Xoja Qurbon madrasasi
| Madrasa | |
Xoja Qurbon madrasasi
Hoji Qurbon madrasasi | |
 | |
| Mamlakat |  Oʻzbekiston
|
| Hudud | Buxoro viloyati |
| Shahar | Buxoro |
| Manzil | Abdulxoliq Gʻijduvoniy MFY, Abdulxoliq Gʻijduvoniy koʻchasi |
| Maktab yoʻnalishi | sunniy |
| Mulkdor | Davlat mulki. Buxoro viloyati madaniy meʼros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida |
| Madrasa turi | Oʻrta |
| Meʼmoriy uslub | Markaziy Osiyo meʼmorchiligi |
| Binokorlik tashabbuschisi | Hoji Qurbon ibn Rahmatullaboy |
| Homiylar | Hoji Qurbon ibn Rahmatullaboy |
| Binokorlik | 1907—1908-yillar |
| Maqomi | davlat himoyasida[1] |
| Holati | Turistik xizmat koʻrsatish obʼekti |
| Qurilish materiali | Pishiq gʻisht |
Xoja Qurbon madrasasi (Hoji Qurbon madrasasi) — Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro viloyati, Buxoro shahrining tarixiy markazida joylashgan 2 qavatli madrasa inshooti. Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Madrasa 1907–1908-yillarda Buxoro amirligi poytaxtining Mir Tahur devon guzarida[2], oʻzbek hukmdori Abdulahadxon (1885–1910) hukmronligi davrida, Xoja (yoki Hoji) Qurbon ibn Rahmatullaboy ismli shaxs mablagʻlari evaziga bunyod etilgan[3]. 27 ta hujradan iborat boʻlgan. Buxoroga kelgan ziyoratchilar va yoʻlovchilar uchun madrasa qoshida maxsus boshpana (hojixona) tashkil etilgan. Madrasa uchun Qasri ishrat mavzesida 13 tanob yer vaqf qilingan[2].
Bizgacha madrasaning vaqf hujjatlari yetib kelgan boʻlib, hujjat qozi ul-quzzot Mir Baxriddin ibn Sadriddin muhri bilan tasdiqlangan[2].
Sovetlar hukmronligi oʻrnatilgandan soʻng, madrasada talabalarning oʻqitilishi tugatilgan.
2010-yilda ishlab chiqilgan Davlat dasturiga binoan, madrasani 2011-yilda tadqiq qilish, favqulotda qismlarini boʻlaklarga ajratish, konstruktiv mustahkamlash, tiklash va taʼmirlash, hududini obodonlashtirish ishlari rejalashtirildi va bu ishlarni amalga oshirish maqsadida 50 million soʻm mablagʻ ajratildi[4].
Madrasa inshooti, Buxoro shahri meʼmoriy yodgorligi sifatida, 2019-yilda tasdiqlangan Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan boʻlib[1], hozirda turistik xizmat koʻrsatish obʼekti sifatida zamonaviy foydalanishga topshirilgan[4].
2020-yil maʼlumotlariga koʻra, Xoja Qurbon madrasasining butligini saqlash, uning holatini yaxshilash, restavratsiya qilish hamda sayyohlar uchun jozibador obyektga aylantirish boʻyicha investor tomonidan loyiha taqdim etilgan. Madrasaning negizida turistik xizmat koʻrsatish obʼekti tashkil etish boʻyicha dastlabki loyiha tayyorlanib, Oʻzbekiston Madaniy meros departamenti huzuridagi ilmiy-ekspert Kengashiga taqdim etilgan[5].
Buxoro shahridagi Abdulholiq Gʻijduvoniy MFYga qarashli shu nomdagi koʻchada joylashgan[1].
Meʼmorchiligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Madrasa inshooti pishiq gʻishtdan 2 qavatli qilib qurilgan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектлари миллий рўйхатини тасдиқлаш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 846-сон 04.10.2019 й. қарори“. Lex.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi, 2017 — 497—498-bet.
- ↑ 3,0 3,1 „Медресе Хаджи Курбон“. Rusrav.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ 4,0 4,1 „Государственная программа по исследованию, консервации, реставрации и приспособлению для современного использования объектов культурного наследия г. Бухары до 2020 года“. Nrm.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ „Buxorodagi 16 ta madaniy meros obyektini jozibador maskanga aylantirish uchun investorlar tomonidan qancha sarmoya kiritilmoqda?“. Xs.uz. 2021-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-aprel.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi. Toshkent: Akademnashr, 2017 — 592-bet. ISBN 978-9943-4728-2-2.