Hujayra sikli
Hujayra sikli, hujayra ning hayotiy sikli — hujayraning boʻlinishidan soʻng yana boʻlingunchayoki oʻlguncha oʻtgan hayot davri. Bir hujayralilar Hujayra sikli ularning hayot davriga toʻgʻri keladi. Toʻxtovsiz boʻlinadigan hujayralar Hujayra sikli mitoz sikliga toʻgʻri kelib, ketma-ket almashinib turadigan 4 davr: postmitoz yoki sin-tezdan oldingi (O, inglizcha §GO\U — oʻsish, yiriklashish), sintez (8, in-glizcha 8uMpe518 — sintez), mitozdan oldingi yoki sintezdan keyingi (S2) va mitoz (M) dan iborat. S:davrda transkripsiya sodir boʻladi; sintezlangan oqsillar toʻplanadi; DNK sinteziga tayyorgarlik koʻriladi. 5 davrda DNK replikatsiyalanadi, xromosomalar materiali 2 hissa ortadi. S2davrda hujayralar boʻlinishga tayyorlanadi; boʻlinish dukini hosil qiladigan oqsillar sintezlanadi. Mitoz — Hujayra siklining yakuniy davri boʻlib, unda reduplikatsiyalangan xromosomalar hujayraning har xil qutblariga tarqaladi.
Hujayra sikli va uning davrlarining davomiyligi koʻpayadigan hujayralarning xili, yoshi, organizmdagi gormonlar balansiga bogʻliq. Vaqtga nisbatan S: va S2davrlari oʻzgaruvchan boʻladi; tinim davrlari boʻlgan Hujayra sikli ayniqsa uzoq davom etadi. Bunday hollarda O0 yoki tinim davri (inglizcha §ar — ora-liq, interval) alohida ajratiladi. Agar tinim davri hisobga olinadigan boʻlsa, u holda Hujayra sikli haftalab, hatto oylab davom etishi mumkin (mas, jigar hujayralari). Neyronlarda Hujayra sikli organizm umriga teng boʻladi.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash] | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |