Al-Xadra masjidi
| Masjid | |
Al-Xadra masjidi
مسجد الخضرة | |
 | |
| Joylashuvi | 32°12′44.48″N 35°16′15.20″E / 32.2123556°N 35.2708889°E |
| Manzil | Nablus, Gʻarbiy Sohil, Falastin |
| Binokorlik | 1288—1290 |
| Minoralar soni | 1 |
| Minoralar soni | 1 |
 Al-Xadra masjidi Vikiomborda
| |
Al-Xadra masjidi (arabcha: مسجد الخضرة) — Gʻarbiy Sohildagi Nablusning Eski shahri janubi-gʻarbiy kvartalidagi Gerizim togʻining quyi etagida joylashgan masjid. Masjid toʻrtburchak shaklda boʻlib, minorasi 30 metr (98 ft)[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mahalliy musulmon urf-odatlariga koʻra, masjid Yoqub Yusufning qonga botgan koʻylagini koʻrsatgandan keyin yigʻlagan joyda joylashgan (hovlining oʻng tomonida Yoqub oʻtirib yigʻlagan joy deb aytilgan kichkina xona bor)[2]. Shuning uchun masjidning muqobil nomi „Robbimiz Yoqubning qaygʻusi“[3].
Samariyalik anʼanaga koʻra, al-Xadra masjidi salibchilar tomonidan vayron qilingan sinagoga boʻlgan. Ularning taʼkidlashicha, uning arabcha nomi al-Xadra („yashil“) samariyalik Mahallat Xadradan („yashillar joyi“) olingan[4]. Arxeolog Michael Avi-Yonah Xadra masjidini samariyalik oliy ruhoniy Akbon tomonidan milodiy 362-yilda qurilgan sinagoga bilan aniqlagan.
Ibodatxona 1137-yilda Akkolik Ab Giluga tomonidan qayta qurilgan. Biroq, bir qancha gʻarb olimlari, hozirgi masjidning ayrim qismlarida gotika meʼmorchiligi namunalari tufayli, 1170-yillarda salibchilar cherkovi va qoʻngʻiroq minorasi boʻlgan deb hisoblashadi[4]. Arab geografi Yoqut al-Hamaviyning qayd etishicha, 1225-yilda Nablus Ayyubiylar hukmronligi davrida binolar qayta tiklangan va u samariyaliklar hurmat qiladigan „katta masjid“ deb atagan[5]. Minora devoridagi samariyalik yozuvlar aynan shu davrdan boshlab yaratilgan[6].
Ammo 1242-yilda Templar ritsarlari binoga zarar yetkazgan, keyinchalik u 1260-yilda moʻgʻullar tomonidan vayron qilingan[7]. 1290-yilda Sulton Qalavun davrida mamluklar tomonidan masjidga aylantirilganligi vaqf yozuvi bilan tasdiqlangan[8]. Qurilishning aksariyati Mamluk meʼmorchiligiga oʻxshaydi va masjidga mehrob qoʻshilgan[1].
Ikkinchi Intifada
[tahrir | manbasini tahrirlash]Falastin hukumati va Gush Shalom maʼlumotlariga koʻra, 2002-yilda Nablus jangida Ikkinchi Intifada paytida Isroil buldozerlari masjidning 85 foizini, jumladan Mamluk davridagi mehrobni vayron qilgan[9]. Al-Xadra masjidining hozirgi imomi Maher Xaraz („Oq arslon“) 1996-yilda Falastin maʼmuriyatining jangari imomlarga qarshi „qizgʻish“dagi vazifasidan chetlatilgan, ammo 2006-yilda qayta tiklangan[10] Xaraz, HAMAS aʼzosi va Fathning muxolifi, haftalik juma vaʼzlarida Fath boshchiligidagi Falastin milliy maʼmuriyatiga muntazam ravishda qarshi chiqdi[11]. Xaraz 2007-yilning 23-sentyabrida Fath yetakchiligidagi boshqa bir „Hamas“ga qarshi „bostirish“da hibsga olingan[12][13].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Pringle, 1993, pp.112.
- ↑ Feyerick (1996) p 148
- ↑ Luke, 1922, p.102.
- ↑ 4,0 4,1 Pringle, 1993, p.111
- ↑ al-Hamawi quoted in le Strange, 1890, p. 512
- ↑ Herbermann, 1913, p.417
- ↑ Pringle, 1993, pp.112-113.
- ↑ Dumper, Stanley and Abu-Lughod (2007) p 266
- ↑ Gresh (2004) p 171
- ↑ Haʼaretz 30 June 2007 Hamas preacher defies PA gov’t ban on incitement in mosques By The Associated Press
- ↑ Hamas preacher defies government order to stop talking politics in mosques International Herald Tribune and Associated Press. 2007-06-28.
- ↑ Seattle Times 1 November 2007 Abbas takes textbook approach to security By Karin Laub The Associated Press
- ↑ Guardian 2 November 2007 Fatah targets mosques in latest anti-Hamas campaign
Qoʻshimcha oʻqish uchun
[tahrir | manbasini tahrirlash] |
Vikiomborda Al-Xadra masjidi haqida turkum mavjud |
- Dumper, Michael. Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2007. ISBN 978-1-57607-919-5.
- Feyerick, Ada. Genesis: World of Myths and Patriarchs. NYU Press, 1996. ISBN 0-8147-2668-2.
- Gresh, A.. The New A-Z of the Middle East: Second Edition. I.B.Tauris, 2004. ISBN 1-86064-326-4.
- Herbermann, G.. The Catholic Encyclopedia: An International Work of Reference on the Constitution, Doctrine, and History of the Catholic Church. Encyclopedia press, inc., 1913.
- Le Strange, Guy. Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. London: Committee of the Palestine Exploration Fund, 1890. OCLC 1004386.
- Luke, H.. The Handbook of Palestine. Macmillan and Co., 1922 — 102-bet. „Khadra Mosque Nablus.“
- Pringle, D.. The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus. Cambridge University Press, 1993. ISBN 0-521-39037-0.
