Briofillum
Bryofillum, yoki bryophyllum[1] (lotincha: Bryophýllum) — Crassula oilasiga mansub oʻsimliklar turkumi. Koʻpincha Bryophyllum Salisb. deb ataladi Kalanxoy turkumining sinonimiyasiga kiritilgan[2][3].
Balandligi 1-2 m gacha, baʼzan toqqa chiqadigan yoki sudraluvchi, uzunligi 6-8 m gacha boʻlgan suvli butalar yoki tik butalarga ega oʻsimlik.
Botanika tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Barglari bir-biriga qarama-qarshi yoki 3 dona boʻlib, chetlari boʻylab qiz kurtaklar hosil qiladi, osongina ildiz otadi va vegetativ koʻpayish uchun xizmat qiladi[4].
Gullari 4 aʼzoli, asosan osilib turadigan, panikula yoki yarim soyabon shaklida. Uchi asosan yorqin rangga ega. Stamen 8, ular gul naychasining tagida biriktiriladi (Kalanhoe dan farqli oʻlaroq).
Meva-koʻp urugʻli barglar.
Tarqalishi va ekologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Taxminan 20 tur, asosan, Madagaskar orolida.
Ular quruq, toshloq tuproqlarda dengiz sathidan 2450 m balandlikda, koʻpincha yoʻllar va turar-joylar yaqinida oʻsadi.
Ahamiyati va qoʻllanishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Barg sharbati (Kalanhoy sharbati deb ataladigan) baʼzi turlari dori sifatida ishlatiladi.
Oshqozon-ichak trakti kasalliklari. Briofillum ovqat hazm qilish tizimi kasalliklariga qarshi yordam beradi. Uning dorivor hususiyati oshqozon va ichak yalligʻlanish jarayonlarini davolashda qoʻllanadi — gastrit, enterit, kolit, oshqozon yarasi va oʻn ikki barmoqli ichak yarasi. Ular kasal organga qoʻshma taʼsir koʻrsatadi: ular oshqozon va ichak shilliq qatlaminig yalligʻlanishini oldini oladi, epiteliya toʻqimalarini qayta tiklash jarayonlarini bartaraf etadi. Ammo oshqozon-ichak trakti kasalliklari diapazoni juda keng boʻlganligi sababli, har bir holatda Kalanhoy dori-darmonlarini qoʻllashning hajmi va usullari shifokor tomonidan belgilanadi[5].
Bir qator turlari issiqxonalarda va turar-joylarda oʻstiriladi.
Turlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]The Plant List maʼlumotlar bazasiga koʻra, turkumning 47 turni oʻz ichiga oladi[6]:
- Bryophyllum adelae (Hamet) A.Berger
- Bryophyllum beauverdii (Hamet) A.Berger
- Bryophyllum bergeri (Raym.-Hamet & Perrier) Govaerts
- Bryophyllum bogneri (Rauh) V.V.Byalt
- Bryophyllum bouvetii (Raym.-Hamet & Perrier) A.Berger
- Bryophyllum calcicola (H.Perrier) V.V.Byalt
- Bryophyllum campanulatum (Baker) V.V.Byalt, Udalova & I.M.Vassiljeva
- Bryophyllum curvulum (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum cymbifolium (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum daigremontianum (Raym.-Hamet & Perrier) A.Berger
- Bryophyllum delagoense (Eckl. & Zeyh.) Druce
- Bryophyllum fedtschenkoi (Raym.-Hamet & H.Perrier) Lauz.-March.
- Bryophyllum gastonis-bonnieri (Gamet & Perrier) Lauz.-March.
- Bryophyllum gracilipes (Baker) Eggli
- Bryophyllum × houghtonii (D.B.Ward) P.I.Forst.
- Bryophyllum humificum (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum inauratum (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum jongmansii (Hamet) Govaerts
- Bryophyllum laetivirens (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum lauzac-marchaliae V.V.Byalt
- Bryophyllum laxiflorum (Baker) Govaerts
- Bryophyllum × lokarana (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum macrochlamys (Perr.) A.Berger
- Bryophyllum manginii (Raym.-Hamet & H.Perrier) Nothdurft
- Bryophyllum marnierianum (H.Jacobsen) Govaerts
- Bryophyllum miniatum (Hilsenb. & Bojer) A.Berger
- Bryophyllum mortagei (Raym.-Hamet & Perrier) Wickens
- Bryophyllum peltatum (Baker) V.V.Byalt, Udalova & I.M.Vassiljeva
- Bryophyllum peltigerum (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum pinnatum (Lam.) Oken
- Bryophyllum poincarei (Hamet) Govaerts
- Bryophyllum porphyrocalyx (Baker) A.Berger
- Bryophyllum proliferum Bowie ex Hook.
- Bryophyllum pseudocampanulatum (Mannoni & Boiteau) Govaerts
- Bryophyllum pubescens (Baker) Govaerts
- Bryophyllum × rechingeri (Raym.-Hamet ex Rauh & Hebding) V.V.Byalt
- Bryophyllum rolandi-bonapartei (Raym.-Hamet & Perrier) Govaerts
- Bryophyllum rosei (Raym.-Hamet & Perrier) A.Berger
- Bryophyllum rubellum Baker
- Bryophyllum sanctulum (Desc.) V.V.Byalt
- Bryophyllum schizophyllum (Baker) A.Berger
- Bryophyllum serratum (Mannoni & Boiteau) Blanco
- Bryophyllum streptanthum (Baker) A.Berger
- Bryophyllum suarezense (H.Perrier) A.Berger
- Bryophyllum uniflorum (Stapf) A.Berger
- Bryophyllum waldheimii (Raym.-Hamet & Perrier) Lauz.-March.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ V Bolshoy sovetskoy ensiklopedii vstrechayutsya i forma napisaniya briofillyum[sayt ishlamaydi]Andoza:Мёртвая ссылка, i forma briofillum[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылкаAndoza:Мёртвая ссылка
- ↑ Po dannim sayta GRIN (sm. razdel Ssilki).
- ↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
- ↑ Бриофиллум / И. А. Губанов // Большой Кавказ — Великий канал. — М. : Большая российская энциклопедия, 2006. — С. 209. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 4). — ISBN 5-85270-333-8.
- ↑ Kalanxoe lechenie
- ↑ „Bryophyllum“ (en). The Plant List. Version 1.1. (2013). Qaraldi: 2016-yil 8-avgust.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Бриофиллум (англ.): информация на сайте GRIN. (Дата обращения: 9 декабря 2009)