Akela
Akela — Rudyard Kiplingning „Jungli kitobi“ dagi boʻri qahramoni, Mauglining ustozi va qoʻriqchisi. Koʻp yillar davomida u oʻz toʻdasining yetakchisi edi.
Timsoli[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Akela" soʻzining oʻzi hind tilida „yolgʻiz“ degan maʼnoni anglatadi[1]. Kipling Mauglining ustozi uchun ism tanlashida „Akela“ ismining oʻziga xosligi bilan izohladi, bu toʻda boshligʻiga yarasha bemalol oʻz qabiladoshlarining uvullashiga oʻxshab eshtiladi va uzoq masofalarga bepoyon kengliklarga tarqaladi[2].
Nyu-York shahar universiteti ilmiy tadqiqotchisi Shamutal Noymann taʼkidlaganidek, pantera Bagira (inglizcha versiyada bu erkak leopard) bilan bir qatorda, Akela Mauglining sarguzashtlari kitoblarining asosiy qahramoni uchun ota shaklining adabiy timsolidir. Shunga qaramay, ota obrazining yaxlitligi uchun Kipling buni Maugli taqdiri mas’uliyatining asosiy yukini oʻz zimmasiga olgan Akela uchun jamoaviy qildi - ota rolini oʻynashga dono piton Kaa, uyqusiragan ayiq Baloo va fil Xati yordam berdi, shu bilan timsolni toʻldirdi[3].
Lafayetdagi Luziana Universiteti professori Uilyam Yarbroning taʼkidlashicha, tugʻma aristokrat Akela yolgʻiz sargardonlikda ketishi bilan toʻda butunlay izdan chiqib, bosqinchilik xulq-atvori hukm suradi[4].
Akela yanglishdi![tahrir | manbasini tahrirlash]
Akelaning boʻrilar toʻdasi ustidan yagona hokimiyati hikoyaning boshidanoq yoʻlbars Sherxon va uning sodiq qoʻldoshi shoqol Tabaki tomonidan doimiy ravishda buziladi, ular Akelaning har bir harakatini boʻrilar toʻdasi oldida obroʻsizlantirishga harakat qilishadi. Va qarigan Akela navbatdagi ov paytida oʻljani qoʻldan chiqargach, ular bu arzimas voqeani eʼtiborsiz qoldirmaydilar va „Akela yanglishdi!“ deb boʻrilar jamoasida haqiqiy janjalni koʻtaradilar.
Darslikdagi bu ibora, keyinchalik oʻziga jalb etuvchi ibora[5] ga aylanib, bugungi kungacha ijtimoiy-siyosiy intrigalar kontekstida, qaysidir siyosatchi, davlat yoki jamoat arbobining muxoliflari jamiyat eʼtiborini u yoʻl qoʻygan mayda xatoga qaratishga harakat qilganda, shuningdek, kinoya tarzda, kimningdir jiddiy notoʻgʻri hisobi, xatosi haqida yoki yaqin insonining xatosidan ochiqchasiga sevinadigan odamning xatti-harakatlariga kinoyali sharh sifatida qoʻllanadi[6]. Kiplingning oʻzi ushbu epizodni quyidagicha izohlaydi: „Toʻdaning sardori yanglishsa, u hali tirik boʻlsa-da, oʻlik boʻri deb ataladi, chunki uning oz umri qolgan“.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Bahri, Hardev. „Akela“,. Learners' Hindi-English dictionary, 29th edition, Dillī: Rajpal & Sons, 2010 — 5 bet. ISBN 978-81-7028-002-6.
- ↑ Kipling, Rudyard. „The World After the War, 1920—24. Letter to Norman Danvers Power, 7 January 192[1]“,. Letters of Rudyard Kipling. Iowa City: University of Iowa Press, 2004 — 43 bet. ISBN 0-87745-898-7.
- ↑ Noimann, Chamutal. „Animals as Father Surrogates in Rudyard Kipling's The Jungle Book and Frances Hodgson Burnett's The Secret Garden“,. Dicky Birds That Never Die: Substitute fathers in Victorian and Edwardian Children's Literature. Ann Arbor, MI: UMI Microform, 2007 — 60,61 bet. ISBN 0-5492-6924-X.
- ↑ Yarbrough, Wynn William. „Conclusion“,. Masculinity in Children's Animal Stories, 1888-1928: A Critical Study of Anthropomorphic Tales by Wilde, Kipling, Potter, Grahame and Milne. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc., 2011 — 170 bet. ISBN 978-0-7864-5943-8.
- ↑ Душенко К. В.. . ISBN 5-699-17691-8.
- ↑ Серов В. В.. . ISBN 5-3200-0427-3.