Boltadan boʻtqa
"Boltadan boʻtqa" — Sharqiy slavyan xalq ertagining syujeti.
Ertak ijtimoiy ertaklar toifasiga tegishlidir[1]. „Boltadan boʻtqa“ — bu rus maishiy ertaklarining eng mashhur turlaridan biri, butun dunyo boʻylab „Tosh shoʻrva“[2][3][4] nomi bilan mashhur. Ertak syujetlari ertaklar indeksida 1548-songa ega. „Askar boltadan boʻtqa (shoʻrva) pishiradi“: uy egasi uni ovqatlantirishni xohlamaydi; askar esa hiyla bilan asta-sekin don, moy va hokazolarni undan soʻrab oladi. Ertak syujeti „Feniks — yarkiy sokol“ (M. Gorkiy nomidagi kinostudiya, 1975) sovet badiiy film-ertaklarida suratga olingan. Ertakka koʻra, 1980-yilda „Askar ertagi“ multfilmi, 1982-yilda esa xuddi shu nomdagi multfilm yaratilgan. Ertakning 10 ta ruscha, 2 ta ukraincha, 2 tasi belaruscha koʻrinishlari mavjud.
Rus tilida „boltadan boʻtqa“ iborasi „tarkibini tashkil etuvchi tarkibiy qismlarning yetishmasligiga qaramay, arziydigan narsa“ haqida barqaror iboraga aylandi.
Syujeti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir askar xizmatdan uyga ketayotib yoʻlda charchaydi. U ovqat yeyishni xohlaydi, lekin unda hech qanaqa yegulik yoʻq edi. Qishloqqa yaqinlashib, u birinchi kulbani taqillatdi, dam olishini, qorni ochligini aytadi. U yerda bir kampir yashar edi. Kampir askarni uyga kiritadi, lekin yegulikdan oʻzida hech narsa yoʻqligini aytadi. Askar oʻtirgʻich ostida boltani koʻradi va undan boʻtqa pishirishni taklif qiladi. Kampir unga qozon beradi, askar uni yuvib, boltani qozonga solib, olovga qoʻydi, aralashtira boshladi. Askar shoʻrvani tatib tuz yetarli emasligini aytadi. Kampir yugurib kelib tuz olib keladi. Yana askar boltani qaynatadi. Tatib koʻradi va bir hovuch donni soʻradi. Kampir yuguradi, bir qop don ko‘taradi. Keyin askar moy soʻradi — kampir moy olib keladi. Askar boʻtqa pishirdi, ular kampir bilan ovqatlanish uchun oʻtirishdi. Kampir boltadan shunday mazali bo‘tqa pishirish mumkinligiga hayron bo‘lib, qachon bolta yeymiz, deb so‘raydi. Askar esa boltani xaltasiga solib, pishmaganligini, yo‘lda pishirib, keyin yeyman, dedi. Shunday qilib, askar bo‘tqa yeb, bolta bilan chiqib ketadi[5][6].
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Domracheva L. N. Vospitatelnoe znachenie russkix narodnix skazok // Konferensiya nravstvenno-patrioticheskoe vospitanie detey i podrostkov v usloviyax sovremennogo obrazovaniya — Yekaterinburg, 2015
- ↑ „Хиты португальской кухни“. 2020-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-iyun.
- ↑ „Аналог каши из топора: суп из камня“. 2020-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-iyun.
- ↑ Shekspir, kompaniya i kasha iz topora[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Краткое содержание «Каша из топора»“.
- ↑ „Русская народная сказка «Каша из топора»“.