Abecedarium (Trubar)
 Birinchi nashrning ilk sahifasi | |
| Muallif(lar) | Primož Trubar |
|---|---|
| Mamlakat | Muqaddas Rim imperiyasi |
| Til | Sloven |
| Janr(lar)i | boshlangʻich darajani oʻrganish uchun |
| Nashr etilgan sanasi | 1550-yil Peter Frentz tomonidan |
| Sahifalar soni | 8 varoq |
Abecedarium (Abecedary) — katexizm asosida yozilgan Catechismus in der windischenn Sprach (qisqacha Catechismus) kitobidan oldinroq chop etilgan sloven tilidagi birinchi bosma kitob[1]. U odamlarga alifboni oʻrganishga yordam beradigan sakkiz varoqli buklet hisoblanadi. Protestan islohotchisi Primož Trubar uni 1550-yilda schvabacher (gotik yozuvi) da chop ettirgan hamda 1555 va 1566-yillarda lotin yozuvida baʼzi tuzatishlar bilan qayta nashr ettirilgan. Uning takomillashtirilgan versiyasi 1566-yilda Sebastyan Krelj tomonidan chop etilgan. Abecedarium ham, Catechismus ham sloven tilining rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir necha oʻn yillar davomida Catechismus Tübingenda bosib chiqarilgan, deb taxmin qilingan boʻlsa-da, yangi tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, u 1550-yilda Peter Frentz tomonidan Schwäbisch Hallda chop etilgan ekan[2].
1550-yilga qadar Primož Trubar o'zining Catechismus va Abecedarium asarlarini Nyurnberg va Shvabish zalida tsenzura tomonidan chiqarilgan rasmiy taqiq tufayli chop ettira olmaydi. Shu tufayli ham, olimlar bu ikkala kitobni ham Tübingendagi Ulrich Morxartning bosmaxonasida bosilgan degan xulosaga kelishgan.
Zamonaviy nashr
[tahrir | manbasini tahrirlash]Abecedarium 2008-yil oktyabr oyida birinchi marta zamonaviy sloven tilida nashr etilgan. Ushbu ilmiy nashr Primož Trubar davridagi sloven tilidagi yozuvlarni va ilmiy eslatmalar bilan boyitilgan zamonaviy sloven tiliga oʻgirilgan tarjima matnini oʻz ichiga oladi. Xuddi shunday, Catechismus 2009-yil oktyabr oyida nashr etilgan, yana bir „birinchi“ sloven kitobi hisoblanadi. Catechismusning „Pridiga o veri“ (Imon haqida vaʼz) qismining sloven, ingliz, nemis va esperanto tillaridagi tarjimalari ham mavjud.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Drake, Miriam A.. Encyclopedia of library and information science. CRC Press, 2003 — 2080-bet. ISBN 0-8247-2079-2.
- ↑ Ahačič, Kozma (2013). "Nova odkritja o slovenski protestantiki [New Discoveries About the Slovene Protestant Literature]" (sl). Slavistična revija 61 (4): 543–555. http://www.srl.si/sql_pdf/SRL_2013_4_01.pdf.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Trubar Forum veb-sayti ingliz va sloven tillarida — Trubarni zamonaviy sloven tiliga tarjima qilish! (Wayback Machine saytida 2024-04-17 sanasida arxivlangan)