Kontent qismiga oʻtish

Amhara tili

Vikipediya, erkin ensiklopediya

      Aramey tili, Amara tili yoki Arab tillari bilan chalkashtirmaslik kerak.

Amhara tili
Milliy nomi

አማርኛ

Amarɨñña
Mamlakatlar Efiopiya
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 25,820,220 (2010)
Turkumlanishi
Til oilasi

Som-hom tillari

Som tillari
Alifbosi Efiop yozuvi
Til kodlari
ISO 639-2 amh
ISO 639-3 amh

Amhara tili — som tillari guruhiga mansub til. Efiopiya aholisining anchagina qismi Amhara tilida gaplashadi. Bu til sintaksisi Efiopiyaning ikkinchi adabiy va davlat tili hisoblanadi. Amhara tilida faqat uchta suz turkumi: ot, feʼl, yuklamagina aniq farqlanadi. Urgʻu kuchsiz. Amhara yozuvida 296 belgi mavjud[1]. Amharalar tomonidan birinchi til sifatida soʻzlashiladi va Efiopiyaning yirik shaharlari va shaharchalarida yashovchi boshqa aholi uchun umumiy til boʻlib xizmat qiladi.

Bu til Efiopiya federal hukumatining rasmiy ish tili boʻlib xizmat qiladi, shuningdek, Efiopiyaning bir qancha federal hududlarida rasmiy yoki ish tili hisoblanadi.[2] 2018-yil holatiga koʻra 31,800,000 ona tilida soʻzlashuvchilar va yana 25,100,000 ikkinchi tilda soʻzlashuvchilar bilan amhara tili (Oromodan keyin) Efiopiyaning ikkinchi eng koʻp soʻzlashiladigan ona tilidir, lekin jami soʻzlashuvchilar soni boʻyicha eng keng tarqalgan. Bu, shuningdek, dunyodagi ikkinchi eng koʻp gapiriladigan semit tilidir (arab tilidan keyin).[3] Amharcha Geʽez yozuvidan oʻsgan tizim yordamida chapdan oʻngga yoziladi. Undosh-unli qatorlari birlik sifatida yoziladigan segmental yozuv tizimi abugida (አቡጊዳ) deb ataladi. Grafemalar fidäl (ፊደል) deb ataladi, bu „skript“, „alifbo“, „harf“ yoki „belgi“ degan maʼnoni anglatadi. Amhar tilini lotin alifbosiga oʻtkazish boʻyicha umumiy qabul qilingan rimlashtirish yoʻq. Quyidagi boʻlimlardagi amhar misollarida Efiopiya semit tillarida ixtisoslashgan tilshunoslar orasida keng tarqalgan bitta tizim qoʻllanadi.

  1. "Amhara tili" OʻzME. A-harfi[sayt ishlamaydi] Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  2. Gebremichael, M. (2011). Efiopiyada federalizm va mojarolarni boshqarish: Benishangul-Gumuz mintaqaviy davlati (PhD). Buyuk Britaniya: Bredford universiteti. hdl: 10454/5388.
  3. "Amharic". Ethnologue. Retrieved 27 April 2021.