Janubiy Arabiston protektorati
| Janubiy Arabiston Protektorati inglizcha: Protectorate of South Arabia arabcha: محمية الجنوب العربي Britaniya protektorati | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 Janubiy Arabiston Protektorati xaritasi | ||||
| Til(lar)i | Arabcha | |||
| Pul birligi | Sharqiy Afrika shillingi, Janubiy Yaman dinori (1965—1967-yillar) | |||
| Tarixiy davr | Sovuq urush | |||
| Tarix | ||||
| - Tashkil topgan | 1963-yil 18-yanvar | |||
| - Tugatilgan | 1967-yil 30-noyabr | |||
.svg){kind=small}
Janubiy Arabiston protektorati (inglizcha: Protectorate of South Arabia, arabcha: محمية الجنوب العربي) — 1963-yil 18-yanvardan 1967-yil 30-noyabrgacha mavjud bo‘lgan Buyuk Britaniyaning protektoratlaridan biri. Protektorat tarkibiga Buyuk Britaniya bilan mudofaa shartnomasi tuzgan sultonliklar va amirliklar kiradi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Janubiy Arabiston protektorati 1963-yil 18-yanvarda Adan protektoratining Janubiy Arabiston Federatsiyasiga qo‘shilmagan hududlaridan iborat bo‘lib va keng maʼnoda, lekin aniq emas, Adan protektoratining Sharqiy Adan protektorati deb nomlangan bo‘linmasiga to‘g‘ri keldi.
Protektorat tarkibiga uchta Vohidiy sultonligidan tashqari Xazramavt davlatlari Kasiri, Mahra va Quayti va Sharqiy Adan protektoratiga kirdi, Yuqori Yafa Gʻarbiy Aden protektoratida qoldi. 1967-yil 30-noyabrda Janubiy Arabiston protektorati tarqatib yuborildi va uning tarkibiga kiruvchi davlatlar tezda tanazzul bo‘ldi, bu esa ularning monarxiyalarining tugatilishiga olib keldi. Hudud 1990-yilda Yaman Respublikasi tarkibiga kirgan yangi mustaqil Janubiy Yaman Xalq Respublikasi tarkibiga kiritildi.
Davlatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Bayroq | Nomi | Tashkil etilgan | Qo‘shildi | Izohlar |
|---|---|---|---|---|
|
Mahra Sultonligi | 15-chi asr | 1886-yil | eng sharqiy davlat, Ummon bilan chegaradosh |
|
Kasiri Davlati | 14-chi asr | 1888-yil | eng shimoliy davlat, Saudiya Arabistoni bilan chegaradosh |
|
Quayti Davlati | 1858-yil | 1888-yil | Markaziy davlat |
|
Yuqori Yafa | taxminan 1800-yil | 1903-yil | Eksklav beshta shayxlikdan iborat edi: Al-Busi, Al-Dubi, Al-Hazrami, Al-Muflihi va Al-Mausata |
|
Al-Havra Shayxligi | 19-chi asr | 1890-yil | |
|
|
Al-Irqa Shayxligi | 19-chi asr | 1890-yil |
1960-yillarda Britaniya Adan protektoratining sobiq davlatlari birlashtirilib, 1967-yil 30-noyabrda mustaqil boʻlgan. Janubiy Yaman Xalq Respublikasi tashkil topdi. Janubiy Yaman keyinchalik Shimoliy Yaman bilan birlashib, 1990-yilda zamonaviy Yaman davlatini tashkil qildi.
Hukmdorlar ro‘yxati
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Davlat | Hukmdor | Taxtdan tushirilgan | Sulolasi | Hukmronlik | Mnb. |
|---|---|---|---|---|---|
 Kasiri
|
Husayn ibn Ali | 1967-yil 2-oktyabr | Al-Kasiri | So‘nggi hukmron Sulton (1949–1967) | [1] |
 Mahra
|
Abdulloh ibn Ashur | 1967-yil 16-oktyabr | Al-Mahri | So‘nggi hukmron Sulton (1966–1967) | [2] |
 Quayti
|
G‘olib II | 1967-yil 17-sentyabr | Al-Quayti | So‘nggi hukmron Sulton (1966–1967) | [3][4] |
 Yuqori Yafa
|
Muhammad ibn Solih | 1967-yil 29-noyabr | Harharah[5] | So‘nggi hukmron Sulton (1948–1967) | [6] |
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manba
[tahrir | manbasini tahrirlash]Izoh
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Izoh
- ↑ "Adenstates"
- ↑ "Adenstates"
- ↑ Soszynski, Henry. „Shihr and Mukalla“. Genealogical Gleanings. University of Queensland. 2009-yil 7-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 20-aprel.
- ↑ Kaaki, Lisa.. „The holy cities“. Saudi Research & Publishing Company (2011-yil 4-may). 2011-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 28-may.
- ↑ A Collection of First World War Military Handbooks of Arabia, 1913–1917. Archive Editions, 1988 — 84–93-bet. ISBN 978-1-85207-086-1.
- ↑ "Adenstates"