Absheron tumani

Absheron tumani
Abşeron rayonu

tuman
Maʼmuriy markazi	Xirdalan
Yirik shahari	Xirdalan
Asos solingan sanasi	4-yanvar 1963-yil
'	İradə Gülməmmədova
Rasmiy tillar	Ozarbayjon
Aholi	212 600
Dinlar tarkibi	musulmonlar
Maydoni	3,730 km²
Balandligi dengiz sathidan  Baland choʻqqisi	293 m
Vaqt mintaqasi	UTC+3
Kod ISO 3166-2	AZ-ABS
Telefon kodi	(+994) 012
Pochta indeksi	AZ 0100
Internet domeni	.az
Rasmiy sayti	absheron.gov.az/
Xaritada

Absheron tumani (ozarbayjoncha: Abşeron rayonu) — Ozarbayjon Respublikasidagi maʼmuriy hududiy birlik. Maʼmuriy markazi Xirdalan shahri.

Tarixi

Absheron tumani 1963-yil 4-yanvarda tashkil etilgan. Absheron tumani soʻnggi yillarda Boku va Sumqayit maʼmuriy hududlaridagi kolxozlar va sovxozlarni, parrandachilik sanoatini, qishloq xoʻjaligi sohasiga xizmat koʻrsatuvchi idora va korxonalarni, qishloq qurilish va melioratsiya tashkilotlarini, agrar ilmiy-tadqiqot institutlari va laboratoriyalarini yuqori malakali boshqarish bilan taʼminlash uchun tashkil etilgan. Uning oldiga har ikkala sanoat markazining qishloq xoʻjaligi mahsulotlariga boʻlgan ehtiyojini toʻliqroq qondirish vazifasi qoʻyildi.

Geografiyasi

Absheron tumani Kaspiy dengizining gʻarbiy qismida joylashgan.

Abşeron tumani shimoldan Sumqayit shahri, shimoliy-gʻarbdan Xizi viloyati, gʻarbdan Qobustan viloyati, janubi-gʻarbdan Hojiqabul viloyati va sharqdan Boku shahri bilan chegaradosh.

Tabiati

Absheron yarim orolida qora tutning koʻplab navlari oʻsadi, ularning eng yaxshisi xartut deb nomlanadi. Ozarbayjonliklar oq tut bilan bir qatorda qora tutdan murabbo pishiradilar. Shuningdek, Absheron yarim orolida pista, bodom va zaytun daraxtlari yetishtiriladi.

Absheronda yetishtiriladigan ozuqa ekinlari quyidagilardir: shuvoq, tuksiz qizilmiya, beda, qattiq oʻt, qirgʻoq oʻtlari, dasht mushukchasi, barmoqli oʻtloq, pomidor, baqlajon, sabzi, piyoz.

Tarkibi

Tumanda 1 ta shahar (Xirdalan), 8 ta aholi punkti (Jeyranbatan, Saroy, Mehdiobod, Digah, Qobu, Quzdek, Hokmaliy, Ashagi Quzdek) va 6 ta qishloq (Masazir, Fatmayi, Mamadli, Qorilil, Pirakashkul va Novxani) mavjud.

Aholisi

2006-yil 1-aprel holatiga koʻra aholisi 102,5 ming kishini tashkil qildi va asosan Ozarbayjon turklaridan iborat. Armaniston Respublikasidan kelib chiqqan etnik tozalash natijasida ushbu hududga 3327 nafar qochqin va bosib olingan viloyatlardan 16872 nafar qochqin vaqtincha joylashtirildi.

Iqtisodiy xususiyatlari

Sovet Ittifoqi davrida Absheron tumani rivojlangan sanoat-agrar mintaqa edi. Ayni paytda tumanda 148 savdo va umumiy ovqatlanish xizmatlari, 22 sanoat ishlab chiqarish, yonilgʻi quyish, 27 dorixona, 4 transport va 21 qishloq xoʻjaligi korxonalari mavjud.

Madaniy-maʼrifiy muassasalar

Hozirgi kunda Absheron tumanida qadimiy tarixiy obidalar bilan bir qatorda zamonaviy istirohat bogʻlari, 2 ta muzey va 4 ta madaniyat uylari aholiga xizmat koʻrsatmoqda.

Taʼlim sohasida 1 ta universitet, 2 ta texnik litsey, 1 ta kollej, 36 ta umumtaʼlim maktabi, 22 ta bolalar bogʻchasi, „bolalar va oʻsmirlar“ sport maktabi mavjud.

Moddiy va madaniy meros

Guzdek aholi punktida XIX asrga oid toʻrtta fermer xoʻjaligi binosi "Devalik" deb nomlangan. Teymur Hamidov, Malik va Mamad Rzayevlarga tegishli ushbu binolar iqtisodiy maqsadlarda foydalanilmasa ham saqlanib qolingan.