Bayram atamasi

Jumhuriyat bayrami, yaʼni Respublika kuni, Istanbuldagi Bosfor boʻgʻozidagi bayram, qizil va oq milliy ranglarda har yili kutilgan salyut namoyishi.

Anʼanaviy Ramazon Bayrami, yaʼni Iyd al-Fitr, Istanbul shahar hokimligining „Sevaylik, sevilaylik“ soʻzlari bilan Istanbuldagi Moviy masjid minoralari ustiga choʻzilgan mahya chiroqlari koʻrinishidagi tilaklari.

Bayram, baʼzan Beyram deb ataladi (dr.-pers. pabrām — bayram) — asosiy islom bayramlarining turkiy nomining bir qismi, atama sifatida dunyoviy muhim sanalarni belgilashga ham tegishli.

Umumiy maʼlumot

Fors tilidan olingan, bayram sifatida tarjima qilingan bayram atamasi diniy va dunyoviy ahamiyatga ega boʻlgan muhim kunlarni ifodalash uchun ishlatiladi. Oʻzbekistonda rasman dam olinadigan 9 ta bayram kuni mavjud. Shuningdek, muayyan sohaga doir muhim sanalar ham boʻlib, ular taqvimda bayram sifatida koʻrsatilmasa-da, tegishli qatlam oʻz urfiga koʻra bayram sifatida nishonlashi mumkin.

Diniy qoʻllanishi

"Bayram" atamasi musulmonlarning ikkita muhim voqeasi — Iyd al-Fitr va Qurbon hayiti nomlarining ajralmas qismidir.

Musulmon diniy bayramlarida harbiy xatti-harakatlar maʼqullanmaydi. Ularning tugatilishining kamida bitta holati maʼlumki, 1651-yilda Qurbon hayitiga toʻgʻri kelgan Berestes jangi paytida Bogdan Xmelnitskiyning ittifoqchisi Islom Girey jangni tark etgan.

Qizigʻi shundaki, Turkiyada xristianlarning Pasxa bayrami ham bayram deb ataladi.

Dunyoviy qoʻllanishi

Bir qator mamlakatlarda bayram atamasi muhim sanalarning rasmiy nomlarining bir qismidir. Misol uchun, bu Turkiyada davlat bayramlari boʻlib, ular 23-aprel — Bolalar kunini (turkcha: Ulusal Egemenlik ve Çocuk bayramı), 19-may — Yoshlar va sport kuni (turkcha: Gençlik ve Spor Bayramı), 30-avgust — Gʻalaba kuni (turkcha: Zafer Bayramı), 29-oktabr — Respublika kuni (turkcha: Cumhuriyet Bayramı).

Bu atama baʼzan unchalik ahamiyatli boʻlmagan voqealar nomlarida qoʻllanadi, masalan, Xellouin kunini turklar Cadılar Bayrami — Jodugarlar festivali deyishadi.