Abdurahmon ibn Ummu al-Hakam as-Saqafiy
| Abdurahmon ibn Ummu al-Hakam al-Saqafiy | |
|---|---|
arabcha: عبد الرحمن بن عبد الله بن عثمان بن عبد الله بن ربيعة الثقفي | |
| Kufa hokimi | |
|
Mansab davri 678 – 679 | |
| Hukmdor | Muoviya I |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Bolalari | Al-Hurr ibn Abdurahmon al-Saqafiy |
| Ota-onasi |
Abdulloh ibn Usmon as-Saqafiy (otasi) Ummu al-Hakam binti Abu Sufyon (onasi) |
Abdurahmon ibn Abdulloh ibn Usmon ibn Abdulloh ibn Rabiʼa as-Saqafiy (arabcha: عبد الرحمن بن عبد الله بن عثمان بن عبد الله بن ربيعة الثقفي), Ibn Ummu al-Hakam (arabcha: إبن أم الحكم4) Umaviylar xalifaligining dastlabki davrlarida hokim va harbiy rahbar boʻlgan. Xalifa Muoviya I ning singlisi Ummu al-Hakam va uning Saqafiylardan boʻlgan erining oʻgʻli[1].
Tarixchi at-Tabariyning yozishicha, Ibn Ummu al-Hakam 673-yilda Vizantiya imperiyasi hududida yurish qilgan[1]. 678-yilda amakisi uni as-Sahok ibn Qaysning oʻrniga Kufaga hokim etib tayinlagan. Xalifa ibn Xayyotning maʼlumotlariga koʻra, aslida bu voqea bir yil oldin sodir boʻlgan. Shuningdek, at-Tabariy tomonidan keltirilgan manbalarda uning Kufaga ikki yil davomida hukmronlik qilgani aytilgan. Hokimlik davrida xorijiylar qoʻzgʻolonini bostirish bilan shugʻullangan, biroq uning hukmronlik davri zulmkor deb hisoblangan va shu sababli kufaliklar tomonidan viloyatdan quvib chiqarilgan[1]. 679-yilda uning oʻrniga Noʻmon ibn Bashir tayinlangan[1].
Ibn Ummu al-Hakam Kufadan quvilganidan keyin togʻasi tomonidan Misrga hokim etib tayinlangan. At-Tabariyning yozishicha, uning ushbu mansabni egallashiga Muoviya ibn Hudayj as-Sakuniy toʻsqinlik qilgan va: „Hayotim bilan qasam ichamanki, sizlar bizning kufalik birodarlarimizga qanday muomala qilgan boʻlsangiz, bizga bunday munosabatda boʻlmaysiz“, deb aytgan[1]. Ushbu qissa Ibn Tagʻribardiy va Ibn al-Asir tomonidan keltirilgan manbalarda ham uchraydi, lekin as-Sakuniy 672-yilda vafot etgani maʼlum. Hisob-kitoblardagi kelishmovchiliklarning sabablari aniq emas[2].
Al-Balozuriyning yozishicha, Ibn Ummu al-Hakam Jazira va Mosul viloyatlarida ham hokimlik qilgan. Xalifa Abdulmalik ibn Marvon (685—705) uni, shuningdek, Damashqqa ham voliy etib tayinlagan[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Morony 1987.
- ↑ Pellat 1993.
- ↑ Crone 1980.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Crone, Patricia. Slaves on Horses: The Evolution of the Islamic Polity. Cambridge: Cambridge University Press, 1980. ISBN 0-521-52940-9.
- A History of Early al-Andalus: The Akhbār majmūʿa: A Study of the Unique Arabic Manuscript in the Bibliothèque Nationale de France, Paris, with a Translation, Notes and Comments. London and New York: Routledge, 2012.
- The History of al-Ṭabarī, Volume XVIII: Between Civil Wars: The Caliphate of Muʿāwiyah, 661–680 A.D./A.H. 40–60, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1987. ISBN 978-0-87395-933-9.
- Pellat, Charles (1993). "Muʿāwiya b. Ḥudaydj". in Bosworth, C. E.. Encyclopaedia of Islam. Volume VII: Mif–Naz (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. p. 269. ISBN 978-90-04-09419-2. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=Mu%CA%BF%C4%81wiya+b.+%E1%B8%A4udaydj&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search.