Asturiya shahzodasi
Asturiya shahzodasi yoki malikasi ( ispancha: Príncipe/Princesa de Asturias ; Asturian) Ispaniya taxtiga vorisi yoki vorisasi qo'llaniladigan asosiy maqom unvondir .[1]
Bu unvon 1388-yilda, Kastiliya qiroli Jon I bu sharafiga sazovor bo‘lganida paydo bo‘lgan – qaysiki hudud ustidan yurisdiktsiyani o'z ichiga olgan [2] - to'ng'ich o'g'li Genrixga . Qirollar Pyotr I va Kastiliyalik Genrix II ning merosxo'rlari o'rtasidagi sulolaviy kurashni tugatishga urinishda knyazlik qirol tomonidan hali hech kimga berilmagan eng yuqori yurisdiksiya lordligi sifatida tanlanishi.[3] Qirollik merosxo'rlariga noyob unvonlar berish odati allaqachon Aragon ( Jirona shahzodasi ), Angliya ( Uels shahzodasi ) va Fransiya ( Vennois Dofin ) qirolliklarida qo'llanilgan.[4] Demak, unvon ikki maqsadni koʻzlagan: merosxoʻrni yoki taxminiy merosxoʻrni nomlash uchun umumiy unvon boʻlib xizmat qilish va podshoh o'z davrini oʻtkazib yuborganida, vorislikda birinchi boʻlgan shahzodaga nisbatan qoʻllaniladigan oʻziga xos unvon sifatida hozirda ham yuqoridagi davlatlarda huddi shunday unvonlar va maqomlar berish davom etib kelinmoqda. hozirgi kunda Ispaniya malikasi Leonor ham xuddi shunday maqomga ega bu Princess va Asturias. Leonor omma oldidagi nutqida ham shuni ta'kidlab o'tganki ota-onasi unga Asturias deb murojat qilishlari va uning singlisiga Infanta deya murojat qilishini. Bu maqomlar ya'ni asturias [Ispaniya bo'lajak qirolichasi taxt vorisiga nisbatan aytiladi] Infanta esa [ Ispaniya monarxning taxt vorisi bo'lmagan farzandiga nisbatan qo'llaniladigan qirollik oliylari maqomi] [3]
Katolik monarxlari ostida Kastiliya va Aragon qirolliklari o'rtasida sulolaviy ittifoq tashkil etilgandan so'ng, bu unvon Ispaniya qiroli tomonidan ma'qullangan va u odat bo'yicha uni xuddi shu tarzda, ya'ni merosxo'riga nisbatan qo'llagan. Avlodlar davomida qirollik valiahd shahzodasi "Asturiya shahzodasi, Girona, Ispaniya va Yangi dunyo" unvonlarini to'plab, oldingi hukmron Gabsburglarning unvonlarini o'zgartirdi: "Ushbu qirolliklarning shahzodasi, Ispaniya va Yangi dunyo shahzodasi" ( Príncipe de estos) Reynos, Principe de las Españas y del Nuevo Mundo ).[5] Burbonlar 1705 yilda ispan taxtiga o'tirganlarida, bu unvon Kastiliyaning Ispaniya vorisligi uchun urushda uyga hal qiluvchi yordami tufayli saqlanib qoldi.[6] 19-asr boshlarida 1812 yilgi Ispaniya Konstitutsiyasi (Yevropa inqiloblar yili) oʻz tarafdorlarining roziligi bilan toj vorisi unvonini belgiladi. Keyingi o'n yilliklar ichida Konstitutsiyalar toj vorisi sifatida unvon va lavozim o'rtasidagi sinonimlik vaqtincha olib tashladi;[7].
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yurisdiksiya lordliklari, boshqaruv shakllari – 14-15-asrlarda mustahkamlangan egalik yoki egalik qilinmagan – subrogatsiyalar shaharlarni, odatda, daromad keltiruvchi geogrofik yoki tarkibiy qiyinchiliklarga ega bo'lgan shaharlarni boshqarish uchun qirol hokimiyati kirim ishlab chiqishi kerak edi . Qirol Alfonso XI dan boshlab hukmdorlar ittifoqchilarga o'z mavqeini saqlab qolish uchun to'g'ri yo'l ko'rsatish va monarxiyaning an'anaviy kanallari bilan g'amxo'rlik qilish qiyin bo'lgan hududlarni boshqarish va boshqarish imkoniyatini berish uchun ushbu lordliklarni yaratdilar. Uning kelib chiqishida , oldi-sotdi operatsiyalari ham sabab bo'lgan.[2]
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |