Al-Xatib al-Bagʻdodiy
Abu Bakr Ahmad ibn Ali ibn Sobit ibn Ahmad ibn Mahdiy ash-Shofi’iy, odatda al-Xatib al-Bagʻdodiy „Bagʻdodlik maʼruzachi“ nomi bilan tanilgan (10-may 1002, hijriy 1033-yil, 3-sentyabr — hijriy 315-yil; Muslim); olim va tarixchi.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Al-Xatib al-Bag‘dodiy 392-hijriy yil 24 Jumadi as-Soniyda/1002-yil 10-mayda Bag‘dodning janubidagi Hanikiya qishlog‘ida tug‘ilgan. U voizning o‘g‘li bo‘lib, yoshligidan otasi va boshqa shayxlar huzurida o‘qigan. Vaqt oʻtishi bilan u boshqa fanlarni ham oʻrgandi, lekin uning asosiy qiziqishi hadis edi. 20 yoshida otasi vafot etdi va u hadis izlab Basraga boradi. 1024 yilda Nishopurga ikkinchi safarga otlanadi va Rey, Amol va Isfahonda koʻproq hadis toʻplaydi. Qancha vaqt sayohat qilgani nomaʼlum, lekin oʻz maʼlumotlariga koʻra, u 1028 yilga kelib Bagʻdodga qaytib kelgan. U hadis boʻyicha obroʻli boʻlganida, uning shon-shuhratiga sabab boʻlgan vaʼzning keyingi hayotida yordam bergan. Biografik olimlardan biri Al-Zahabiyning aytishicha, zamonaviy oʻqituvchilar va anʼanalar targʻibotchilari odatda toʻplagan narsalarni maʼruzalarida yoki vaʼzlarida ishlatishdan oldin Al-Bagʻdodiyga topshirishadi.
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ibn Hajar oʻz asarlarini hadis ilmi va hadis terminologiyasi sohasida taʼsirli deb eʼtirof etib, „Hadis ilmidan kitob yozmagan fan kamdir“, deb aytgan. Keyin u hanbaliy olimi Abu Bakr ibn Nuqtadan iqtibos keltirdi: „Har bir xolis odam Xatibdan keyin keladigan hadis ulamolari uning asarlaridan qarzdor ekanini biladi“. 80 dan ortiq unvonlar al-Bagʻdodiyga tegishli.
Tanlangan asarlar roʻyxati:
- Tarix Madinat as-Salom yoki Tarix Bagʻdod va Zailih val-Mustafod va Olimlar ilovasi — 23 jild
- Al-Kifaya fi maʼrifat usul 'ilm al-rivoya: Hadis terminologiyasiga oid dastlabki asar, Ibn Hajar ushbu sohada taʼsirli deb baholagan.
- Al-Jomi li-Axlak al-Ravi va-Sdab as-Sami
- Takyid al-Ilm: Anʼanalarni yozuvga kiritish man etilganmi, degan savol
- Sharaf ashob al-hadis: Anʼanachilarning ahamiyati atrofidagi markazlar
- As-Sobik va l-lahik: muayyan turdagi hadis roviylari bilan ishlash
- Al-Mu’tanif fi takmilat al-Mu’talif val-Muxtalif: Ismlarning toʻgʻri yozilishi va talaffuzi.
- Al-Muttafik va l-muftarik
- Talxis al-mutashabih fil-rasm va-himoyat ma ashkala minhu min navodir al-tashif val-vahm.
- Al-Asmoʻ al-Mubhama fil-anbaʼ al-Muhkama: hadisda zikr etilgan nomaʼlum shaxslarni aniqlash.
- Al-Rihla fi talab al-hadis
- Iktidaʼul-ilm al-amal
Adabiyotlar[1]
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ محمد فارس موسوعة علماء العرب والمسلمين العرب العرب المسلمون الامم الاسلامية العثمانيون علماء ومهندسون ومخترعون ط دار فارس للنشر. «موسوعة علماء العرب والمسلمين » [1993] — 106-bet.
- ↑ {{Kitob manbasi|title= ^ a b Lewis, B.; Menage, V. L.; Pellat, Ch.; Schacht, J. (1997) [1st. pub. 1978]. Encyclopaedia of Islam (New Edition). Vol. IV (Iran-Kha). Leiden, Netherlands: Brill. p. 1111. ISBN 9004078193.|pages=1111|publisher="موسوعة علماء العرب والمسلمين "|origyear=1997}
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |