Arktika choʻli
| Arktika cho'li | |
 | |
| Bell oroli, Frans-Iosif yerlari | |
| Joylashuvi | Shimoliy Muz okeani |
| type | Tundra |
| Maydoni | 161,400 km² |
Arktika choʻli ekomintaqasi – Shimoliy Muz okeanidagi Svalbard, Frans-Iosif yerlari, Severny oroli va Severnaya Zemlya orol guruhlarini o'z ichiga olgan ekologik hudud hisoblanadi. Mintaqa sovuq haroratda muzliklar, qor va faqat toshlar bilan qoplangan. Yozda ob-havo qisqa vaqt davomida muzlatuvchi haroratdan yuqori boʻlgani uchun muzning biroz erishi sodir boʻladi. Shu asnosda bu hudud dengiz qushlari va sutemizuvchilar koloniyalarini har tomonlama qoʻllab-quvvatlaydi[1]. Uning maydoni 161,400 km.kv ni tashkil etadi[2][3][4].
Joylashuvi va tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ekologik hudud Shimoliy Muz okeani boʻyida Norvegiya va Rossiya shimoli boʻylab 2000 km gʻarbdan sharqqa va 1000 km shimoldan janubga qarab choʻzilgan. U Svalbard (Norvegiya), Frans-Iosif yerlari (Rossiya), Severniy oroli (Rossiya) va Severnaya Zemlya (Rossiya) orol guruhlarini qamrab oladi.
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mintaqada Tundra mavjud. Ushbu iqlim uzoq, sovuq qish va juda qisqa yoz bilan tavsiflanadi. Frans-Iosif yerlaridagi Ernst Krenkel rasadxonasida oʻrtacha yogʻingarchilik 1961-yildan beri 294 mm/yilni tashkil etgan[5].
Flora va fauna[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sovuq iqlim sharoiti tufayli hududda oʻsimliklar turi juda kam, lekin hududning quyi qismlarida yoki tuproq mavjud boʻlgan hududning 5-10% ida mox va liken oʻsimliklari mavjud. Mintaqada Fil suyagi gulining eng katta koloniyalari, shuningdek, Atlantika morjlari va oq ayiqlar ham mavjud.
Qoʻriqxona va Milliy bogʻlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ekologik hududning 36% dan ortigʻi rasman qoʻriqlanadigan hudud hisoblanadi[4], shulardan baʼzilari esa:
- Forlandet milliy bogʻi (Norvegiya), Prins Karls Forland (orol);
- Nordaust-Svalbard qoʻriqxonasi (Norvegiya);
- Nordvest-Spitsbergen milliy bogʻi (Norvegiya), Shpitsbergen orolining shimoli-gʻarbiy qismini qamrab oladi;
- Nordre Isfjorden milliy bogʻi (Norvegiya), Shpitsbergen markazini qoplaydi;
- Franz losif yerini, Severnaya Zemlyning shimoliy uchini va boshqa orollarni qamrab olgan Rossiya Arktika milliy bogʻi (Rossiya);
- Shpitsbergen orolining janubiy qismini qamrab olgan Sor-Spitsbergen milliy bogʻi (Norvegiya);
- Søraust-Svalbard qoʻriqxonasi (Norvegiya), Svalbardning janubi-sharqiy qismini qamrab oladi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rossiyadagi ekologik hududlar roʻyxati
- Evropadagi ekologik hududlar roʻyxati
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Russian Arctic National Park“ (ru). Russian Arctic National Park. Qaraldi: 2018-yil 13-dekabr.
- ↑ „Arctic desert“ (en). GlobalSpecies.org. 2018-yil 15-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-noyabr.
- ↑ „Arctic desert“ (en). World Wildlife Federation. Qaraldi: 2018-yil 20-noyabr.
- ↑ 4,0 4,1 „Arctic desert“ (en). Digital Observatory for Protected Areas. Qaraldi: 2020-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Climate Data for Krenkel Polar station“ (en). US National Oceanographic and Atmospheric Administration (NOAA). Qaraldi: 2018-yil 13-dekabr.