Aleksandr Fadeyev

Aleksandr Fadeyev
Tavalludi	11 (24) dekabr 1901
Vafoti	13-may 1956
Ijod qilgan tillari	Rus tili
Fuqaroligi	Rossiya Imperiyasi va SSSR

Aleksandr Aleksandrovich Fadeyev (1901-yil 24-noyabr, hozirgi Kaliningrad viloyati Kimri shahri — 1956-yil 13-may, Moskva) — rus yozuvchisi va jamoat arbobi. 1908-yil Fadeyevlar oilasi Uzoq Sharqqa koʻchib kelgan. Fadeyevlar shu yerda tijorat bilim yurtida oʻqigan (1912—1919) va bolsheviklarga yaqinlashib, inqilobiy faoliyat bilan shugʻullangan. Moskvadagi Togʻkon akademiyasida 2 yil tahsil olgach, partiyaviy ishlarda xizmat qilgan (1924—1926). SSSR Yozuvchilar boshqaruv organlarida turli lavozimlarda ishlagan (1926—1956). Butunjahon Tinchlik kengashi vitseprezidenti (1950—1956).

Ijodi 1923-yilda boshlangan ("Oqimga qarshi". hikoya). Uzoq Sharqdagi partizanlar urushiga bagʻishlangan "Tormor" romani (1927)da yovvoyi tayga sharoitida kurashayotgan kishilarning mashaqqatli hayoti tasvirlangan. Fadayev ushbu romani bilan hali shakllanib ulgurmagan sotsialistik realizm metodining asosiy tamoyillarini belgilab bergan.

Fadayev 30-yillarda sovet yozuvchilarining 1-syezdini oʻtkazish va SSSR Yozuvchilar uyushmasini tashkil etishga katta kuch sarflagan. Ayni vaqtda 6 qismdan iborat "Udegening soʻnggisi" romani (1929—1940, 4 qismi yozib tugatilgan) ustida jiddiy ish olib borgan.

Fadayev ikkinchi jahon urushi yillari (1943)da Krasnodon shahridagi yashirin tashkilot aʼzolarining nemis bosqinchilariga qarshi olib borgan qahramonona kurashiga oid hujjat va xotiralar bilan tanishib, "Yosh gvardiya" romanini (1945) yozgan. Tanqidchilik Fadayevni partiyaning yashirin tashkilot faoliyatidagi rolini romanda toʻgʻri aks ettirmaganlikda ayblagan va yozuvchi asarni qayta ishlashga majbur boʻlgan (1957). Fadayev adabiytanqidiy maqolalari bilan ham sotsialistik realizm metodi asoslarini ishlab chiqishda faol ishtirok etgan. U butun umri davomida Stalin va partiya ishiga sodiq qolgan. Shaxsga sigʻinishning fosh etilishi bilan yuzaga chiqqan fojiali voqealar tufayli Fadayev oʻzini-oʻzi otib oʻldirgan. Asosiy asarlari oʻzbek tiliga tarjima qilingan.

Manbalar

• Sochineniya, t. 13, M, 1981-82; O literature. Sbornik statey, M., 1970; Tormor, T., 1971; Yosh gvardiya, T., 1982.