Antikleya

Antikleya (qadimgi yunoncha: Ἀντίκλεια qadimgi yunoncha: Ἀντίκλεια) — qadimgi yunon mifologiyasi qahramoni, Avtolikning qizi, Laertning xotini va Odisseyning onasi. Oʻgʻlining Troyadan qaytishini koʻra olmasdan vafot etgan. Uning soyasi Gomerning „Odisseya“ asaridagi qahramonga aylangan.

Mifologiyada

Antikleya Parnas togʻida hayot kechirgan taniqli va makkor oʻgʻri Germesning oʻgʻli Avtolikning qizi edi. Manbalarda uning onasi Pereyning qizi Neeru yoki Amfiteya boʻlgan deb aytiladi, uning singlisi Polimeda esa Yasonning onasidir. Antikleya yoshligida juda koʻp ovga chiqqan va maʼbuda Artemidaning doimiy hamrohi boʻlgan (Kallimax bu haqda oʻzining madhiyalaridan birida yozib qoldirgan). Otasi uni Itakashohi Laertga turmushga bergan, ammo toʻydan oldin Antikleya Korinf qahramoni Sizif bilan uchrashgan. Korinf Avtolikning qoramol oʻgʻirlaganini fosh etgan va uni jazolash maqsadida Antikleyani zoʻrlagan (boshqa versiyalarga koʻra, hammasi qiz va uning otasi roziligi bilan sodir boʻlgan). Turmushga chiqqan Antikleya oʻgʻil koʻrgan — uning farzandi Alalkomena shahri yaqinida, Boeotiyadagi Itakaga olib boradigan yoʻlda yoki erining podsholigida, Neriton togʻi yaqinida, yomgʻir ostida dunyoga kelgan. Bolaga Odissey ismi berilgan va baʼzi qadimgi mualliflar uning haqiqiy otasi Laert emas, balki Sizif boʻlganini taʼkidlaydilar. Shunday qilib, Antikleya orqali yunon mifologiyasining uchta mashhur hiylagari - Sizif, Odissey va Avtolik oʻrtasida aloqa oʻrnatilgan.

Keyinchalik Antikleya Ktimena ismli qiz tuqqan, u qoʻshni Zam orolida yashovchi zodagonlardan biriga turmushga chiqqan (ehtimol Evrilohga). Qirolicha oʻgʻlini troyan yurishiga kuzatgan, lekin uning qaytishini kuta olmagan: iztirob va sogʻinchdan vafot etgan. Gomerga sharh yozgan muallifning soʻzlariga koʻra, Odisseyning dushmani Navpliy Antikleyaga uning oʻgʻli Troya yaqinida vafot etganini aytgan, ona esa qaygʻudan oʻzini osib qoʻygan.

Antikleya xotirasi

Antikleya ismi Gomerning „Odisseya“ sheʼrida eslab oʻtilgan. Qahramon oʻzining kelajagini Tiresiyadan bilish uchun narigi dunyoga borganda uyda tirik holda qolgan onasining soyasini uchratib qoladi; Odissey yigʻlab yuboradi, ammo soyani qurbonlik qonidan nari haydashni uddalaydi. Keyinchalik u onasi bilan gaplashadi, onasi Penelopa unga sodiqligini, uni Itakada keksa otasi va ulgaʼyib qolgan oʻgʻli kutayotganini aytadi. Evripidning „Avtolik“ deb nomlangan satirik dramasi boʻlgani ham maʼlum (uning matni saqlanib qolmagan) . Rassom Polignot Antikleyaning Aidada boʻlgan holatini eramizning II asrida Delfada saqlangan suratda tasvirlagan.

1907-yilda Avgust Kopff tomonidan kashf etilgan asteroid Antikleya sharafiga (651) Antikleya nomini olgan.

Manbalar va adabiyotlar

Manbalar

1. Аполлодор Афинский. „Мифологическая библиотека“. Сайт «История Древнего Рима». Qaraldi: 2019-yil 19-fevral.
2. Гигин. Мифы. Алетейя, 2000. ISBN 5-89329-198-О. 
3. Гомер. Одиссея. М.: Наука, 2000. ISBN 5-02-011652-1. 
4. „Павсаний. Описание Эллады“. Сайт «История Древнего Рима». Qaraldi: 2019-yil 6-sentyabr.

Adabiyotlar

1. Ботвинник М. Автолик // Мифы народов мира. — 1987. — Т. 1. — С. 32.
2. Escher-Bürkli J. Antikleia 1 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1894. — Bd. I, 2. — Kol. 2425.
3. Schirmer A. Antikleia 1 // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. — 1886. — Bd. I, 1. — Kol. 374.
4. Stoll H. Ktimene // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. — 1894. — Bd. II, 1. — Kol. 1580.