Aleksandr Melixov
Aleksandr Vasilevich Melixov (29-oktyabr, 1942-yil, Buxoro, Oʻzbekiston — 7-oktyabr, 2021-yil) — moskvalik rassom, kitob grafikasi rassomi, jahon klassik adabiyotining turli asarlari uchun rasmlar muallifi.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1942-yilda Buxoroda tugʻilgan. Oilasi bilan Orenburg yaqinidan surgun qilingan. 1959-yilda maktabni tugatgach, zavodda dizel mexaniki bo‘lib ishlagan. Oradan bir yil o‘tib, Ashxobod badiiy-pedagogika institutining kechki taʼlim sahkli asosida o‘qishga kirdi. 1962-yilda uchinchi kursligida armiyaga chaqirildi. Uch yil davomida u Kavkazda Turkiya bilan chegaradosh Alxakalaki shahrida xizmat qilgan. 1966-yilda Moskva oliy badiiy-sanoat (Stroganov) maktabiga oʻqishga kirgan va uni 1972-yilda tugatdi.
1970-yillarda u „Izobrazitelnoe iskusstvo“ (tarjimasi „Tasviriy san'at“) nashriyotidan illyustratsiyalar uchun birinchi yirik buyurtmani oldi. Buyurtma Xoʻja Nasriddin haqidagi kitob uchun otkritkalar tanlovi edi. Keyingi buyurtma 1001 kecha ertaklari uchun illyustratsiyalar boʻldi. Shu bilan birga, rassom Afanasiy Nikitinning „Uch dengizdan tashqariga sayohat“ uchun qadimgi rus siklida ishlagan.
Melixov tomonidan tasyaratilgan kitoblar Rossiyada ham, xorijda ham nashr etilgan. U chizgan Andersenning ertaklari Chexiyada, Lermontovning „Qadimgi hind afsonalari“ va Lermontovning „Ashik-kerib“i Xitoyda nashr etilgan. 1997-yilda Parijda „Xudozhestvennaya Literatura“ nashriyoti tomonidan tayyorlangan „1001 kecha ertaklari“ (Jahon klassikasi durdonalari seriyasi) nashr etildi.
2000-yilda „Jahon adabiyoti durdonalari“ turkumida Xalqaro Rerichlar markazi akademik Shaposhnikova koʻmagida qadimiy hind eposi „Mahabharata“ni nashr etdi — Bu Sivertsevning sheʼriy aranjirovkasidagi noyob nashri, Indologlarning Butunjahon kongressi uchun mutaxassislarga sovgʻa nusxasi edi.
2006-yilda „Veche“ nashriyoti V. I. Dahlning „Illyustrirovanniy tolkoviy slovar dlya detey i shkolnikov“ (tarjimasi „Bolalar va maktab o'quvchilari uchun tasvirlangan tushuntirish lug'ati“) ni nashr etdi. Melixob uning dizayni uchun besh yil umrini sarflagan.
Borodino jangining 200 yilligi munosabati bilan „Xudojestvennaya literatura“ nashriyot-matbaa ijodiy uyi tomonidan chop etilgan ikki jildlik „Urush va tinchlik“ kitobi nashr etildi. Muallif yetti yil davomida uning rasmlari ustida ishlagan.
Aleksandr Vasilevich turli vaqtlarda Moskvaning koʻplab yirik nashriyotlari bilan hamkorlik qilgan. Asarlari Yugoslaviya, Bolgariya, Polsha, Germaniya, Buyuk Britaniyada namoyish etilgan.
Melixovning rasmlari bilan chop etilgan nashrlarning umumiy tiraji ikki million nusxadan oshadi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- http://rusiskusstvo.ru/magazine_20172.html (Wayback Machine saytida 2023-06-06 sanasida arxivlangan) — „Rossiya sanʼati“ jurnali — № 2/2017 ("Aleksandr Melixov va Afanasiy Nikitin uchta dengizdan qanday oʻtishdi. "")
- http://illustrators.ru/users/irina-efdbea64-6732-4586-ab62-48b615f670f8 — Aleksandr Melixov Illustartors.ru saytida
- http://www.museum.ru/N65208 — Yasnaya Polyana galereyasidagi koʻrgazma: „Urush va tinchlik“ tasvirlangan A. IN. Melixova"
- http://libfl.ru/ru/event/mirovaya-literatura-v-illyustraciyah-aleksandra-melihova-tradicii-knizhnoy-miniatyury — „Aleksandr Melixovning rasmlarida jahon adabiyoti“ koʻrgazmasi. Kitob miniatyurasi anʼanalari"
- http://libfl.ru/ru/event/vselennaya-lva-toltogo — „Lev Tolstoy olami“ adabiy anjumani doirasidagi koʻrgazma
- https://rg.ru/2015/09/21/basinsky.html — „Tolstoy zamonaviy rus rassomlari ijodida:“ Urush va tinchlik „Aleksandr Melixov. Grafika sanʼati“
- https://fond.historyrussia.org/novosti/muzej-mirovogo-okeana-predlagaet-povtorit-put-afanasiya-nikitina.html — "Uch dengizdan tashqariga sayohat. Afanasiy Nikitinning sayohati.
- https://www.vtornik.online/News/35-11 Nekroloq