Analitik jurnalistika

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Analitik jurnalistika - bu jamoatchilik tushunchasini yaratish uchun murakkab voqelikni tushunishga intiladigan jurnalistika sohasi. U jurnalistik surishtiruv va tushuntirish reportajining jihatlarini o'zida birlashtiradi. Analitik jurnalistikani kuchli agentlarning professional muloqotiga, axborotning haddan tashqari yuklanishiga va globallashgan dunyoda o'sib borayotgan murakkablikka javob sifatida ko'rish mumkin. U haqiqatning dalillarga asoslangan talqinlarini yaratishga qaratilgan bo'lib, ko'pincha ma'lum bir hodisani tushunishning dominant usullariga qarshi turadi.

U tadqiqot amaliyoti va jurnalistik mahsulot nuqtai nazaridan ajralib turadi[1]. Ba'zida u ijtimoiy fanlarni o'rganish usullaridan foydalanadi[2]. Jurnalist aniq bo'lmagan hodisani aniqlash uchun ma'lum bir mavzu bo'yicha tajribaga ega bo'ladi. Eng yaxshi holatda, tergov jurnalistikasi chuqur tahliliydir, lekin uning maqsadi birinchi navbatda fosh qilishdir. Analitik jurnalistikaning asosiy maqsadi tushuntirishdir. U o'z mavzusini fon, tarixiy tafsilotlar va statistik ma'lumotlarni tavsiflash orqali kontekstuallashtiradi. Maqsad - tomoshabinning hodisa haqidagi tasavvurini shakllantiradigan keng qamrovli tushuntirish. Analitik jurnalistika turli xil ma'lumotlarni to'plashga va darhol ko'rinmaydigan aloqalarni o'rnatishga intiladi. Uning samaradorligi ko'pincha faktlarning o'zi emas, balki faktlar o'rtasidagi tahlilda va boshqa dalillar va tushuntirishlar bilan tanqidiy ravishda shug'ullanadi[3] Analitik jurnalistlar shu tariqa muammoni chuqurroq tushunishga harakat qilishadi.

Tahlilchi jurnalistlar uchun material[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tahlilchi jurnalistlar ma'lumotni voqealarga asoslangan qattiq yangiliklardan farqli ravishda aniq tarzda taqdim etish uchun tanqidiy usullardan foydalanadilar. Bu gipoteza va taxminlarni ilmiy dalillarga qarshi tekshirishni anglatadi. Analitik jurnalistikaning muhim qismi bu dunyoni tasvirlashning yangi usullarini topishdir. Buning natijasi ma'lumotlar yoki boshqa dalillar bilan tasdiqlangan, ilgari e'tibordan chetda qolgan nuqtai nazarlarni ta'kidlashdir.

Qo'shimcha ta'riflar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adam va Klarkga fikrilariga ko'ra[4] Analitik jurnalistlar jurnalistikani kengaytirish uchun boshqa fanlardan metodologiyalarni olishlari va moslashtirishlari kerak, shunda u tarixchilar, ijtimoiy olimlar, antropologlar va tanqidchilar tomonidan yaratilgan bilim va usullarni o'z ichiga oladi.

Analitik jurnalistika instituti ancha umumiy ta’rifni qoʻllaydi va uni tanqidiy yondashuv doirasida joylashtiradi: “Tanqidiy fikrlash va tahlil qilish, koʻplab hodisalarni tushunish va bu tushunchalar natijalarini turli auditoriyalarga yetkazish uchun turli intellektual vositalar va usullardan foydalanish. yo'llari[5]."

Jonson tomonidan taklif qilingan ko'proq pragmatik ta'rif analitik fikrlashning zaruriy o'zgaruvchilariga ishora qiladi: "Tegishli savolni tuzing, tegishli ma'lumotlarni toping va oling, tegishli tahliliy vositalardan foydalaning, hikoyaga mos keladigan ommaviy axborot vositalarida bilganingizni ko'rsating[6]". De Burgh analitik jurnalistikani yangiliklar reportaji bilan taqqoslaydi: “Yangilik reportaji tavsifiydir va axborot muxbirlari vositadan qat'i nazar, aniq, tushuntiruvchi, jonli yoki ta'sirchan tarzda tasvirlasa, hayratga tushadi. Boshqa tomondan, tahliliy jurnalistika mavjud ma'lumotlarni olishga va ularni qayta sozlashga intiladi, bu bizga vaziyat yoki bayonot haqida savol berish yoki uni boshqacha ko'rishga yordam beradi[7]." Shuning uchun de Burgh analitik jurnalistlarning rolini quyidagicha ko'radi: "Agar bugungi jurnalistning vazifalarini taxminan uchta asosiy funksiyaga bo'lish mumkin: ma'lumot to'plash, filtrlash va tushuntirish. Jurnalistlar faqat “tushuntiruvchi” va hikoyachi sifatidagi rolimizdagina ishonchli mavqega ega ko'rinadi. "Tushuntirish" uchun ular "hisobot" qilishdan ko'ra ko'proq bo'lishi kerak... Bosh vazir yoki general nima deyishi kerak[1]."

Analitik jurnalistika jurnalistikaning boshqa shakllarini qanday to'ldiradi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Surishtiruv jurnalistikasi fosh qilishni maqsad qilgan boʻlsa, tahliliy jurnalistika tushuntirishni maqsad qilgan. Dalillar izidan soʻng, jurnalistik surishtiruv koʻproq ma’lum bir aybdor shaxsga ergashishga moyil boʻladi, analitik jurnalistika esa masala yoki hodisani tushunishni kengaytirish uchun ushbu dalillarga koʻproq moyil boʻladi. Analitik jurnalistika yashirin boʻlmagan, balki tarqoq boʻlishi mumkin boʻlgan ma’lumotlardan ma’no yaratishga qaratilgan.

Analitik jurnalistika turli jurnalistik yondashuvlar, strategiyalar va janrlarni o'z ichiga oladi. Quyidagi grafik tahliliy jurnalistikaning o'ziga xos xususiyatlarini ko'rsatadi. Bu tahliliy jurnalistikaning barcha emas, balki bir nechta jurnalistika fanlaridan qanday ta'sirlanishini ko'rsatadi.

Jurnalistikadagi o'lchovlar

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Ross, Steven S. (2005). ”Teaching Computer-assisted Reporting on South India": pages 303-318 in Rajan, Nalini (edt)(2005). Practising Journalism: Values, Constrains, Implications, New Delhi: Sage
  2. ↑ Adam, G. Stuart & Roy Peter Clark (ed.) (2006). Journalism. The Democratic Craft, New York: Oxford University Press.
  3. ↑ Argument-Explanation Complementarity and the Structure of Informal Reasoning. Informal Logic 30 (1): pages 92-111. Available at: http://www.phaenex.uwindsor.ca/ojs/leddy/index.php/informal_logic/article/view/419/2364 [p. 20])
  4. ↑ Adam, G. Stuart & Roy Peter Clark (ed.) (2006). Journalism. The Democratic Craft, New York: Oxford University Press: page 300
  5. ↑ „Institute for Analytic Journalism :: Welcome to the IAJ“. 2012-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 15-iyun.
  6. ↑ Johnson, Tom (2006). No, it is not "All about story" presentation in Durban, South Africa: page 68. Available at: http://www.slideshare.net/jtjohnson/no-it-is-not-all-about-story
  7. ↑ de Burgh, Hugo (ed.) (2008/2000). Investigative journalism: page 14

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Analitik_jurnalistika&oldid=3156080" dan olindi