Hagar
Agar (ivritcha: הגר, Hojar, darbadar ayol; grekcha: Άγαρ; lotincha: Agar; arabcha: هاجر', Hajjar) — misrlik, qul, Soraning farzandsizligi davridagi xizmatkori, Avraamning kanizagi boʻlib, unga oʻgʻli Ismoilni dunyoga keltirgan[1][2].
Avraamning Soradan boʻlgan oʻgʻli Ishoq ulgʻaygach, Agar Ismoil bilan birga Soraning talabi bilan Avraamning xonadonidan haydab chiqarildi[3].
Agar janubga borib, Arab choʻliga joylashdi, u yerda Ismoil keyinchalik ismoiliylar (oʻz nomiga koʻra) va agariylar (onasining ismiga koʻra) laqabli arab qabilalarining asoschisiga aylandi. Anʼanaga koʻra arablarning ajdodi hisoblangan Ismoilning onasi sifatida Agar arab rivoyatlarida muhim oʻrin tutadi.
Arab adabiyotida Agar haqidagi koʻplab rivoyatlar saqlanib qolgan, rassomlik sanʼatida Agar va Ismoilning Ibrohim alayhissalomning xonadonidan quvib chiqarilishi sahnasi barcha davr rassomlari tomonidan qayta-qayta chizilgan[4].
1909-yilda kashf etilgan Agar asteroidi (682) Agar sharafiga nomlangan[5].
Qur’onda
[tahrir | manbasini tahrirlash]Islom rivoyatlarida Agar Hojar (arabcha: هاجر) deb nomlanadi. Xuddi Bibliya hikoyasida boʻlgani kabi, Hojar Avraamning (Ibrohim paygʻambar) xotini va uning katta oʻgʻli Izmoilning (Ismoil) onasi. U Misr fir’avnining qizi boʻlgan.
Sora Ibrohim bilan birga Bobildan Misrga yetib kelganida, Misr fir’avni unga Hojarni beradi va u uni oʻziga xizmatkor qilib oladi. Sora uzoq vaqt farzand koʻrmaydi va shuning uchun oʻzi Ibrohimga Hojarga uylanishni tavsiya qiladi. Hojar Ibrohimdan Ismoil oʻgʻlini tugʻganidan keyin Sora chaqaloqqa ham, Hojarga ham hasad qiladi. Shu sababdan Alloh taolo Ibrohim alayhissalomga ona va oʻgʻilni Makkaga olib borishni va u yerda qoldirishni buyurdi. Ibrohim alayhissalom itoat qilib, ularni suvsiz sahroga olib bordi va oʻzi uyiga qaytdi. Oradan biroz vaqt oʻtgach, Hojarning suvi tugab, suv izlashga majbur boʻladi. Shu payt jajji Ismoilning oyogʻi ostidan buloq paydo boʻlib, u Zamzam deb ataladi.
Hojar va Ismoil Zamzam yaqinida joylashdilar va bir muncha vaqt oʻtgach, Yamanning Jurhumiy qabilasi Makka hududiga yaqinlashdi. Ular Hojardan bu yerga joylashish uchun ruxsat soʻrashdi, u esa qolishga ruxsat berdi. Balogʻat yoshiga yetgan Ismoil jurhumiy ayolga uylanib, undan 12 nafar oʻgʻil koʻrdi. Hojar vafot etib, Hijr hududidagi Kaʼba yaqiniga dafn qilindi.
Kinodagi obraz
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Bibliya“ (Italiya, AQSh, 1966), rejissor Jon Xyuston. Agar rolida — Zoya Sallis
- „Avraam: imon qoʻriqchisi“ (AQSh, Italiya, Buyuk Britaniya, 1994), rejissor Jozef Sarjent. Agar rolida — Karolina Rosi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 5 // Targum Pseudo-Jonathan on Genesis
- ↑ 15 // Книга Бытия (др.-евр.)
- ↑ Агеенко Ф. Л. Агарь // Словарь собственных имён русского языка. Ударение. Произношение. Словоизменение. — М.: Мир и Образование; Оникс, 2010. — С. 58. — 880 с. — ISBN 5-94666-588-X, 978-5-94666-588-9.
- ↑ Лопухин А. П. Измаил, в Библии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Али-заде А. А. Хаджар // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 827. — ISBN 978-5-98443-025-8. (CC BY-SA 3.0)
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Агарь — статья из Электронной еврейской энциклопедии
- Лопухин А. П. Агарь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Али-заде А. А. Хаджар // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — С. 827. — ISBN 978-5-98443-025-8. (CC BY-SA 3.0)