Aqay (Qiziloʻrda viloyati)
Aqay qozoqcha: Ақай | |
|---|---|
| Qishloq | |
| 45°36′43″N 63°16′17″E / 45.61194°N 63.27139°E G OKoordinatalari: 45°36′43″N 63°16′17″E / 45.61194°N 63.27139°E G O | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| Viloyat | Qiziloʻrda |
| Tuman | Qarmaqshi |
| Asos solingan | 1936 |
| Rasmiy til(lar)i | Qozoq |
| Aholisi (2009) |
↗ 3 853 |
| Milliy tarkib | qozoqlar |
| Vaqt mintaqasi | UTC+5:00 |
| Avtomobil kodi | 11(oldin N) |
|
| |
Aqay (qozoqcha: Ақай) — Qozogʻistonning Qiziloʻrda viloyati Qarmaqshi tumanidagi qishloq. Aqay qishloq okrugi maʼmuriy markaz va yagona mahalliy punkt hisoblandi. KATO kodi — 434633100[1].
Aqay qishlogʻi Sirdaryoning oʻng qirgʻogʻida, Bayqonir shahridan gʻarbda joylashgan boʻlib, aholining aksariyati shaharda ishlaydi.
Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1999-yilda qishloq aholisi 1243 kishini (629 erkak va 614 ayol) tashkil etgan[2]. 2009 yilning maʼlumotlariga koʻra qishloqda 3853 kishi (1972 erkak va 1881 ayol) istiqomat qilgan[2].
Tarixi va hozirgi holati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloq 1960-yillarda SSSR Mudofaa vazirligiga qarashli 22-sonli sovxoz sifatida vujudga kelgan boʻlib, Leninsk (hozirgi Boyqonir shahri) shahrini oziq-ovqat bilan taʼminlagan va Sirdaryo sohilida ixcham joylashgan edi. Qishloqda parrandachilik fermasi, nasldor sigir va choʻchqa boqish fermalari, goʻshtni qayta ishlash zavodi, pivo zavodi, sabzavot ekish (shu jumladan issiqxonalarda) mavjud edi. 1980-yillarning oxiriga kelib qishloqda 1000 ga yaqin aholi istiqomat qilgan. 1990-yillar boshida, SSSR parchalanganidan keyin Aqaydagi korxonalar ishladi va vayron qilindi. O‘shandan beri viloyatning boshqa qishloqlaridan ham odamlar Bayqo‘ng‘irdan ish izlab, Aqayga kela boshladilar. Qishloq aholisi 2014 yilga kelib besh ming kishiga koʻpaydi. Qishloqda faqat maktabda, ikkita bog‘chada, kutubxonada, klubda, hokimlikda band bo‘lganlargina ish bilan taʼminlangan[3]. 20 yil davomida qishloq bir necha marta kattalashdi, qishloqning chegaralari gʻarbiy va shimoliy yoʻnalishda 1500-2000 m ga kengaydi. Bayqonur shahar Krayniy aeroporti avtomobil yo‘lining shimolida joylashgan uchastkalarda qurilish ishlari boshlandi. 2014-yildan boshlab qishloqda Davlat dasturi bo‘yicha qator obyektlar: 280 o‘rinli bolalar bog‘chasi, 600 o‘rinli maktab, smenada 30 o‘rinli vrachlik punkti barpo etilmoqda[4]. .
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „База КАТО“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 2,0 2,1 „Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Жизнь по соседству с Байконуром“. 2014-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 7-oktyabr.
- ↑ „Аким Кармакшинского района Н.Шамуратов побывал с рабочей поездкой в поселке Торетам, аульном округе Акай и ознакомился с проводимыми там строительными работами“. 2014-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 7-oktyabr.