Abinsk
Abinsk ruscha:Абинск | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
.png) Bayroq .png) Gerb | |
| 44°52′00″N 38°10′00″E / 44.86667°N 38.16667°E | |
| Mamlakat | Rossiya |
| Oʻlka | Krasnodar |
| Tuman | Abinsk |
| Hukumat | |
| • mer | Savelyev Aleksey Anatolyevich |
| Asos solingan | 1863-yil |
| Ilk eslatilishi | 1834-yil |
| Qachondan beri shahar | 1963-yil |
| Markazi balandligi | 41 m |
| Iqlim turi | moʻtadil |
| Milliy tarkib | ruslar, armanlar, ukrainlar, yunonlar |
| Etnoxoronim | abinskliklar |
| Pochta indeks(lar)i | 353320 — 353323 |
.svg)
Abinsk – Rossiyaning janubida, Krasnodar oʻlkasida joylashgan shahar. Abinsk shahar okrugining maʼmuriy markazi, bir vaqtda Abinsk shahar posyolkasi ham hisoblandi[1].
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Nomii Abin gidronimidan kelib chiqqan boʻlib, oʻz navbatida qadimgi cherkes etnonimi abinga[2] bogʻliq. Gidronimning yana bir - abazcha: abna – „oʻrmon“ izohi bor[3].
Geografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Azov-Kuban tekisligining janubiy qismida joylashgan.
Shahar Azov-Prikuban pasttekisligida, Abin daryos boʻyida joylashgan. Shahardan „Krasnodar – Novorossiysk“ avtomobil yoʻli oʻtadi. Krasnodargacha boʻlgan masofa – 80 km, Krimskgacha – 12 kmni tashkil etadi.
Shimoliy Kavkaz temir yoʻlining Abinsk temir yoʻl stantsiyasi mavjud [1] .
Iqlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Abinsk iqlimi moʻtadil kontinental. Abinskda yozning boshlanishi may oyining 1-oʻn kunligiga toʻgʻri keladi. Yozda oʻrtacha havo harorati +25 ° C ga etadi, eng issiq oylarda u +35 ° C gacha koʻtariladi. Qish tez-tez ilishi bilan ajralib turadi. Abinskdagi qish dekabr oyining oxirgi besh kunidan boshlanadi. Abinskda kuz oylarida bu vaqt uchun harorat koʻpincha yuqori – +30 ° C gacha, bu kamida 8 oy davomida dam olish mavsumining davomiyligini belgilaydi. Yiliga 650 mm gacha yogʻingarchilik tushadi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1834-yilda Natuxay ovuli oʻrnida general-leytenant A. Velyaminov Abin istehkomi (Abin qal’asi) qurilishiga buyruq beradi.
Eng yuqori lavozimga koʻra, 1862-yil may oyining oxirida Natuxay tumanida Azov va Kuban kazak qoʻshinlaridan boʻlgan muhojirlar P. D. Babich qoʻmondonligidagi Adagum otryadining bevosita ishtirokida 11 ta yangi qishloq qurishni boshlaganlar. Ularning yarmi sobiq istehkomlar joylarida qurilgan: Varenikovsk, Gostagayevsk, Rayevsk, Novorossiysk, Neberdjayevsk, Krimsk kabilar edi.
Abinsk qishlogʻi 1863-yilda Azov kazaklari tomonidan tashkil etilgan[4]. Bu yerda dekabristlar A. Bestujev-Marlinskiy , A. Odoyevskiy, P. Kateninlar xizmat vazifasini bajarganlar. Qishloq Kuban viloyatining Temryuk departamenti tarkibiga kirgan.
1914-yildan 1919-yilgacha qishloqda otli temir yoʻllar tizimi ishlagan.
1962-yil 7-dekabrda qishloq ishchi posyolkasi maqomi va Abinsk nomini, 1963-yil 23-oktyabrda esa qishloq viloyatga boʻysunuvchi shahar maqomi va Abinsk nomini olgan[5].
Aholisi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Milliy tarkibi
2010 -yilgi Butunrossiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra [6]:
| Millatlar | Soni | Butun aholidan egallagan ulushi % da |
|---|---|---|
| ruslar | 28 747 | 82,30% |
| armanlar | 1864 | 5,34% |
| ukrainlar | 715 | 2,05% |
| yunonlar | 492 | 1,41% |
| tatarlar | 396 | 1,13% |
| boshqa | 892 | 2,55% |
| millati koʻrsatilmagan | 1822 | 5,22% |
| jami | 34 928 | 100,0% |
Iqtisodiyoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Oziq-ovqat sanoati: oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash zavodi, qaymoq ishlab chiqarish sexi.
- Qurilish materiallari ishlab chiqarish.
- „Abinsk elektrometallurgiya zavodi“ MChJ.
- Mebel fabrikasi
- „NIVA“ gʻisht zavodi
- Katta energetika okrugining (Novorossiysk va uning atrofi) elektr taʼminoti markazi 500 kV kuchlanishli Kubansk podstansiyasidir.
Mintaqada – don yetishtirish (asosan sholi), chorvachilik, parrandachilik (shu jumladan tuyaqush) rivojlangan; neft, simob konlaridan xom ashyo qazib olinadi.
Taʼlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Maktabgacha taʼlimi
- 1-sonli bolalar bogʻchasi
- 2-sonli umumiy rivojlanish tipidagi „Kazachok“ bolalar bogʻchasi
- 4-sonli umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 5-sonli „Ulibka“ umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 7-sonli umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 31-sonli umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 33-sonli umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 34-sonli „Zolotoy klyuchik“ rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- 39-sonli „Aistyonok“ birlashtirilgan turdagi bolalar bogʻchasi
- 43-sonli umumiy rivojlanish tipidagi bolalar bogʻchasi
- Oʻrta taʼlimi
- 1-son umumiy oʻrta taʼlim maktabi
- 2-sonli maxsus tuzatish umumiy taʼlim maktab-internati
- 3-son umumiy oʻrta taʼlim maktabi
- 4-son umumiy oʻrta taʼlim maktabi
- 38-sonli umumtaʼlim maktabi
- Boshlangʻich kasbiy taʼlim
- Axtirsk „Profi Alliance“ texnik maktabi
- Oʻrta kasb-hunar taʼlimi
- Anapa sanoat kollejining filiali
- Qoʻshimcha taʼlimi
- „Viktoriya“ bolalar va oʻsmirlar sport maktabi
- „Spartak“ bolalar va oʻsmirlar sport maktabi
- „Yunost“ bolalar va oʻsmirlar sport maktabi
- Bolalar uchun sanʼat va hunarmandchilik uyi
- Bolalar musiqa maktabi
- Bolalar badiiy maktabi
- „Patriot“ maktabdan tashqari mashgʻulotlar markazi
Arxitektura, diqqatga sazovor joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash].jpg)
Abinsk yaqinida loy buloqlari, toqqa chiqadigan maydon, dolmenlar mavjud.
Boy dafnlarga ega boʻlgan Meotian qishlogʻi: zargarlik buyumlari, kulolchilik, qurollar va boshqalar.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Bolshaya Rossiyskaya ensiklopediya: V 30 t. / Predsedatel nauch.-red. soveta Yu. S. Osipov. Otv. red S. L. Kraves. T. 1. A – Anketirovanie. – M.: Bolshaya Rossiyskaya ensiklopediya, 2005. – 766 s.: il.: kart.
- ↑ Поспелов 2008.
- ↑ Кумахов М. А.. Адыгская (черкесская) энциклопедия. Москва: ФОНД им. Б. Х. Акбашева, 2006. ISBN 5-99003-371-0.
- ↑ „В. П. Пономарёв «Из истории основания станицы Абинской»“. 2013-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 27-noyabr.
- ↑ Азаренкова А.С., Бондарь И.Ю., Вёртышева Н.С.. Основные административно-территориальные преобразования на Кубани (1793—1985 гг.). Краснодар: Краснодарское книжное издательство, 1986 — 239-bet.
- ↑ „Население по национальности и владению русским языком по муниципальным образованиям Краснодарского края“. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 28-iyun.