1814-yildagi Kil tinchlik shartnomalari

1814 yildagi Kil tinchlik shartnomalari ― 1807-1814 yillardagi Angliya-Daniya urushini tugatgan Shvetsiya — Daniya va Angliya — Daniya tinchlik shartnomalaridir. Shimoliy Germaniyaning Kil shahrida 1814-yil 14-yanvarda imzolangan.

Shvetsiya va Daniya oʻrtasidagi shartnoma

Shvetsiya-Daniya tinchlik shartnomasiga koʻra, Daniya Norvegiyani Shvetsiyaga taqdim etgan. Buning evaziga Daniya Ryugen orolini va Shvetsiya Pomeraniya hududi huquqini olgan (Shtralzunddan tashqari — buning uchun maxsus rejim oʻrnatilgan). 1816-yilda bu hududlar Daniya tomonidan Lauenburg va pul kompensatsiyasi evaziga Prussiyaga oʻtkazilgan.

Angliya-Daniya shartnomasi

Daniya va Buyuk Britaniya oʻrtasidagi kelishuvga binoan, Buyuk Britaniya Daniyaga urush paytida qoʻlga kiritilgan barcha Daniya mulklarini qaytarib berishi kerak boʻlgan, Gelgoland orolidan tashqari. Buyuk Britaniya Shtralzundda maxsus huquqlarni qoʻlga kiritgan, u 20-yil davomida ingliz tovarlari uchun baza boʻlib xizmat qilishi va hech qanday cheklovlarsiz ingliz va shved savdosiga ochiq boʻlishi kerak boʻlgan. Daniya Napoleon Fransiyasiga qarshi urushda qatnashishga vaʼda bergan.

Tarixiy oqibatlar va ahamiyati

Angliya-Daniya urushining tugashiga qoʻshimcha ravishda, shartnomalar 1380 yildan beri mavjud boʻlgan Daniya va Norvegiya shaxsiy ittifoqining tugashini koʻrsatdi (avval Kalmar ittifoqining bir qismi sifatida, keyin 1536-yildan Daniya-Norvegiya ittifoqining bir qismi sifatida) va Norvegiya madaniyatining rivojlanishiga katta taʼsir koʻrsatgan.

Daniya-Norvegiya qirolligi Daniya hukmronligi ostida mavjud boʻlib, uning qirollari ham Daniya ham Norvegiyada hukmronlik qilishgan. Biroq, shaxsiy ittifoq bir davlatning boshqa davlatga boʻysunishini anglatmaydi, shuning uchun Daniya Norvegiyani Shvetsiyaga „taqdim qilishi“ Norvegiya jamiyati gʻazabiga sabab boʻlgan. Kil shartnomasi 1814-yilda bir qator voqealarga olib kelgan, ularning natijalari Norvegiya Konstitutsiyasining qabul qilinishi , Shvetsiya-Norvegiya urushi va Shvetsiya-Norvegiya ittifoqining tashkil etilishi boʻlib, uning doirasida Norvegiya oʻz konstitutsiyasini saqlab qolgan va ichki mustaqillikka ega boʻlgan.

1930-yillarda Norvegiyaning yoʻqotilgan hududlarni oʻz taʼsir doirasiga qaytarishga urinishlari hech qanday natija bermagan. Xususan, Daniyaning butun Grenlandiya ustidan toʻliq suvereniteti Xalqaro sud tomonidan tan olingan.

Yana qarang

• 1807-1814-yillardagi Angliya-Daniya urushi
• Daniya-Norvegiya ittifoqi
• 1814-yilgi Shvetsiya-Norvegiya urushi
• Shvetsiya-Norvegiya ittifoqi
• 1814-yil Eidsvoll Konstitutsiyasi

Adabiyotlar

• Büsch, Otto. Handbuch der preußischen Geschichte. Walter de Gruyter, 1992. ISBN 3-11-008322-1. 
• Cavell, Janice. Historical Evidence and the Eastern Greenland Case^{(aniqlanmagan)} // ARCTIC. — 2008. — December (т. 61, № 4). — С. 433—441. Архивировано 29 iyul 2020 года.
• Cranshaw, Friedrich L.. Insolvenz- und finanzrechtliche Perspektiven der Insolvenz von juristischen Personen des öffentlichen Rechts, insbesondere Kommunen, Schriften zum deutschen, europäischen und internationalen Insolvenzrecht. Walter de Gruyter, 2007. ISBN 3-89949-389-3. 
• Kompendium völkerrechtlicher Rechtsprechung. Andoza:Нп3, 2004. ISBN 3-16-148311-1. 
• Olesen, Jens E. „Schwedisch-Pommern in der schwedischen Politik nach 1806“, . Das Ende des Alten Reiches im Ostseeraum. Wahrnehmungen und Transformationen. Böhlau, 2008 — 274—292-bet. ISBN 3-412-20108-1. 
• Schäfer, Anton. Zeittafel der Rechtsgeschichte. Von den Anfängen über Rom bis 1919. Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen, 3, Edition Europa Verlag, 2002. ISBN 3-9500616-8-1. 
• Jenssen-Tusch, Georg Friedrich. Zur Regierungsgeschichte Friedrich VI. Königs von Dänemark, Herzogs von Schleswig, Holstein und Lauenburg. Verlag Schröder, 1852. 

Havolalar

• Shved-Daniya tinchlik shartnomasi matni (shved va fransuz tillarida)