Kontent qismiga oʻtish

Adabiy tahlil

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Adabiy tahlil- nashr etilgan asarlar haqida umumiy tushuncha(xulos). Bu atama to'liq ilmiy maqola yoki ilmiy ish, kitob yoki maqola bo'limiga ishora qilishi mumkin. Qanday bo'lmasin, Adabiy tahlil tadqiqotchi yoki muallifga yo bo'lmasa tinglovchilarga ko'rib chiqilayotgan mavzu bo'yicha mavjud bilimlar uchun umumiy tasavvur taqdim etishi kerak. Yaxshi adabiy tahlil, to'g'ri tadqiqot savoli berilganligini va tegishli nazariy asos yoki tadqiqot metodologiyasi tanlanganligini ta'minlaydi. Aniqroq qilib aytadigan bo'lsak,adabiy tahlil joriy tadqiqotni tegishli adabiyotlar tarkibiga joylashtirish va o'quvchi uchun kontekstni taqdim etish uchun xizmat qiladi. Bunday holda, adabiy tahlil odatda ishning metodologiyasi va natijalari bo'limlaridan oldin keladi.

Adabiy tahlil tayyorlash ko'pincha bitiruvchi va bitiruv ishining bir qismidir, shu jumladan tezis, dissertatsiya yoki jurnal maqolasini tayyorlashda muhim ahamiyat kasb etadi.Adabiy tahlil tadqiqot taklifi yoki prospektida(talaba dissertatsiya yoki dissertatsiyani rasmiy ravishda boshlashdan oldin tasdiqlangan hujjat) ham keng tarqalgan[1].

Adabiy tahlil maqolaning bir turi bo'lishi mumkin. Shu ma'noda, taqriz - bu ma'lum bir mavzuga nazariy va uslubiy qo'shimchalar bilan bir qatorda dolzarb bilimlarni, jumladan, mavjud bilimlarni taqdim etadigan ilmiy maqoladir. bu turdagi tahlil ikkinchi darajali manbalar bo'lib, yangi yoki asl eksperimental ish haqida xabar bermaydi. Ko'pincha akademik yo'naltirilgan adabiyotlar bilan bog'liq bo'lgan bunday sharhlar akademik jurnallarda topiladi va badiiy kitob taqrizlari bilan adashtirmaslik kerak, ular ham xuddi shu nashrda paydo bo'lishi mumkin.deyarli har bir akademik sohada tadqiqotlar uchun asosdir.

Turlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tizimli ko'rib chiqish kontseptsiyasi 1970-yillarda rasmiylashtirilganligi sababli (kodlangan), sharhlar turlari orasida asosiy bo'linish yuz berdi, u ikkiga bo'lindi hikoyalar taqrizlari va tizimli Adabiy tahlillar. Atama adabiy taqriz qo'shimcha spetsifikatsiyasiz hali ham (hozir ham, Konventsiya bo'yicha) badiiy taqrizga ishora qiladi.

badiiy taqrizning asosiy turlari baholashning asosiy mezonlari kashfiyot va instrumentalar bilan ishlashdir .[2]

Tahlil to'rtinchi turi <i id="mwKg">tizimli</i> taqriz, shuningdek, adabiyotlarni (ilmiy adabiyotlarni) tahlili, ammo atama adabiy tahil an'anaviy ravishda badiiy taqrizdan kiib chiqqani sababli, tizimli taqriz jarayonida unga murojaat qilinadi. Tizimli tahlil ma'lum bir tadqiqot savoliga qaratilgan bo'lib, ushbu savolga tegishli barcha yuqori sifatli tadqiqot dalillari va dalillarini aniqlash, baholash, tanlash va sintez qilishga harakat qiladi. Meta-tahlil odatda ishonchli natijaga erishish uchun barcha tanlangan tadqiqotlarda foydalanilgan ma'lumotlarni samarali birlashtirish uchun statistik usullardan foydalangan holda tizimli ko'rib chiqishdir[3].

Torraco (2016) [4] da adabiy tahlil tavsiflanadi. Integrativ adabiy tahlil o'rganilayotgan adabiyotlarni ko'rib chiqish, tanqid qilish va keyin sintez qilish orqali mavzu bo'yicha yangi bilimlarni yaratishdir.

George et al (2023) [5] tahlil yondashuvlarining keng ko'lamini taqdim etdi va har biri o'ziga xos maqsadlarga ega bo'lgan olti xil tahlil turini tavsifladi. Birinchidan, ma'noning tub mohiyati farqli o'laroq, mavzu qamroviga e'tibor qaratiladigan tadqiqot yoki keng ko'lamli tahlil. Ikkinchidan, mavzu bo'yicha amaliy tadqiqotlarni birlashtiradigan tizimli yoki birlashtirilgan tahlil. Uchinchidan, turli tadqiqot yoki amaliyot jamoalarini solishtirish uchun adabiyotlardan foydalanadigan sifatli tahlil yondashuvi bo'lgan meta-tahlil. To'rtinchidan, nazariyani boshqa adabiyotlar bilan bog'lash orqali fikrlashning yangi usullarini taklif qiladigan muammoli yoki tanqidiy tahlildir. Beshinchidan, meta-tahlil va meta-regressiya miqdoriy tadqiqotlarni birlashtirish va moderatorlarni aniqlashni ta'minlaydi. Va nihoyat, xuddi shu maqolada tahlil yondashuvlarini birlashtirgan aralash tadqiqot sintezidir. Shuningdek, ular tahlil, ob'ekti, mavzusi, jamiyatdagi o'rni va amaliyotiga qarab yondashuvni tanlash modelini taklif qilishadi.

Jarayon va natija

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shields va Rangarajan (2013)adabiy tahlil jarayoni va adabiy tahlil deb nomlanuvchi maromiga yetkazilgan tadqiqot yoki uning natijani farqlaydi[6] : 193–229. Adabiy tahlil jarayoni ko'pincha amaliy tadqiqot loyihasi davomida davom etadi va uning ko'p jihatlari haqida ma'lumot beradi.

Adabiy tahlil jarayoni turli xil faoliyat va fikrlash usullarini talab qiladi[7]. Shields va Rangarajan (2013) va Granello (2001) adabiy tahlil faoliyatini Benjamin Bloomning kognitiv sohaning tahlil qilingan taksonomiyasi (fikrlash usullari: eslash, tushunish, qo'llash, tahlil qilish, baholash va yaratish) bilan bog'laydi[6][8].

Adabiy tahlilda sun'iy intellektdan foydalanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sun'iy intellekt (AI) turli fanlar bo'yicha an'anaviy adabiy tahlil qayta shakllantirmoqda[9]. ChatGPT kabi generativ oldindan tayyorlangan transformatorlar ko'pincha talabalar [10] va akademiklar tomonidan tahlil uchun ishlatilmoqda[11].

Shunga qaramay, ChatGPT-ni akademik adabiy tahlilda qollash ChatGPT-ning " yo'q malumotlarni berish " ga moyilligi tufayli muammolidir.[12] Bunga javoban, bog'lovchilarni bog'lash orqali bu yo'q malumotlarni berishni oldini olishga harakat qilinmoqda. Masalan, Rad va boshqalar(2023) kardiotorakal jarrohlikda ko'rib chiqish uchun ScholarAIdan foydalangan[13] .</link>[ <span title="An editor has requested that an example be provided. (October 2023)">misol kerak</span> ]

Shuningdek qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Empirical study of literature
  • Living review
  • Media monitoring
  • Review journal

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qo'shimcha adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Cooper, Harris M.. Synthesizing Research: A Guide for Literature Reviews, 3rd, Applied Social Research Methods, Thousand Oaks, California: SAGE Publications, 1998. ISBN 978-0761913481. 
  • Creswell, John W. „Review of the Literature“, . Research Design. Qualitative, Quantitative, and Mixed Method Approaches, 4th, Thousand Oaks, California: SAGE Publications, 2013. ISBN 9781452226101. 
  • Dellinger, Amy B. (2005). „Validity and the Review of Literature“. Research in the Schools. 12-jild, № 2. 41–54-bet.
  • Dellinger, Amy B.; Leech, Nancy L. (2007). „Toward a Unified Validation Framework in Mixed Methods Research“. Journal of Mixed Methods Research. 1-jild, № 4. 309–332-bet. doi:10.1177/1558689807306147.
  • Galvan, José L.. Writing Literature Reviews: A Guide for Students of the Social and Behavioral Sciences, 6th, Pyrczak Publishing, 2015. ISBN 978-1936523375. 
  • Green, Bart N.; Johnson, Claire D.; Adams, Alan (2006). „Writing Narrative Literature Reviews for Peer-Reviewed Journals: Secrets of the Trade“. Journal of Chiropractic Medicine. 5-jild, № 3. 101–114-bet. doi:10.1016/S0899-3467(07)60142-6. PMC 2647067. PMID 19674681.
  • Phelps, Richard P. (2018). „To save the research literature, get rid of the literature review“. LSE Impact Blog, London School of Economics.
  1. ↑ Baglione, L.. Writing a Research Paper in Political Science. Thousand Oaks, California: CQ Press, 2012. 
  2. ↑ Adams, John. Research methods for graduate business and social science students. New Delhi: SAGE Publications, 2007 — 56-bet. ISBN 9780761935896. 
  3. ↑ Bolderston, Amanda (June 2008). „Writing an Effective Literature Review“. Journal of Medical Imaging and Radiation Sciences. 39-jild, № 2. 86–92-bet. doi:10.1016/j.jmir.2008.04.009. PMID 31051808.
  4. ↑ Torraco, Richard J. (December 2016). „Writing Integrative Literature Reviews: Using the Past and Present to Explore the Future“. Human Resource Development Review (inglizcha). 15-jild, № 4. 404–428-bet. doi:10.1177/1534484316671606. ISSN 1534-4843.
  5. ↑ George, Bert; Andersen, Lotte B.; Hall, Jeremy; Pandey, Sanjay K (December 2023). „Writing impactful reviews to rejuvenate public administration: A framework and recommendations“. Public Administration Review (inglizcha). 83-jild, № 6. 1517–1527-bet. doi:10.1111/puar.13756.
  6. ↑ 6,0 6,1 Shields, Patricia. A Playbook for Research Methods: Integrating Conceptual Frameworks and Project Management. Stillwater, Oklahoma: New Forums Press, 2013. ISBN 978-1-58107-247-1. [sayt ishlamaydi]
  7. ↑ Baker, P. (2000). „Writing a Literature Review“. The Marketing Review. 1-jild, № 2. 219–247-bet. doi:10.1362/1469347002529189.
  8. ↑ Granello, D. H. (2001). „Promoting cognitive complexity in graduate written work: Using Bloom's taxonomy as a pedagogical tool to improve Literature Reviews“. Counselor Education & Supervision. 40-jild, № 4. 292–307-bet. doi:10.1002/j.1556-6978.2001.tb01261.x.
  9. ↑ Wagner, Gerit; Lukyanenko, Roman; Paré, Guy (2022). „Artificial intelligence and the conduct of literature reviews“. Journal of Information Technology (inglizcha). 37-jild, № 2. 209–226-bet. doi:10.1177/02683962211048201. ISSN 0268-3962.
  10. ↑ „What Students Are Saying About ChatGPT“ (en). The New York Times (2023-yil 2-fevral). Qaraldi: 2023-yil 14-avgust.
  11. ↑ Haman, Michael; Školník, Milan (2023-03-06). „Using ChatGPT to conduct a literature review“. Accountability in Research (inglizcha). 1–3-bet. doi:10.1080/08989621.2023.2185514. ISSN 0898-9621. PMID 36879536. {{cite magazine}}: Check |pmid= value (yordam)
  12. ↑ Alkaissi, Hussam; McFarlane, Samy I.; Alkaissi, Hussam; McFarlane, Samy I. (2023-02-19). „Artificial Hallucinations in ChatGPT: Implications in Scientific Writing“. Cureus (inglizcha). 15-jild, № 2. e35179-bet. doi:10.7759/cureus.35179. ISSN 2168-8184. PMC 9939079. PMID 36811129. {{cite magazine}}: Check |pmc= value (yordam); Check |pmid= value (yordam)
  13. ↑ Rad, Arian Arjomandi; Nia, Peyman Sardari; Athanasiou, Thanos (2023). „ChatGPT: revolutionizing cardiothoracic surgery research through artificial intelligence“. Interdisciplinary CardioVascular and Thoracic Surgery. 36-jild, № 6. doi:10.1093/icvts/ivad090. ISSN 2753-670X. PMC 10287897. PMID 37349973. {{cite magazine}}: Check |pmc= value (yordam); Check |pmid= value (yordam) 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Adabiy_tahlil&oldid=5260881" dan olindi