Betty Dubiner

Betty Dubiner (ivritcha: בטי דובינר;) Kanadada tugʻilgan isroillik boʻlib, yangi Isroil xalqi uchun poliomielit epidemiyasiga qarshi vaktsina olishda va nogironlarga yordam berish dasturlarini ishlab chiqishda muhim rol oʻynagan. ııIlenshil-Polio tashkilotiıı asoschisi, keyinchalik Isroil nogiron bolalar assotsiatsiyasi (ILAN) va Isroil nogironlar sport markaziga aylangan. Dubiner 1988-yili Isroil jamiyatiga qoʻshgan hissasi uchun Presidentʼs Award for Volunteerism mukofati bilan taqdirlanadi.

Yoshligi

Betty Vivian Zimmerman 1912-yil 3-iyunda tugʻilgan. Uning onasi Zimmerman tugʻilganda vafot etib, otasi tez-tez sotuvchi boʻlib sayohat qilgan. U Ontarioda amakisi va xolasi qoʻlida tarbiyalanib, Torontoda modellik faoliyatini boshlagan. Nikohdan oldin Nyu-Yorkda yashab, moda kompaniyasida xaridor boʻlib ishlagan. 1935-yil 30-iyunda Gamiltonda oʻyinchoq ishlab chiqaruvchi Samuel Dubinerga turmushga chiqadi. Kanadada er-xotin faol boʻlib, Erkin Falastin uchun Kanada Ligasida ishtirok etgan.

Faolligi

1949-yili Sem Isroilda plastmassa zavodini ochib, 1950-yilda Tel-Avivga doimiy ravishda koʻchib oʻtishgan. U oʻzining sanoat rivojlanishini yoʻlga qoʻyib, eksport qilinadigan tovarlarni joʻnatish uchun quti va konteynerlar ishlab chiqaradigan zavod ochadi. Dubiner oʻz kompaniyasi uchun konteynerlar ishlab chiqadi va dizaynlaridan biriga AQSh patentini olgan. Kelishi bilanoq, turmush oʻrtogʻi bilan birga Isroil madaniyati va tilini oʻrganish uchun ulpanga yozilishadi. Maktabda ular tranzit chodir lagerlari haqida bilib olishib, qishki boʻron vaqtinchalik boshpanalarni agʻdarib yuborganida, dubinliklar lagerlarga borishadi. Qochqinlarni esa xavfsizroq uy-joylarga olib ketishgan. Dubiner 1950-yilda poliomielit epidemiyasi boshlanishi bilan Isroilda birinchi koʻngillilar tashkilotini tuzib, 1952-yili kasallikka chalingan odamlarni davolashda yordam berish uchun Ilenshil-Polio tashkilotini tuzadi. U Isroilda poliomielitga qarshi vaktsinani, shuningdek, reabilitatsiyaga yordam berish uchun ortopedik braketlarni olib kelish uchun mas’ul boʻlgan. Mablagʻ yigʻish va koʻngillilarni jalb qilish bilan qurbonlarni davolash uchun oʻquv markazlarini tashkil etib, ularning oilalari uchun resurslarni jalb qiladi. Dubiner 1958-yili tashkilot rahbari sifatida Ilenshil-poliomielitga qarshi mablagʻ toʻplash uchun har yili „March of Dimes“ uyushmasini oʻtkazib, keyinchalik Isroil nogiron bolalar assotsiatsiyasi (ILAN) deb oʻzgartiriladi. ILAN butun mamlakat boʻylab tarqaladi va 1988-yilga kelib 70 ta joyda ishlaydi. U shol boʻlgan bolalar uchun yozgi lagerlar va sport tadbirlarini oʻtkazib, Gershon Huberman doimiy muassasa qurish rejasini oʻylab topgan. 1960-yili nogiron bolalar va kattalar uchun dam olish va terapevtik markaz sifatida xizmat qilish uchun Ramat Gan shahrida Bella va Samuel Spewack sport markazini yaratishga kirishadi. 1967-yili Olti kunlik urush paytida Dubiner hukumatning iltimosiga binoan mehmonxonachilar va uy egalarini uyushmada qatnashgan uchuvchilarni turar joy bilan taʼminlash uchun yollashda yordam bergan. Hukumat ularning asosiy turar joylarining nishonga aylanishidan qoʻrqqanligi sababli, harbiy ob’ektlardan uzoqda xavfsiz boshpana topish kerak boʻlgan. Dubiner 1988-yili Isroilning nogironlar jamiyati nomidan qilgan ishini eʼtirof etgan holda Presidentʼs Award for Volunteerism laureati boʻlgan. Oʻsha yili Monrealda joylashgan ILANning Kanadadagi filiali Quddusdagi nogiron yoshlar uchun uy qurib, Haifa yaqinida bolalar bogʻchasini qurish uchun mablagʻ toʻplagan. Dubiner 1993-yilda eri vafotidan soʻng, Isroilning rivojlanish tarixiga oid oʻn uchta kitobni tahrir qiladi. U oʻzining „Isroil tarixining eng toʻliq arxivi“ toʻplamini Ariel universitetiga sovgʻa qiladi.

Oʻlimi

Dubiner 2008-yili 15-fevralda Isroilning Tel-Aviv shahridagi Nahalat Yitzhak mahallasida vafot etib, Nahalat Yitzhak qabristoniga dafn qilingan. 2008-yil mart oyida Dubinerning Isroil nogiron fuqarolari uchun dasturlarni ishlab chiqishga qoʻshgan hissasini sharaflash maqsadida taniqli mehmonlar, ILAN xodimlari va koʻngillilar ishtirokida xotira marosimi oʻtkaziladi.