Kontent qismiga oʻtish

Aspektuallik kategoriyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Aspektuallik dunyo tillarida eng keng tarqalgan kategoriyalardan biri boʻlib, baʼzi tilshunoslarning fikriga koʻra, hind-yevropa tillarida vaqtni tahlil qilishda vaqt kategoriyasiga qaraganda koʻproq universal va asosiy hisoblanadi.

Biz aspektuallikni FSK deb hisoblaydigan, harakatning mohiyatini ifodalashning turli vositalarini qamrab oluvchi tilshunoslarning nuqtai nazariga qoʻshilamiz. Aspektuallik FSK jarayon va integral fakt kategoriyalarining qarama-qarshiligiga asoslangan aspektuallik shaxsiyati bilan korrelyatsiya qiladi.

Fundamental aspektual semantik xususiyatlar toʻplamiga kelsak, bu yerda tadqiqotchilarning fikrlari farq qiladi, ammo agar aspektual xususiyatlarni yagona roʻyxatga kiritishga harakat qilsak, u quyidagicha koʻrinishi mumkin: chegara bilan cheklangan / cheksiz harakat; rivojlanayotgan harakat yoki yaxlit faktni belgilash; harakat yoki holatni belgilash; keyingi vaqt rejasi uchun harakat oqibatlarining ahamiyatini ifodalash; doimiy munosabatlarni, muayyan yoki bir nechta harakatni belgilash; harakatni oʻz vaqtida bajarilishining belgisidir[1].

  1. Мурясов Р.З.. Некоторые проблемы контрастивной аспектологии/ языкознания, 2001 — 86–112-bet.