Amberg

Amberg
Shahar
Gerb
49°26′40″N 11°50′54″E
Mamlakat	Germaniya
Yer	Bavariya
Hukumat
• Oberburgomistr	Wolfgang Dandorfer
Maydon	5,004 km2 (1,932 kv mi)
Markazi balandligi	374 m
Aholisi  (2010)	43 755
Vaqt mintaqasi	UTC+1, yozda UTC+2
Telefon kodi	09621
Pochta indeks(lar)i	92224
Avtomobil kodi	AM
Rasmiy kodi	09 3 61 000
Amberg

Amberg Germaniyaning Bavariya yerida joylashgan shahardir. Ushbu shahar Maydoni – 50,04 km². Aholisi – 43755 kishi (2010). Shahar Nyurnbergdan 60 km sharqda, Vils daryosida joylashgan. Amberg va Weidenda oliy texnika maktab bor.

Geografiyasi

Hududi

Ambergning hududi 5007 km²dir. Dengiz sathidan oʻrtacha 374 m balandlikda joylashgan.

Tarixi

Avliyo Martin bazilikasi

Amberg ilk bora 1034-yilda yilnomalarda „Ammenberg“ (soʻzma-soʻz tarjimasi: hamshira togʻi) nomi bilan tilga olingan. Oʻrta asrlarda Amberg temir va temir rudalarini tashish uchun yuk tashish punkti boʻlgan. Ambergdan temir Vils boʻylab Regensburgga suv yoʻli orqali olib kelingan. Ambergga qaytishda ular tuz olib ketishgan.

1269-yildan Amberg Wittelsbachers taʼsiriga tushib, keyinchalik Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1296-yilda Amberg shahar maqomiga ega boʻlgan.

1595-yildan 1620-yilgacha shahar anhalt-bernburglik Kristian I ning qarorgohi boʻlgan. 16-avgustda bu yerda Pfalzning boʻlajak saylovchisi Frederik tugʻilgan.

Oʻttiz yillik urush paytida Amberg Bavariyani egallab olgan. Shaharda yashovchi barcha protestantlardan katoliklikni qabul qilish yoki tark etish talab qilingan. Koʻp protestantlar oʻz hayotlarini saqlab qolish uchun qochib, yaqin atrofdagi Nyurnberg va Regensburg shaharlariga joylashganlar.

1810-yilda Regensburg Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1859-yilda Ambergga temir yoʻl qurilgan.

1972-yil 1-iyulda maʼmuriy islohot oʻtkaziladi, natijada Ammersricht, Guylo, Kamersölden va Reihering shaharlari Amberg shahriga qoʻshiladi. 1995-yilda sobiq kayzer Vilgelm kazarmasida Amberg-Weiden instituti ochilgan.

Demografiyasi

Yil	Soni
1808	8889
1925	26 330
1950	37 920
1975	46 934
1978	48 277

Yil	Soni
1987	42 570
2000	43 794
2010	43 755
2012	41 578
2013	41 592

Yil	Soni
2014	41 535
2015	41 861
2016	42 348
2017	42 248
2019	41 970

Yil	Soni
2021	41 994
2022	42 534
2023	42 676

Diqqatga sazovor joylari

Tarixiy binolar

Shaharning tarixiy markazi 4 ta: Nabburg, Vils, Wingershofer va Tile (Ziegeltor) nomli darvozalarga ega shahar devori bilan oʻralgan.

Shaharning asosiy diqqatga sazovor maskanlari Vils daryosi ustidagi koʻprikning arklarini va ularning suvdagi aksini tashkil etuvchi „shahar koʻzoynaklari“ deb ataladi.

Ambergda Yevropadagi Eh’häusl) deb nomlangan eng kichik mehmonxonalardan biri joylashgan.

Cherkovlar

Bozor maydonining janubiy tomonida Avliyo Martin sobori joylashgan. 1421-yilda gotika uslubida qurilgan.

Avliyo George cherkovi 11-asrda qurilgan. Cherkovning qiziqarli tarixi bor (monastirning bir qismi, 1916-yilda esa kasalxona boʻlgan).

Amberg tepasida, Bibi Maryam Najot togʻida, ilgari ziyoratgoh boʻlgan cherkov koʻrinib turadi. Cherkov 1711-yilda muqaddaslashtirilgan. Ayni paytda togʻda deyarli butun yil davomida 2-iyulgacha dam olish kuni, bu esa koʻpchilikni oʻziga jalb qiladi.

Muzeylar

Shahar muzeyi, Arxeologiya muzeyi, 2006-yil 4-iyundan beri Klösterldagi yagona aeromuzey (Luftmuseum), Toyerndagi sanoat va konchilik muzeyi kabi muzeylar mavjud.

Teatr

1803-yildan Fransisk rohiblarining sobiq cherkovida teatr joylashgan. 1953-yilda teatr oʻz faoliyatini toʻxtatgan, ammo 1978-yilda qayta tiklanganidan soʻng jamoatchilik uchun ochilgan. Yaqinda teatrda gastrollar boʻlib oʻtgan, chunki Amberg teatrining oʻz truppasi mavjud emas.