Alibek Rustamov
| Alibek Rustamov | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
15-may 1931-yil Yangiyoʻl, Toshkent viloyati, Oʻzbekiston SSR |
| Vafoti |
5-oktyabr 2013-yil (82 yoshda) Toshkent , Oʻzbekiston SSR |
| Fuqaroligi |
 Oʻzbekiston |
| Kasbi | manbashunos, tilshunos |
| Sohasi | manbashunoslik, tilshunoslik |
| Ish joylari | Toshkent sharqshunoslik instituti |
| Taʼlimi | Oʻrta Osiyo universiteti |
| Ilmiy darajasi | filologiya fanlari doktori |
| Ilmiy unvoni | akademik |
| Mukofotlari |
 |
Alibek Rustamov, Alibek Rustamiy (1931-yil 15-may, Yangiyoʻl shahri, Toshkent viloyati, Oʻzbekiston SSR — 2013-yil 5-oktyabr, Toshkent, Oʻzbekiston SSR) — oʻzbekistonlik olim, manbashunos, tilshunos, filologiya fanlari doktori (1968), professor (1968). Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi akademigi (1995).
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Alibek Rustamov 1931-yil 15-may Yangiyoʻl shahrida tugʻilgan[1][2][3][4]. 1955-yilda Oʻrta Osiyo universiteti sharq fakultetining eron-afgʻon boʻlimini tugatgan[5]. 1956—1957-yillarda shu universitetning tilshunoslik kafedrasida laborant, 1957—1959-yillarda aspirant, 1960-yilda oʻqituvchi, 1959—1961-yillarda Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Til va adabiyot instituti katta ilmiy xodimi, Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Til va adabiyot instituti katta ilmiy xodimi (1960-61), 1961—1965-yillarda Toshkent davlat universiteti sharq fakulteti dotsenti[6], 1965—1990-yillarda respublika rus tili va adabiyoti pedagogika instituti umumiy tilshunoslik kafedrasining mudiri[4], 1991—1999-yillarda Toshkent sharqshunoslik instituti turkiyshunoslik kafedrasining mudiri[6], 2000—2013-yillarda kafedra professori lavozimida faoliyat yuritgan[1]. 2013-yil 5-oktyabr Toshkentda 82 yoshda vafot etgan[7][8][4]. Chigʻatoy qabristoniga dafn etilgan[8].
Ilmiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]150 dan ortiq ilmiy ishlar muallifi[9][10][4]. Alibek Rustamov asarlari turkiyshunoslik hamda umumiy tilshunoslikning amaliy va nazariy masalalariga, qadimgi turkiy (oʻzbek) tili va yozuvi, Navoiy asarlari tilini oʻrganishga, uslub va uslubshunoslik, aruz sheʼr tizimi, mumtoz adabiyot terminlari tadqiqiga bagʻishlangan, olim, shuningdek, ilmiy va badiiy tarjima bilan shugʻullangan. Atoulloh Husayniyning „Badoye us-sanoye“ asarini forschadan oʻzbekchaga, Alisher Navoiyning „Mahbub ul-qulub“ asarini ruschaga tarjima qilgan. 1981-yilda „Oʻzbek tilining izohli lugʻati“ni tuzishda qatnashgan[1][6]. Olim tomonidan „Mahmud Zamaxshariy“ (1971), „Aruz haqida suhbatlar“ (1972), „Qofiya nima?“ (1975), „Navoiyning badiiy mahorati“ (1979), „Navoiy tilining grammatik xususiyatlari“ (1984), „Soʻz xususida soʻz“ (1987), „Hazrati Navoyiyning maʼnaviy olami“ (2014) kitoblari chop etilgan. Alisher Navoiyning merosini chuqur oʻrganish, uning ijodidagi yuksak gumanistik gʻoyalarni keng targʻib qilishda Alibek Rustamov alohida hissa qoʻshgan. Olim „Yosh kuch“ jurnalida „Navoiyxonlik“ (1987—1988) rubrikasi, „Gulxan“ jurnalida „Ali bobo oʻgitlari“ (1987—1988) rubrikasi va Oʻzbekiston televideniyesida „Navoiyxonlik“ rubrikasida turkum suhbatlar olib borgan[3]. Shuningdekm ukalari Botirbek, Karimbek, Saidbek Hasanovlar bilan hamkorlikda „Alisher Navoiy. Arbaʼin“ (1991), „Husayn Boyqaro“ (1991), „Alisher Navoiy. Siroju-l-muslimiyn“ (1993), „Fitrat. Oʻzbek klassik musiqasi va uning tarixi“ (1993), „Nuri Muhammadiy va Nurnoma“ (1996) risolalarni tayyorlashgan[1].
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]1998-yilda „El-yurt hurmati“ ordeni bilan mukofotlangan[11].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Oʻzbekistonning taniqli olimlari ensiklopediyasi, 2-tom (oʻzbekcha), Toshkent: Science and Innovation, 2023 — 383-bet.
- ↑ „15 may – o‘zbek tilshunos olimi Alibek Rustamov tug‘ilgan kun“ (2022-yil 15-may).
- ↑ 3,0 3,1 Каромат МУЛЛАХЎЖАЕВА. „СЎЗ ЗАРГАРИ: АКАДЕМИК АЛИБЕК РУСТАМОВ“.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Академик Алибек Рустамов Чиғатой қабристонида дафн этилди“ (2013-yil 7-oktyabr).
- ↑ „Alibek Rustamov (1931-2013)“ (2016-yil 8-yanvar).
- ↑ 6,0 6,1 6,2 „Alibek Rustamov. So’z xususidagi so’z & So‘zimiz — besh yuz mingdan kam emas. Olim bilan suhba“ (2020-yil 2-noyabr).
- ↑ „Скончался академик Алибек Рустамов“. 2023-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 28-avgust.
- ↑ 8,0 8,1
Академик Алибек Рустамов Чиғатой қабристонида дафн этилди YouTubeda
- ↑ „Умер академик Алибек Рустамов“ (2013-yil 9-oktyabr).
- ↑ „O‘zbekistonda akademik Alibek Rustamiy vafot etdi“ (2013-yil 7-oktyabr).
- ↑ „Ўзбекистон Республикаси Президентининг 27.08.1998 йилдаги ПФ-2074-сон Фармони“.
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |