Ibrohim oxund madrasasi
| Madrasa | |
Ibrohim oxund madrasasi
| |
 | |
| Mamlakat |  Oʻzbekiston
|
| Hudud | Buxoro viloyati |
| Shahar | Buxoro |
| Manzil | Koʻkaldosh MFY, Mehtar Anbar koʻchasi |
| Maktab yoʻnalishi | sunniy |
| Mulkdor | Davlat mulki. Buxoro viloyati madaniy meʼros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida |
| Madrasa turi | Oʻrta |
| Meʼmoriy uslub | Markaziy Osiyo meʼmorchiligi |
| Binokorlik tashabbuschisi | Mulla Mir Ibrohim Qashgʻariy |
| Homiylar | Mulla Mir Ibrohim Qashgʻariy |
| Binokorlik | 1858—1859-yillar |
| Maqomi | davlat himoyasida[1] |
| Holati | Varaxsha arxeologiya muzeyi Turistik xizmat koʻrsatish obʼekti |
| Hujralar soni | 38 |
| Qurilish materiali | Pishiq gʻisht, ganch, tosh |
| Sayt | Rasmiy sayt |
 Ibrohim oxund madrasasi Vikiomborda
| |
Ibrohim oxund madrasasi — Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro viloyati, Buxoro shahrining tarixiy markazida joylashgan 2 qavatli madrasa inshooti. Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan. Binoda Varaxsha arxeologiya muzeyi joylashgan
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Madrasa 1858–1859-yillarda Buxoro amirligi poytaxtining Oybibi inoq (Oybinok) guzarida[2], oʻzbek hukmdori Nasrullaxon (1827–1860) hukmronligi davrida, Mulla Mir Ibrohim Qashgʻariy (Ibrohim oxund) mablagʻlari evaziga bunyod etilgan[3]. 32 ta hujra va 1 ta darsxonadan iborat boʻlgan. Madrasa uchun Toqi Miyona mavzesida 1 ta hammom, Kokilai xoʻrd guzarida 1 ta oziq-ovqat doʻkoni, Xoja Muhammad Parron guzarida kovush boʻyash saroychasi, boloxonali baqqollik, Labi hovuz boʻyidagi rastada yonma-yon ikkita moshfurushlik va oltita gʻishtin doʻkonlar vaqf qilingan[2].
Bizgacha madrasaning vaqf hujjatlari yetib kelgan boʻlib, hujjat amir Nasrullaxon va qozi ul-quzzot Soʻfi Xoja ibn oxund Omonullaxoja muhrlari bilan tasdiqlangan[2].
Sovetlar hukmronligi oʻrnatilganidan soʻng, madrasada talabalarning oʻqitilishi tugatilgan.
1995-yilda madrasada Varaxsha arxeologiya muzeyining ekspozitsiyasi tashkil etilgan boʻlib, unda Varaxshadan topilgan arxeologik topilmalar bilan tanishish mumkin[4].
2010-yilda ishlab chiqilgan Davlat dasturiga binoan, madrasani 2011-yilda favqulotda qismlarini boʻlaklarga ajratish, konstruktiv mustahkamlash, tiklash va taʼmirlash, zamonaviy foydalanishga moslashtirish ishlari rejalashtirildi va bu ishlarni amalga oshirish maqsadida 25 million soʻm mablagʻ ajratildi[5].
Madrasa inshooti, Buxoro shahri meʼmoriy yodgorligi sifatida, 2019-yilda tasdiqlangan Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan boʻlib[1], hozirda turistik xizmat koʻrsatish obʼekti sifatida zamonaviy foydalanishga topshirilgan. Binoda Varaxsha arxeologiya muzeyi joylashgan[5].
Buxoro shahridagi Koʻkaldosh MFYga qarashli Mehtar Anbar nomidagi koʻchada joylashgan[1].
Meʼmorchiligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Madrasa inshooti pishiq kvadrat gʻishtdan 2 qavatli qilib qurilgan, 38 ta hujradan iborat. XIX asrda Oybinok masjidi va Muhammad Nabi madrasalari bilan birga mustaqil meʼmoriy ansamblni tashkil etgan[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектлари миллий рўйхатини тасдиқлаш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 846-сон 04.10.2019 й. қарори“. Lex.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi, 2017 — 277—279-bet.
- ↑ „Медресе Иброхим Охунд“. Rusrav.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ 4,0 4,1 „Музей истории городища "Варахша". Медресе Ибрагима Охунда (XIX век.)“. Bukhara-museum.narod.ru. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ 5,0 5,1 „Государственная программа по исследованию, консервации, реставрации и приспособлению для современного использования объектов культурного наследия г. Бухары до 2020 года“. Nrm.uz. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi. Toshkent: Akademnashr, 2017 — 592-bet. ISBN 978-9943-4728-2-2.