Afgʻon gilami
Afgʻon gilami – anʼanaviy ravishda Afgʻonistonning shimoliy va gʻarbiy hududlarida [1][2] asosan afgʻon turkmanlari va oʻzbeklar tomonidan tikilgan qoʻlda toʻqiladigan pol qoplovchi toʻqimachilik turi. [3][4]
Turlari va navlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Sharq gilamlarining eng ekzotik va oʻziga xoslaridan biri Afgʻonistonning gʻarbiy qismidagi Hirot viloyatida toʻqilgan Shindand yoki Adraskan (mahalliy afgʻon shaharlari nomi bilan atalgan) hisoblanadi. Gʻalati choʻzilgan odam va hayvonlar figuralari ularning imzo koʻrinishidir. Gilam Afgʻoniston boʻylab sotilishi mumkin, eng koʻpi Mozori Sharifda joylashgan.
Afgʻonistonning yana bir asosiy mahsuloti – bu baluchi gilamlari, ayniqsa, baluchi joynamoz gilamlari . Ular Afgʻonistonning janubi-gʻarbiy qismida joylashgan balujlar tomonidan tayyorlangan.
Boy ranglarni ishlab chiqarish uchun turli xil oʻsimlik va boshqa tabiiy boʻyoqlardan foydalaniladi. Gilamlar asosan oʻrta oʻlchamda boʻladi. Koʻp naqsh va ranglar qoʻllanadi, lekin anʼanaviy va eng tipik sakkiz burchakli fil oyogʻi ((Buxoro) bosma, koʻpincha qizil fon bilan. Toʻquvchilar koʻchmanchi turmush tarzining boshqa buyumlarini, jumladan, chodir sumkalari va marosim buyumlarini ham ishlab chiqaradilar.
Ishlab chiqarish
[tahrir | manbasini tahrirlash]2021-yilda Afgʻoniston 800 ming kvadrat metr afgʻon gilamini eksport qildi, bu esa 30 million dollarga yaqin daromad keltirdi. [5] 2008, 2013 va 2014 yillarda afgʻon gilamlari har yili Germaniyaning Gamburg shahrida oʻtkaziladigan xalqaro koʻrgazmada xalqaro mukofotlarga sazovor boʻldi. [6] Maʼlum qilinishicha, Afgʻonistonda gilam biznesi bilan 2 millionga yaqin afgʻon shugʻullanadi [7].
Baʼzi afgʻon gilamlari Pokiston va Eronda vaqtinchalik istiqomat qiluvchi afgʻon qochqinlari tomonidan toʻqilgan. [8] Urush davridagi afgʻon gilamlarining aksariyati eksport qilish uchun Pokistonga joʻnatilgani va Afgʻonistonda ishlab chiqarilganda ularga „Pokistonda ishlab chiqarilgan“ yorligʻi berilgani xabar qilingan. [9]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „In Pictures: Risking death in search for antique Afghan carpets“. Al Jazeera (2021-yil 3-mart). Qaraldi: 2022-yil 3-yanvar.
- ↑ „Afghans sell 2.7m carpets at Dubai conference“. Pajhwok Afghan News (2012-yil 12-oktyabr). Qaraldi: 2014-yil 16-yanvar.
- ↑ "Afghan carpet". Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/7773/Afghan-carpet.
- ↑ Baloch, Babar. „Feature: Eager weavers put a positive spin on refugee life in Pakistan“. United Nations High Commissioner for Refugees (2003-yil 30-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 3-yanvar.
- ↑ Hakimi, Amina. „Afghan Carpet Exports Increase Amid Economic Crisis“. TOLOnews (2022-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 3-yanvar.
- ↑ „Afghanistan grabs carpet Oscar award“. Pajhwok Afghan News (2014-yil 16-yanvar). Qaraldi: 2014-yil 16-yanvar.
- ↑ „Afghan families go back to making carpets as economy unravels“. The Express Tribune (2021-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 3-yanvar.
- ↑ „Afghan rugs“. 2009-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Peterson, Scott. „In Afghanistan, weaving ancient industry back into global market“. Christian Science Monitor (2021-yil 27-mart).