Andrey Vinogradov
| Andrey Vinogradov | |
|---|---|
| Tavalludi |
8-avgust 1942 |
| Vafoti | 16-mart 2021 |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Sohasi | biokimyo |
| Ilmiy darajasi | fan doktori |
Andrey Dmitriyevich Vinogradov (1942-yil 8-avgust, Samarqand – 2021-yil 16-mart, Moskva) – sovet va rus biokimyogari, mitoxondrial biokimyo, bioenergetika va fermentologiya boʻyicha mutaxassis. Moskva davlat universitetining xizmat koʻrsatgan professori, SSSR Davlat mukofoti laureati.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]M. V. Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetining biologiya fakultetini tamomlagan (1964). „Nafas olish zanjirida teskari elektron almashinuvi“ mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Olim 70-yillarda membrana bioenergetikasi va fermentologiyasi asoschilari: professor Britton Chance (Pensilvaniya universiteti), professor Efraim Raker (Cornell universiteti) va professor Tomas Singer (Fransisko) rahbarligida AQShning yetakchi laboratoriyalarida amaliyot oʻtagan. 1980-yilda Nyu-York Davlat Universitetida professor sifatida ishlagan[1]. 1982-yilda „Suksinatdegidrogenaza: tuzilishi va funksiyalari“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Professor (1985). 1991-yilda Andrey Dmitriyevich Vinogradov kafedra asoschisi, akademik S. E. Severin bilan 10 yil ishlagan.
Ilmiy faoliyati va yutuqlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Andrey Dmitriyevich Vinogradovning ilmiy qiziqishlari sohasiga bioenergetik tizimlar fermentologiyasi, mitoxondriyadagi ferment-energiya konvertorlarining ishlash mexanizmlari, mitoxondriyalar tomonidan reaktiv kislorod turlari generatorlari fermentlarining fiziologiyasi ham kiradi[2].
Koʻp yillar davomida Andrey Dmitriyevich Vinogradov mitoxondrial nafas olish zanjiri fermentlarini oʻrganadigan kichik, ammo juda samarali ilmiy guruhga rahbarlik qilgan[3][1].
Biochemistry (Moskva) (1990-yildan)[4], Acta Biochimica Polonica (2005-yildan beri)[5], Biochimica et biophysica acta. Bioenergiya (2015-yildan beri) jurnallarining tahririyat kengashi aʼzosi[6].
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Andrey Vinogradov 1984-yilda SSSR Davlat mukofoti laureati boʻlgan. „Biologik katalizning kimyoviy asoslari“ (1964–1982) asarlar turkumi uchun mualliflar jamoasi tarkibida Davlat mukofotiga sazovor boʻlgan.
Moskva universitetining xizmat koʻrsatgan professori (2012).
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Кафедра биохимии биологического факультета МГУ - официальный сайт | Mexanizmi funksionirovaniya energopreobrazuyuщix fermentov mitoxondriy“. biochem.bio.msu.ru. 2021-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.
- ↑ „Виноградов Андрей Дмитриевич | Letopis Moskovskogo universiteta“. letopis.msu.ru. 2021-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.
- ↑ „Скончался Андрей Дмитриевич Виноградов“. www.bio.msu.ru. 2021-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.
- ↑ „Редакционная коллегия – «Биохимия»“. biochemistrymoscow.com. 2021-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.
- ↑ „Editorial Team | Acta Biochimica Polonica“ (en). ojs.ptbioch.edu.pl. 2021-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.
- ↑ „Biochimica et Biophysica Acta - Bioenergetics Editorial Board“ (en). 2021-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 13-aprel.