„Kiyev mudofaasi uchun“ medali
| „Kiyev mudofaasi uchun“medali | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Mamlakat |
 SSSR | ||
| Turi | medal | ||
| Kimga topshiriladi | Kiyev mudofaasining barcha ishtirokchilariga | ||
| Holati | qoʻllanilmaydi | ||
| Statistika | |||
| Koʻrsatkichlari |
diametri-32mm lenta kengligi-24mm | ||
| Taʼsis sanasi | 1961-yil 21-iyun | ||
| Mukofotlash soni | taxminan 107 540 | ||
| Navbat | |||
| Toʻngʻich mukofot | „Stalingrad mudofaasi uchun“ medali | ||
| Kenja mukofot | „Kavkaz mudofaasi uchun“ medali | ||
"Kiyev mudofaasi uchun" medali - SSSR davlat mukofoti. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1961-yil 21-iyundagi farmoni asosida tashkil etilgan[1]. Medal loyihasining muallifi — rassom V. N. Atlantov
Medal toʻgʻrisidagi nizom
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Kiyev mudofaasi uchun" medali bilan Kiyev mudofaasining barcha ishtirokchilari — Qizil Armiya harbiy xizmatchilari, sobiq NKVD qoʻshinlari ,Xalq militsiyasining mudofaa istehkomlarini qurishda, front ehtiyojlariga xizmat qiladigan zavodlarda ishlagan,Kiyev er osti hududi ishchilari va Kiyev yaqinida dushmanga qarshi kurashgan partizanlar shuningdek, Kiyevni himoya qilishda qatnashgan barcha ishchilar taqdirlandi[1][2]. Kiyevning mudofaa davri 1941-yil iyul-sentyabr oylari hisoblanadi. „Kiyev mudofaasi uchun“ medali koʻkrakning chap tomoniga taqilgan va SSSRning boshqa medallari boʻlgan taqdirda, „Stalingrad mudofaasi uchun“ medalidan keyin joylashgan[1]. 1995-yil 1-yanvar holatiga koʻra, „Kiyev mudofaasi uchun“ medali bilan taxminan 107 540 kishi taqdirlangan.
Medal tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kiyev mudofaasi uchun" medali diametri 32 mm tompakdan (guruchdan) yasalgan. Medalning old tomonida Ukraina SSR Oliy Soveti binosining tasviri va uning tom qismida hilpirab turgan bayroq tasvirlangan. Bino fonida qizil armiya askarlari, dengizchi, ishchi va partizan miltiqlar bilan tayyor turgan holatining boʻrtma tasviri. Medalning yuqori qismida aylana bo‘ylab „KIYEV MUDOFAASI UCHUN“ yozuvi joylashgan. Bu yozuv hilpirab turgan bayroq bilan ikkiga boʻlingan. Pastki qismida aylana boʻylab dafna gulchambari, uning ustiga oʻrnatilgan lentaning ustiga besh qirrali yulduz tasvirlangan. Medalning old tomoni qavariq hoshiya bilan chegaralangan. Medalning orqa tomonida „SOVET VATANIMIZ UCHUN“ yozuvi, yozuvning tepasida oʻroq va bolgʻa tasvirlangan. Medaldagi barcha yozuvlar va tasvirlar qavariq qilib ishlangan[1].
Medal koʻz va halqa yordamida kengligi 24 mm boʻlgan zaytun rangli ipak moire lentasi bilan qoplangan beshburchak blokga bogʻlangan. Lentaning markazida ikkita uzunlmasimon chiziq mavjud: qizil rang — 4 mm kengligida va koʻk rang esa — 2 mm kengligida[1].
Qabul qiluvchilar (qisman roʻyxati)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Quyidagi shaxslar „Kiyev mudofaasi uchun“ medali bilan taqdirlanganlar.
- Artilleriya mutaxassisi polkovnik Ivan Fedorovich Ladyga
- Sovet Ittifoqi marshali Konstantin Rokossovskiy
- Armiya generali Ivan Ivanovich Fedyuninskiy
- General-polkovnik Aleksandr Ilich Rodimtsev
- Sovet Ittifoqi marshali Ivan Xristoforovich Bagramyan
Kiyev mudofaasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1941-yil 11-iyulga kelib fashistlar Germaniyasining mumi Irpen daryosi boʻyida joylashgan va tankga qarshi tabiiy xandaq boʻlib xizmat qilgan Kiyev istehkomiga yaqinlashdi. Kiev UR 1928-1936-yillarda qurilgan va 3 ta artilleriya va 190 ta pulemyot bunkeridan iborat kompleks edi. Bundan tashqari har kuni 150 000 ga yaqin kiyevliklar yangi mudofaa liniyalarini qurishda, Ukraina poytaxtiga yaqinlashishda ishladilar. SSSR qoʻshinlari Kiyev URsining burilish nuqtasida, Gitler armiyasining son va texnik ustunligiga qaramay, Kiyev mudofaasini 70 kun ushlab turishdi. Avgust oyi boshida nemis qoʻshinlari janubga Moskvaga oʻtib, armiya guruhi markazini burishlari kerak edi. Sentyabr oyining boshida janubiy armiya guruhi qoʻshinlari Kremenchug viloyatidagi Dneprning chap qirgʻogʻidagi koʻprik boshini egallab olishga muvaffaq boʻlishdi va Shimoliy armiya guruhini kutib olish uchun shimolga harakat qilishni boshladilar. 15-sentyabr kuni Armiya guruhlari markazi va janubiy Kiyev atrofidagi halqani yopdi, 4 ta sovet armiyasi qurshovga olindi. 19-sentyabr kuni Oliy qoʻmondonning shtab-kvartirasi qoʻshinlarni Kiyevdan olib chiqishga ruxsat berdi, ammo allaqachon kech edi, halqani buzish uchun qarshi hujumga bir necha bor urinishlar qilindi, ammo ular muvaffaqiyatsizlikka uchradi. Keyin qoʻshinlar yutuqdan oqib chiqishga oʻtdilar, Kiyev yaqinida qurshab olingan 700 000 kishidan atigi 20 000 ga yaqini qochib qutula oldi, qolgan qoʻshinlar soʻnggi imkoniyatgacha mudofaani Kiyevda ushlab turishdi, ammo 23-sentyabrgacha ular 26 boʻlimga boʻlingan va yoʻq qilingan yoki asirga olingan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „«SSSR Oliy Soveti Prezidiumining 1961-yil 21-iyundagi farmoni»“. libussr.ru. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „"Kiyev mudofaasi uchun" medali“. awards-su.com. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
- ↑ „Kiyev mudofaasi“. Qaraldi: 22-iyun 2022-yil.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Uchasniki oboroni Kiєva vіdznachayutsya nagorodoyu // V. Doroshenko / Lenіnes. — 1962 (5 travnya). — № 53 (3765). — S. 4.