Bazuka (musiqiy asbob)
Bazuka (inglizcha: Bazooka) — trombonga oʻxshash choʻziluvchi toʻgʻri ichi boʻsh trubka koʻrinishidagi mis cholgʻu asbobi.
Bazuka 1910-yillarda amerikalik musiqachi va qiziqchi Bob Barns tomonidan ixtiro qilingan boʻlib, uni musiqiy chiqishlari va filmlardagi ishtiroki bilan ommalashtirgan. Ushbu asbobga koʻrinish jihatdan oʻxshashligi uchun Ikkinchi Jahon urushi paytida Amerika askarlari M1 tankga qarshi granata otish moslamasini „Bazuka“ deb atashgan. Keyinchalik, „bazuka“ nomi umumiylashtirildi va odatda tankga qarshi granata otish moslamasini ifodalash uchun ishlatiladi.
Tarix
[tahrir | manbasini tahrirlash]Robin Barns 1890-yilda Arkanzas shtatining Grinvud shahrida tugʻilgan. Bolaligida Barns „Kvin-siti kumush korneti“ (Queen City Silver Cornet) shahar orkestrida trombon va kornet chalgan. 13 yoshida u oʻzining torli guruhini yaratdi. Keng tarqalgan versiyaga koʻra, bir kuni tunda santexnika doʻkonining orqasida u uzun gaz quvurini topib oladi va unga puflab, uning eʼtiborini tortgan gʻayrioddiy ovozni eshitadi. Asbobni biroz oʻzgartirgandan soʻng, u unga „bazuka“ nomini berdi (Amerika jargon soʻzidan „ogʻiz“ (bazoo), bu „havoyi yigit“, „boʻrttirib va maqtanib gapirish“ degan maʼnoni anglatadi, bu goʻyoki golland tilida „bazuin“ — quvur degan maʼnoga borib taqaladi)[1]. Choʻziladigan toʻgʻri ichi boʻsh trubka (trombonning ishlash printsipi) sifatida ishlaydigan asbob tor doiraga ega boʻlib, u ovozni kuchaytirish uchun ataylab qilingan. Ixtirochi bazukani oʻzining musiqiy chiqishlari, shu jumladan Birinchi jahon urushi paytida amerikalik askarlar oldida, shuningdek filmlarda ishtirok etishi bilan mashhur qildi (masalan, musiqachi tomonidan ijro etilgan asbobning ovozi „Ritm diapazonida“ (Rhythm on the Range) filmida tasvirlangan, 1936). Bazuka boshqa musiqachilar, xususan, jazz musiqachilari (Nun Jonson, Senford Kendrik) tomonidan ham ijro etilgan[2].
Ushbu musiqa asbobiga koʻrinishi jihatdan oʻxshashligi uchun Ikkinchi Jahon urushi paytida Amerika askarlari M1 tankga qarshi granata otish moslamasini „Bazuka“ deb atashgan. Boshqa bir versiyaga koʻra, brigada generali G.Barnes qurollarni sinovdan oʻtkazayotganda musiqa asbobi va granata otish moslamasi oʻrtasidagi oʻxshashlikni koʻrgan. Keyinchalik, urushdan keyin „Bazuka“ umumiylashtirildi va odatda, birinchi navbatda, AQShda tankga qarshi granata otish moslamasini ifodalash uchun ishlatiladi[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Nicoline van der Sijs 2009, s. 271.
- ↑ „Encyclopedia of Arkansas“ (en). Encyclopedia of Arkansas. 2021-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ Федосеев 2014.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Федосеев С. Л.. Истребители танков Второй Мировой. Противотанковое оружие пехоты — ружья, гранаты, гранатометы. М.: ЭКСМО, 2014. ISBN 978-5-699-68978-1.
- Nicoline van der Sijs. Cookies, Coleslaw, and Stoops: The Influence of Dutch on the North American Languages. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2009. ISBN 978-90-8964-124-3.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „BOB "BAZOOKA" BURNS“ (en). arkansasroadstories.com. 2021-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-aprel.