Abdulkarim al-Jiyliy

Abdulkarim al-Jiyliy
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi	milodiy 1365-1366-yil (hijriy 767-yil)
Vafoti	milodiy 1428-yil (hijriy 832--yil) Bag‘dod
Dini	Islom
Tanilgan sohasi	mutasavvif olim, so‘fiy

Abdulkarim al-Jiyliy (arabcha: عبد الكريم الجيلي — Qutbuddin Abdulkarim ibn Ibrohim ibn Abdulkarim al-Jiyliy) — mutasavvif olim, so‘fiy.

Hayoti

Abdulkarim al-Jiyliy 1365–1366-yillarda Jiylda tavallud topgan.

Ibn al-Arabiy taʼlimotining izdoshi. Abdulqodir al-Jiyloniy asos solgan qodiriyya tariqati vakili. Manbalarda Abdulkarim al-Jiyliy Abdulqodir al-Jiyloniy nabirasining o‘g‘li degan maʼlumotlar ham uchraydi.

Abdulkarim al-Jiyliy ko‘p sayohat qilgan. Yoshlik yillarida fors o‘lkasiga safar qilgan. U yerdan hind diyoriga safar qilgan. Bu o‘lkalarda u fors va hind tillarini o‘rgangan. 796/1394-yilda Hindistondan arab diyorlaridan sanalgan Yaman mamlakatining Zabid shahriga keladi. Bu vaqtda u o‘ttiz yoshda bo‘lgan. U bu yerda ustozi qodiriyya tariqatining vakili Shayx Sharafuddin Ismoil ibn Ibrohim al-Jabartiy (hijriy 806-yilda (milodiy 1403) vafot etgan) bilan uchrashadi va unga murid tushadi. 1396-yilda (hijriy 799) Makkaga, 1400-yilda (hijriy 803) Qohiraga boradi. U yerda Azhar shayxlari bilan ilmiy bahslar olib borgani haqida maʼlumotlar uchraydi. Qohiradan Gʻazoga borib, 1402-yilda (hijriy 805) Yamanga qaytadi. Umrining oxirigacha o‘sha yerda qoladi. Tadqiqotchilarning fikricha, Abdulkarim al-Jiyliyning Hindistonda qodiriyya tariqatining yoyilishida xizmati katta bo‘lgan.

Ijodi

Ilmiy jihatdan juda samarali umr kechirgan Abdulkarim al-Jiyliyning 34 taga yaqin asarlari borligi zikr qilingan. Asarlarining katta qismini Ibn al-Arabiy qarashlarining sharhiga bag‘ishlagan.

Asarlari

• „Al-Manāzir al-ilāhiyya“;
• „Al-Kahf va-r-raqӣm“;
• "Al-Insān al-kāmil";
• „Haqӣqa al-yaqӣn“;
• „Sharh mushkilāt al-futӯhāt al-Makkiyya“;
• „Al-Qasӣda al-’ayniyya“;
• „Al-Qāmӯs al-aqdam va-n-nāmӯs al-aʼzam“;
• „Marātib al-vujӯd“;
• „Ad-Durra al-’ayniyya“;
• „Al-Kamālāt al-ilāhiyya fi-s-sifāt al-Muhammadiyya“;
• „Kashf al-g‘āyāt sharh kitāb at-tajalliyāt“.

Vafoti

Vafot tarixi 1421-yillar (hijriy 826) Bagʻdod yoki Zabidda deb ham ko‘rsatilgan.

Adabiyotlar

• R. A. Nicholson. The Perfect Man. — Cambridge: 1921;
• Serkis. Mu’cem. I, 728-729;
• Brockelmann. GAL. II, 264-265;
• Suppl., II, 283-284;
• H. Ritter. "Abd al-Karim al-Djili". EI² (Ing.). I, 71;
• M. Nazif Şahinoğlu. "Abdülkerîm el-Cîlî". TDV İA. — İstanbul: 1988. I, 250.