishli xizmatlarni ishlab chiqaruvchi 342 kompaniya kiradi. 2011-yil sentyabr holatiga koʻra Porsche Automobil Holding SE (shuningdek, Porsche SE nomi bilan ham tanilgan) Volkswagen AG kompaniyasining ovoz beruvchi aktsiyalarining 50,73 foiziga egalik qiladi. Oʻz navbatida, Volkswagen AG oraliq holding Porsche Zwischenholding GmbH holding kompaniyasining 49,9 % aktsiyasiga egalik qiladi (qolgan 50,1 % toʻgʻridan-toʻgʻri Porsche SE egalik qiladi), Porsche Zwischenholding GmbH esa nufuzli avtomobillar ishlab chiqaruvchi Porsche AG kompaniyasining 100 % aktsiyalariga egalik qiladi[6]. Yagona VW-Porsche tuzilmasini birlashtirish boʻyicha muzokaralar olib borilmoqda. 2015-yilning sentyabriga qadar Martin Uorkkorn Porsche SE va Volkswagen AG kompaniyalari boshqaruvi raisi ham boʻlgan.

2009-yilning 9 oyi natijalariga koʻra, u dunyodagi eng yirik avtomobil ishlab chiqaruvchisi boʻldi[7]. 2009-yilda Fortune Global 500[8] reytingida 14-oʻrinni egalladi. Yevropa avtomobil bozorining etakchisi (25 % dan yuqori)[9].

Konsernning kelib chiqishi 1937-yilda Berlinda Ferdinand Porsche tomonidan yaratilgan „Gesellschaft zur Vorbereitung des Deutschen Volkswagens mbH“ („Quvonch orqali kuch“ milliy sotsialistik tashkiloti qoshidagi nemis xalq avtomobillarini tayyorlash jamiyati) firmasidan deb bilinadi. 1938-yil boshida Volfsburgdagi birinchi Volkswagen zavodining qurilishi boshlandi; oʻsha-yilning 16-sentyabrida kompaniya Volkswagenwerk GmbH deb qayta nomlandi. Ikkinchi Jahon urushidan keyin fabrikalar Britaniya harbiy maʼmuriyati nazorati ostida boʻladi.

1960-yil 22-avgustda GFR tashkil topganidan soʻng, Quyi Saksoniya shtatiga qarashli boʻlgan „Volkswagen zavodlari“ masʼuliyati cheklangan jamiyat tashkil etildi. 1985-yilda yillik umumiy yigʻilishning qaroriga binoan kompaniya nomi Volkswagen AG ga oʻzgartirildi. Avtomobilsozlik va mototsikl sanoatiga qoʻshimcha ravishda, konsern moliyaviy va logistika xizmatlarini koʻrsatdi va ozgina oziq-ovqat korxonasiga ega edi.

90-yillarning boshlarida konsern katta qiyinchiliklarga duch keldi. 1993-yilda konsern raisi etib tayinlangan Ferdinand Pix eng yaxshi inqiroz menejeri boʻldi. U amalda konsernni toʻrt kunlik ish haftasiga oʻtkazib, saqlab qoldi. 2015-yilga qadar Pix konsernda asosiy rollardan birini oʻynagan. U tajovuzkor siyosatni tanlab, mashhur avtomobil markalarining galaktikasini qoʻlga kiritib, ulkan yutuqlarga erishgan edi[10].

1998-yil iyuldan 2002-yil dekabrgacha Volkswagen Bentley boʻlinmasi BMW bilan kelishilgan holda Rolls-Royce markasi ostida avtomobillar ishlab chiqargan, u ushbu markaga huquqni Vikers konsernidan olgan. 2003-yildan beri faqat BMW Rolls-Royce brendi ostida avtomobil ishlab chiqarishi mumkin.

2009-yil dekabr oyida Volkswagen AG oxirgi aksiyalar paketini almashib (nemislar „Suzuki“ning 20 foiz ulushini oldi) va ekologik toza avtomobillarni birgalikda ishlab chiqarishni eʼlon qilib, yaponiyalik Suzuki bilan ittifoq tuzdi. Ikki-yildan kam vaqt oʻtgach, 2011-yil sentyabr oyida ittifoqning qulashi eʼlon qilindi[11].

2015-yil sentyabr oyida AQSh atrof-muhitni muhofaza qilish agentligi (EPA) Volkswagenning dizel, shu jumladan Audi A3, Volkswagen Jetta, Beetle, Golf va Passat avtomobillarining bort kompyuterida ishlatiladigan dastur ushbu avtomobilni normal yoki u sinovdan rejimda ishlayotganligini aniqlashi mumkinligini aniqladi. Sinov paytida ekologik toza rejimga avtomatik oʻtish sodir boʻldi. Atrof-muhitni muhofaza qilish agentligining maʼlum qilishicha, AQShning ekologik meʼyorlariga javob bermaydigan har bir avtomobil uchun ishlab chiqaruvchi 37,5 ming AQSh dollari miqdorida jarima toʻlaydi, 2008-yildan beri AQShda sotilgan avtomobillar soni 482 mingtani tashkil etganligini hisobga olsak, jarimaning umumiy qiymati 18 milliard dollarga yetishi mumkin. Volkswagen yarim million avtomobilini AQShga qaytarib oldi. Volkswagen direktorlar kengashi raisi, Martin Winterkorn uzr soʻradi va Germaniya Transport vazirligi tomonidan olib boriladigan tergovni qoʻllab-quvvatlashga vaʼda berdi[12]. Soʻngra, Winterkorn isteʼfo chiqishi boʻyicha ariza berdi[13].

Korporativ tuzilmasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Volkswagen guruhi boʻlinmalari:

  • Volkswagen (yengil avtomobillar) — hozirgi vaqtda konsernning avtomobillar ishlab chiqarish bilan shugʻullanadigan qismi shoʻba kompaniya sifatida roʻyxatga olinmagan, lekin Volkswagen AG boshqaruviga bevosita boʻysunadi.
  • Audi — bu Daimler-Benz tomonidan 1964-yilda sotib olingan Auto Union kompaniyasining soʻnggi avtomobil markasi.
  • NSU Motorenwerke — 1969-yilda sotib olingan va Audi boʻlimiga kiritilgan . 1977-yildan beri mustaqil savdo markasi sifatida foydalanilmaydi.
  • Seat — kompaniyaning nazorat paketi (53 %) 1986-yilda davlatdan sotib olingan. 1990-yildan beri ushbu marka amalda kompaniyaning 99,99 foiziga egalik qiluvchi Volkswagen AG kompaniyasiga tegishli.
  • Skoda — kompaniya 1991-yilda sotib olingan.
  • Volkswagen tijorat transport vositalari (Volkswagen Nutzfahrzeuge) — Volkswagen AG tarkibiga kirgan, ammo 1995-yilda Guruhning oldingi raisi Burnd Vaydamaning saʼy-harakatlari tufayli Volkswagen AG tarkibiga kiruvchi mustaqil boʻlinma boʻldi. Boʻlim tijorat transporti: mikroavtobuslar, avtobuslar va tirkamalar ishlab chiqarish bilan shugʻullanadi.
  • Bentley — kompaniya olingan 1998-yilda britaniya konserni Vickers dan Rolls-Royce bilan birga sotib olingan, lekin mustaqil oʻzi bu marka ostida avtomobil ishlab chiqarish mumkin emas, chunki markaning oʻzi BMWga sotib yuborilgan.
  • Bugatti — marka 1998-yilda sotib olingan.
  • Lamborghini — kompaniya 1998-yilda Audi kompaniyasining shoʻba korxonasi tomonidan sotib olingan.
  • Scania AB — kompaniyaning nazorat paketi (70,94 %) 2009-yilda sotib olingan. Tyagachlar, yuk mashinalari va samosvallar, avtobuslar va dizel dvigatellari ishlab chiqaradi.
  • MAN AG — kompaniyaning nazorat paketi (55.9 %) 2011-yilda sotib olingan. Tyagach, yuk mashinalari va samosvallar, avtobuslar, dizel va gibrid dvigatellar ishlab chiqaruvchisi.
  • Ducati Motor Holding Sp A. — Audi AG tomonidan (Volkswagen AG boʻlinmasi) 2012-yil aprel oyida 1,1 milliard dollarga Investind industrial SpA kompaniyasidan sotib olingan premium mototsikl ishlab chiqaruvchilardan biri.
  • Porsche — VAG aksiyalarning 49,9 foiziga, Porsche SE esa 50,1 foiz aktsiyalariga egalik qiladi. Barcha ishlanmalar VAG nazorati ostida. 2015-yilning sentyabriga qadar Martin Uorkkorn Porsche SE va Volkswagen AG kompaniyalari boshqaruvi raisi ham boʻlgan.
  • ItalDesign Giugiaro — aksiyalarning 90,1 % 2010-yilda italiyaning Lamborghini Holding tomonidan qaytarib olingan, uning bosh kompaniyasi Audi AG boʻlib, u oʻz navbatida Volkswagen AG konserniga kiradi. Shunday qilib, Volkswagen aslida studiyaning egasiga aylandi. Qolgan ulush ItalDesign asoschilaridan biri Jorjetto Gugarioning oilasiga tegishli.

Volkswagen AG Yaponiyaning Suzuki Motor Corporation kompaniyasining eng yirik aktsiyadorlaridan biridir. 2013-yil holatiga koʻra, Volkswagen rus markasi Aleko (uning ostida Moskvich bir vaqtning oʻzida sotilgan) egasi hisoblanadi. Brend va barcha timsollardan foydalanish huquqi Volkswagen uchun 2021-yilgacha saqlanib qolgan[14].

Moliyaviy boʻlinmasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1991-yil mart oyida oʻzining tashkiliy tuzilmasini optimallashtirish maqsadida Volkswagen „Volkswagen Finanz“ deb nomlangan ichki boʻlinmani tuzdi, u 1994-yil yanvar oyida Volkswagen Financial Services yopiq aksiyadorlik jamiyati sifatida guruh ichida mustaqillikka erishdi. 100 foiz kapital Volkswagen AGga tegishli. Bank-moliya instituti sifatida Volkswagen Financial Services xalqaro moliya bozorlariga chiqish va loyihalarni imtiyozli shartlarda moliyalashtirish imkoniyatiga ega.

Hozirgi vaqtda, guruhning moliyaviy boʻlimi, Volkswagen Financial Services, Yevropaning avtomobil bozorida eng yirik moliyaviy operator boʻlib, bosh qarorgohi Braunshveygda joylashgan. 2009-yil oxirida Volkswagen Financial Services aktivlari 60,2 milliard yevroni tashkil etdi. Volkswagen Financial Services boʻlinmalarida Germaniyada 3600 xodimlari, shu jumladan, butun dunyo boʻylab 5000 dan ortiq kishi mehnat qilmoqda. Boʻlim quyidagilarni amalga oshiradi:

  • xususiy va korporativ mijozlar uchun avtomobillar ishlab chiqarish va sotib olishni moliyalashtirish (Volkswagen Bank);
  • xususiy va korporativ mijozlarga bank xizmatlarini koʻrsatish (Volkswagen Bank direct / Audi Bank direct);
  • shaxsiy va korporativ mijozlarga sugʻurta xizmatlarini koʻrsatish (Volkswagen Bank GmbH / Volkswagen-Versicherungsdienst: Volkswagen Bank, Audi Bank, Seat Bank, Škoda Bank);
  • xususiy va korporativ mijozlarga lizing xizmatlari koʻrsatish (Volkswagen Leasing);
  • flotni boshqarish (Volkswagen Leasing / LeasePlan Corporation);

2010-yilda Volkswagen AG Groupning daromadi 57.243 milliard yevroni, sof foydasi — 1.55 milliard yevroni tashkil etdi. 2009-yilda global inqirozga va avmobillar sotilishining umumiy pasayishiga qaramay, kompaniya butun dunyo boʻylab avtomobil savdosini 0,6 % ga oshirdi. Bu 6,23 million dona rekord avtomobil sotilgan .

2006-yilda konsern 104,7 milliard yevroga 5.72 million avtomobil sotdi (ushbu davrdagi sof foyda 2,75 milliard yevro). Guruh korxonalarida 370 mingdan ortiq kishi ishlaydi. 2005-yilda konsern 5,22 million avtomobil ishlab chiqargan va 5,19 million dona avtomobil sotgan. Savdolarning 7,5 % Germaniyada, 44,7 % Yevropada, 15 % Shimoliy Amerikada, 6,6 % Osiyo-Tinch okeani mintaqasida, 4,4 % Janubiy Amerikada va 1,8 % Janubiy Amerikada edi. Afrika 2005-yildagi daromadlar 95,3 milliard yevroni tashkil etdi, 2004-yilga nisbatan 7 foizga koʻp, VW sof foydasi — 1,12 milliard yevro (2004-yilda 697 million yevro).

2019-yil aprel oyida Volkswagen Xitoyning Anhui Jianghuai Automobile (JAC) kompaniyasi bilan birgalikda Xitoyda yangi elektr avtomobillari zavodini qurishni rejalashtirayotgani haqida xabar berilgandi. Dastlabki maʼlumotlarga koʻra, yangi ishlab chiqarishni qurish uchun 750 million dollar mablagʻ kerak boʻladi[15].

Ishlab chiqarish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Volkswagen AG Yevropaning 15 mamlakatida va Amerika, Osiyo va Afrikadagi oltita mamlakatda 48 ta avtomobil kompaniyalariga egalik qiladi. Guruh korxonalarida 370 mingdan ortiq kishi ishlaydi, kuniga 26 600 dan ortiq mashina ishlab chiqariladi, dunyoning 150 dan ortiq mamlakatlarida avtomobillarga vakolatli savdo va xizmat koʻrsatish amalga oshiriladi.

Rossiyada Volkswagen

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiyada Volkswagen, Audi, ŠKODA, Bentley, Lamborghini, Ducati va Volkswagen tijorat transportlarining rasmiy distribyutori Volkswagen Group Rus MCHJ hisoblanadi. Kompaniyaning yagona import qiluvchi kompaniya sifatida faoliyati 2003-yilda boshlangan. Bosh direktor — Markus Ozegovich.

2014-yilda Volkswagen Group Rus Sochidagi Olimpiya va Paralimpiya Qishki oʻyinlarining rasmiy hamkori boʻldi. Mehmonlarni koʻchirishni tashkil qilish uchun kompaniya Sochi 2014 tashkiliy qoʻmitasiga 3000 dan ortiq Volkswagen, Audi, Škoda va Volkswagen — tijorat transport vositalarini taqdim etdi, ularning asosiy qismi kompaniyaning Rossiya zavodlarida ishlab chiqarilgan.

2016-yil mart oyida kompaniya Moskva yaqinidagi Chexov shahrida zaxira buyumlar va butlovchilarning yangi omborini foydalanishga topshirdi.

2018-yil fevral oyida kompaniyaning zavodi dunyodagi Volkswagen zavodlari orasida eng yaxshi ishlashi uchun-yilning Transformator mukofotiga sazovor boʻldi. 2018-yil iyul oyida kompaniya oʻz faoliyat doirasini kengaytirdi va Volkswagen brendlari — yengil avtomobillar va Volkswagen — Qozogʻistondagi tijorat transport vositalarining rasmiy importchisi maqomini oldi. 2018-yil noyabr oyida Kaluga shahridagi Volkswagen Group Rus zavodi 1,6 litrli 110 litrli dvigatel bilan Drive konfiguratsiyasida 500 minginchi Volkswagen Polo sedanini chiqardi. s va 6 tezlikli avtomat uzatma. Ushbu mashina Rossiyaning Delimobil avtomobil almashish operatoriga topshirildi .[16]

2018-yilda kompaniyaning Rossiya bozoridagi savdosi 211,8 mingta avtomobilni tashkil etdi. 2018-yil yakunlariga koʻra, bozor ulushi 11,8 % ga etdi. Rossiyadagi barcha Volkswagen brendlarining sotish hajmi 229,800 (Porsche, MAN va Scania brendlarining sotuv natijalarini hisobga olgan holda). 2018-yilda kompaniyaning ishlab chiqarish maydonlarida 200 mingta mashina ishlab chiqarildi: Kaluga shahridagi kompaniyaning zavodida 143,5 mingta va Nijniy Novgoroddagi ishlab chiqarish maydonchasida 56,5 mingta mashina. Dvigatel ishlab chiqarish 161 000 dvigatelni tashkil etdi, ulardan 44 mingtasi Ispaniya va Chexiya ishlab chiqarish maydonlariga eksport qilindi.

Kaluga shahridagi zavodi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2006-yil 29-mayda kompaniya Kaluga viloyati maʼmuriyati va Rossiya Iqtisodiy rivojlanish vazirligi bilan Grabtsevo texnoparkida Kaluga shahri yaqinida avtomobil zavodi qurilishi toʻgʻrisida investitsiya shartnomasini imzoladi. Loyihaga dastlabki sarmoya 570 million yevroni tashkil etdi. Dastlab, 2007-yil 28-noyabrda ochilgan zavod katta yigʻish texnologiyasidan foydalangan holda Škoda Octavia rusumli avtomobillarni ishlab chiqardi. 2009-yil oktyabr oyida kombinat payvandlash va boʻyash kabi toʻliq siklli kuzovlarni ishlab chiqarishni boshladi.

2009-yil oktyabr oyi oxirida Volkswagen Group Rus, Rossiya bozori uchun maxsus Volkswagen Polo xetchbeki asosida yaratilgan B sinfli sedan loyihasi ustida ish olib borishini eʼlon qildi. 2010-yil iyun oyi boshida Volkswagen Polo sedani deb nomlangan ushbu mashinaning amaliy tayyorgarligi haqida maʼlum boʻldi. Avtomobil 2010-yil yozida Kaluga shahridagi zavodda ishlab chiqarila boshlandi. Hozirgi vaqtda zavodda Volkswagen Tiguan, Volkswagen Polo va Škoda Rapid modellari ishlab chiqarilmoqda.

2013-yilda ishlab chiqarishni mahalliylashtirish darajasi 50 % ga baholandi.[17]

2016-yil noyabr oyida Kaluga shahridagi zavodda 12 000 kvadrat metr maydonga ega yangi kuzov sexi ochildi. Korxonaning qoʻshimcha quvvati ikkinchi avlod Volkswagen Tiguan ishlab chiqarishni tashkil etish imkonini berdi. Volkswagen Groupning yangi Tiguandagi sarmoyasi 180 million yevroni tashkil etdi.

2017-yil iyun oyida Kaluga shahridagi zavodda yangilangan Škoda Rapid ishlab chiqarishi boshlandi.

Dvigatel zavodi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2015-yilda Kaluga shahrida EA211 seriyali 1,6 MPIdvigatellar ishlab chiqaradigan zavod ochildi. Zavodning quvvati-yiliga 150 ming dvigatelni tashkil etadi. 2016-yil fevral oyida millioninchi avtomobil mahalliy dvigatel bilan Volkswagen Polo Allstar boʻlgan Kaluga shahridagi yigʻish liniyasidan chiqib ketdi. 2016-yil oktyabr oyida dvigatel ishlab chiqarish zavodi ochilganidan beri EA211 seriyali 200 000-chi 1,6 MPI dvigatel ishlab chiqarildi. 2018-yilda 161 mingta dvigatel ishlab chiqarildi, shundan 44 mingtasi eksport qilindi.

Nijniy Novgorodda ishlab chiqarish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yildan boshlab kompaniya Nijniy Novgoroddagi GAZ guruhining ishlab chiqarish maydonchasida avtomobillar ishlab chiqarishni boshladi. Rossiyaning GAZ guruhi bilan kelishuvli yigʻish toʻgʻrisidagi shartnoma 2011-yil 14-iyunda imzolangan[18]. Kelishuvga binoan, GAZ hozirda Skoda Octavia va Škoda Kodiaq ishlab chiqarishning toʻliq siklini tashkil qilingan.

2017-yil iyun oyida Volkswagen Group va GAZ Group uchta yoʻnalishda hamkorlik shartnomasini imzoladilar:

  • Nijniy Novgoroddagi zavodda avtomobillar ishlab chiqarishni shartnomaviy ishlab chiqarishni kengaytirish;
  • GAZ rusumidagi yengil tijorat transporti uchun Volkswagen dvigatellarini etkazib berish;
  • Volkswagen Truck & Bus va GAZ Guruhi oʻrtasidagi strategik sheriklik masalasini koʻrib chiqish niyati.
  • Volkswagen avtosaloni
  1. (unspecified title)
  2. 2,0 2,1 (unspecified title)Folksvagen ag.
  3. 3,0 3,1 (unspecified title)
  4. „Volkswagen Konzern“. www.volkswagenag.com. 2019-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr. (Wayback Machine saytida 2019-12-05 sanasida arxivlangan)
  5. Pötsch, Hans Dieter; Detlef Wittig. „Presentation on the Half-Yearly Financial Report 2009“ (en) p. 6. Volkswagen AG (2009-yil 30-iyul). 2012-yil 26-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 28-dekabr. (WebCite saytida 2012-02-26 sanasida arxivlangan)
  6. „Holding Structure“. 2016-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 6-yanvar. (Wayback Machine saytida 2016-09-01 sanasida arxivlangan)
  7. Deutsche Welle (www.dw.com). „Volkswagen стал мировым лидером по числу выпущенных автомобилей | DW | 06.11.2009“ (ru). DW.COM. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  8. „Global 500 2009: Global 500 1-100 - FORTUNE on CNNMoney.com“. money.cnn.com. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  9. „Европейский авторынок растет девять месяцев подряд“. Finmarket.ru (2014-yil 17-iyun). Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  10. FOCUS Online. „Wie sich Piëch ins Abseits manövrierte“ (de). FOCUS Online. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  11. „Suzuki разрывает альянс с Volkswagen“ (ru). Ведомости. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  12. „Концерну Volkswagen грозят миллиардные штрафы“ (ru). BBC News Русская служба. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  13. „Глава концерна Volkswagen Мартин Винтеркорн уходит в отставку“ (ru). ТАСС. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  14. „Москвич c Берлинер Ринга“. 2013-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. (WebCite saytida 2013-06-12 sanasida arxivlangan)
  15. „Volkswagen и JAC построят в Китае завод по производству электромобилей“ (ru). 3DNews - Daily Digital Digest. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  16. V Kaluge vipustili yubileyniy 500 000-iy sedan Volkswagen Polo
  17. „«Автофрамос» назван «самым российским» сборочным предприятием“ (ru). Drom.ru. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.
  18. Deutsche Welle (www.dw.com). „С 2012 года в Нижнем Новгороде будут производить автомобили Volkswagen и Škoda | DW | 14.06.2011“ (ru). DW.COM. Qaraldi: 2019-yil 28-dekabr.