Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi (Samarqand)
| Aleksandr Nevskiy ibodatxonasi (Samarqand) | |
|---|---|
| Temel bilgiler | |
| Koordinatalari | 39/41/8/N/66/55/42/E |
| Diniy eʼtiqod | Provoslav cherkovi |
| Meʼmor | |
| Meʼmor(lar) | Mixail Rostovtsev |
| Meʼmoriy turdagi | Cherkov |
| Meʼmoriy shakl | Rus imoratchiligi |
| Xususiyatlari | |
Avliyo Aleksandr Nevskiy cherkovi Samarqand (hozirgi Oʻzbekiston koʻchasi)dagi yoʻqolgan pravoslav cherkovidir . Rus pravoslav cherkovining Turkiston yeparxiyasiga mansub edi. 1954-yilda Sovet hukumati tomonidan vayron qilingan. Qayta tiklash uchun harakat qilingan ammo, hukumat har doim bunga qarshilik qilib kelgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1899-yilda Samarqand viloyati qoʻshinlarining sobiq qoʻmondoni graf Mixail Rostovtsev tomonidan 2-Ural kazak polki maablagʻidan qurilgan. Kuygan gʻishtdan qurilgan bino Samarqandning chekkasida, temir yoʻl vokzalidan uncha uzoq boʻlmagan joyda joylashgan boʻlib, 500 kishini sigʻdira oladi. Cherkov nasroniy udumlariga mos qilib bezatilgan. Shtatga koʻra, unga bitta ruhoniy tayinlangan. Ilohiy xizmatlar Muqaddas Georgiy cherkovining ikkinchi ruhoniysi tomonidan amalga oshirildi. 1908-yilda polkda oʻng dindor knyaz Aleksandr Nevskiy nomiga dala cherkovi tashkil etildi[1].
1925-yil 20-mayda maʼbad yopildi. Dindorlar jamoasiga qabristondagi eski cherkovda ibodat qilishga ruxsat berildi. Afsuski, yigirmanchi yillarda cherkovni taʼqib qilish davriga aylangan, maʼbadning koʻrinishi sezilarli darajada buzilgan, gumbazli baland qoʻngʻiroq minorasi vayron qilingan. 1928-yilda cherkov binosi OSOAVIAXIM klubiga berildi va buzib tashlangan qoʻngʻiroq minorasi oʻrniga samolyot oʻrnatildi. Keyinchalik, uning egalari bir necha marta oʻzgargan, ammo maʼbad sifatida u endi ishlamagan. Maʼbad xom, pishmagan gʻishtdan qurilgan boʻlsa ham (oʻsha yillarda shahardagi barcha binolar loy gʻishtdan qurilgan), cherkovning qolgan qismi bugungi kungacha yaxshi saqlanib qolgan. 1990-yillarda cherkovda sanʼat galereyasi va konsert zali joylashgan boʻlsa, bugungi kunda Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasining Samarqand boʻlimi uning shimoliy yoʻlagida joylashgan. Imonlilar tanlangan cherkovni qaytarishni soʻrab shahar hokimiyatiga bir necha bor murojaat qilishdi, ammo bu urinishlar muvaffaqiyatsiz tugadi. „Cherkov maydoni“ 1950 yilgacha „Qizil maydon“ deb nomlangan va u shahar bayramlari, paradlar va mitinglarga mezbonlik qilgan[2].
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Golenberg V. A. „Turkiston oʻlkasining qadimiy ibodatxonalari“. Toshkent 2011 yil.