Kontent qismiga oʻtish

Ber blan

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ber blan (fransuzcha: beurre blanc, „oq sariyogʻ“) — fransuz issiq emulsiyalangan sariyogʻ sousi, bugʻlangan shalot piyozi, sirka va/yoki oq vino (odatda Muscadet) aralashmasidan tayyorlanadi, unga yumshoq sariyogʻ qoʻshiladi va ajralb ketishining oldini olish uchun qizdirilgandan keyin koʻpirtiriladi. Yogʻ ichida mavjud boʻlgan oz miqdordagi emulsifikatorlar yogʻ-suv emulsiyasini hosil qilish uchun ishlatiladi. Tamoyili boʻyicha golland sousiga oʻxshash boʻlsa-da, ber blan klassik sous yoki aralash sous deb hisoblanmaydi[1]. Ushbu sous Loire vodiysi oshxonasidan kelib chiqqan. Koʻpincha baliq ovqatlari bilan tortiladi.

Kelib chiqishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Klemens Prauda tugʻilgan oshpaz Klemens Lefevr (1860-1932) ber blanni, ehtimol tasodifan, 20-asr boshlarida ixtiro qilgan. U bu sousni Nantdan bir necha kilometr yuqorida, Luara daryosi qirgʻogʻidagi Sent-Julyen-de-Konsel qishlogʻi yaqinidagi La Chebuette qishlogʻidagi „La Buvette de la Marine“ restoranida tortar edi[2].

Afsonaga koʻra, u mijozlarga choʻrtan uchun bearns sousini tayyorlamoqchi boʻlgan, ammo estragon va tuxum sarigʻini qoʻshishni unutgan. Baʼzi manbalarda bu ixtiro u Shato-de-Gulen da Markiz de Gulen uchun oshpaz boʻlib ishlayotgan paytda paydo boʻlganligini taʼkidlaydi[3].

Tayyorlanishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yaxshi ber blan toʻyingan va sariyogʻli, neytral taʼmga ega boʻlib, boshqa ziravorlar va xushboʻylantiruvchilar bilan yaxshi mos keladi, koʻkatlar va ziravorlar qoʻshish imkonini beradi. U yengil boʻlishi, lekin ovqatni oʻrashi uchun yetarlicha suyuq va quyuq boʻlishi kerak.

Ber blan vino yoki sirka, shalot piyozi va koʻkatlarni (agar ishlatilsa) deyarli sovuq boʻlguncha aralashtirish orqali tayyorlanadi. Shart boʻlmasa-da, sousni barqarorlashtirish uchun bu vaqtda qaymoq ham qoʻshilishi mumkin. Sirka oʻrniga baʼzan limon sharbati va bulyon ham ishlatilishi mumkin[4]. Sousga bir dyuymli sovuq sariyogʻ kubik asta-sekin sariyogʻ eriguncha qoʻshiladi va aralashma koʻpirtiriladi. Sous haddan tashqari qizib ketishi yoki sovib qolishidan ajralishi mumkin. Agar u 58 °C (136 °F) dan yuqori qizdirilsa, emulsiyalovchi oqsillarning bir qismi parchalana boshlaydi va emulsiya bilan saqlanib turgan sut yogʻini ajratib chiqara boshlaydi. Agar sous 27 °C (81 °F) dan pasayib sovisa, sut yogʻi qotib qoladi[1].

Ber ruj (fran. Beurre rouge, „qizil sariyogʻ“) oq vinoni quruq qizil vino va oq uzum sirkasini qizil uzum sirkasi bilan almashtirish orqali tayyorlanadigan ber blan sousining bir variantidir[5].

  1. 1,0 1,1 (1995), On Cooking, Sarah R. Labensky, Salan M. Hause, Priscilla A. Martel
  2. St-Julien-de-Concelles Official Website. Retrieved 24 May 2008. (Wayback Machine saytida 18-noyabr 2008-yil sanasida arxivlangan)
  3. Nantes' Quiz (Wayback Machine saytida 20-may 2011-yil sanasida arxivlangan) Retrieved 24 May 2008.
  4. Julia Child (1961), Mastering the Art of French Cooking, Alfred A. Knopf
  5. Rombauer, I. S.. JOC All New Rev. — 1997. Scribner, 1997 — 57-bet. ISBN 978-0-684-81870-2.