Byline
Gazeta yoki jurnaldagi maqolaning yuqroi qismmidagi sarlavhasi (yoki ingliz tilidagi by-line) maqola muallifining nomini beradi. Baʼzi jurnallar (xususan, Reader’s Digest) sarlavha atrofidagi grafik elementlar uchun koʻproq joy qoldirish maqsadida sahifaning pastki qismiga satrlarni qoʻshadi.
Dictionary.com muallifning ismini koʻrsatuvchi yangilik, maqola yoki shunga oʻxshash narsalar bilan birga bosilgan matnning qatorini koʻrsatib turuvchi joy deb taʼriflaydi[1]. U yozuvchi haqida maʼlumotni koʻrsatadi.
Misollar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Odatdagi gazeta bayrogʻi quyidagicha oʻqilishi mumkin:
Tom Joys Boston Postning yangi muxbiri
Muallif nomi bilan tanishtiruvchi qisqacha maqola xulosasini ham oʻz ichiga olishi mumkin:
Katta hajmli asarning qisqacha tavsifini yozish hech qachon oson boʻlmagan, chunki yozuvchi John Smith hozir tushuntiradi:
Jurnalning mulohazalari va sharhlari koʻpincha ularning mavzulari boʻyicha biografik maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi. Ijodiy noaniq asardagi odatiy biografik matn koʻrib chiqilishih mumkin.
John Smith ushbu maqola asosida " Ibizadagi vaqtim " kitobi ustida ishlamoqda. U yozda keyingi insho uchun material yigʻish uchun mintaqaga qaytadi.
Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bylines 19-asr oxirigacha ju da ham kam uchraydi. Undan oldin, shunga oʻxshash amaliyot vaqti-vaqti bilan „imzo“ yoki „imzo“ maqola deyilar edi[2]. Muallif soʻzining oʻzi birinchi marta 1926-yilda Ernest Hemingwayning "Quyosh ham chiqmoqda" gazetasi ofisida tasvirlangan sahnada paydo boʻlgan[3].
Ushbu gʻoyaning eng birinchi izchil qoʻllangan hududlardan Amerika fuqarolar urushi paytida jang maydonida reportajlar qilish edi. 1863-yilda Ittifoq generali Jozef Xuker har qanday xato yoki xavfsizlik buzilishida qaysi jurnalistni ayblashini bilishi uchun jang maydonidagi jurnalistlardan oʻz maqolalariga imzo chekishni talab qildi[3].
19-asrning oxirida jurnalistlar kuchliroq va ommabop shaxslarga aylanganligi sababli amaliyot yanada ommalashdi[3] Bu vaqt ichida baʼzi sariq jurnalistlar orasida taniqli shaxslarni targʻib qilish yoki yaratish uchun baytlar ishlatilgan. Imzolangan maqolalar tarafdorlari imzo jurnalistni yanada ehtiyotkor va halolroq qilishiga ishongan; noshirlar bu qogʻozlarni yaxshiroq sotishga yordam berdi deb oʻylashdi[3].
Biroq, boshqa odamlar, jumladan, The New York Times nashriyotining egasi Adolf Oxs nomli satrlardan foydalanishning koʻpayishiga qarshilik koʻrsatdilar, ularning fikricha, bayroqlar yangiliklarning shaxsiy tabiatiga xalaqit beradi va maqola mazmuni uchun institutsional javobgarlik hissini kamaytiradi[3] Yana bir necha oʻn yillar davomida oʻsha gazetada baytlar nodir boʻlib qoldi.
Associated Press telekompaniyasining birinchi xabari 1925-yilda paydo boʻlgan va bu amaliyot koʻp oʻtmay odatiy holga aylangan[3].
1970-yillardan beri koʻpgina zamonaviy gazeta va jurnallar oʻzlarining eng qisqa maqolalari va oʻzlarining tahrir qismlaridan tashqari deyarli barchasini alohida muxbirlarga yoki simli xizmatlarga bogʻlaydilar.[3]
Bundan tashqari, Britaniyaning haftalik The Economist jurnali blog postlaridan tashqari deyarli barcha materiallarni anonim tarzda nashr etadi. The Economist bu amaliyotni anʼanaviy va ularning hisobotlarining hamkorlik xarakterini aks ettiruvchi deb tushuntiradi.[4]
Notoʻgʻri atribut[tahrir | manbasini tahrirlash]
Matbuot agentliklari jurnalistlaridan olingan maqolalar baʼzan notoʻgʻri gazeta xodimlariga tegishli. Press Gazetteʼdan Dominik Ponsford quyidagi misollarni keltiradi:
- Ben Elleryning oʻldirilgan Jo Yeatesning yigiti bilan suhbati Daily Mail va Daily Mirror nashrlarida paydo boʻldi; sobiq gazetada toʻrtta sarlavha bor edi, ularning hech birida Ellery hisoblanmagan.
- Endryu Bakvellning Boris Jonson bilan bogʻliq otalik masalasiga bagʻishlangan eksklyuziv maqolasi Daily Mailda uning nomini koʻrsatmasdan paydo boʻldi.[5]
Ponsford, shuningdek, gazetalar boshqa gazetalarga hujum qiladigan maqolalar uchun xayoliy mualliflarning nomini yozgan holatlarni ham taʼkidlaydi: masalan, Daily Express ' Brendon Abbott" dan foydalanish.[6]
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tashakkur (ijodiy sanʼat va fanlar)
- Atribut (mualliflik huquqi)
- Byline strike
- Kredit (ijodiy sanʼat)
- Sana
- Pastki uchinchi, telejurnalistlar uchun nom
- Qalam nomi
- Imzo bloki
- Strapline, aloqasi yoʻq, lekin koʻpincha chalkash, bu reklamadagi shior yoki mahsulot nomi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „the definition of byline“. Dictionary.com. Qaraldi: 31-oktabr 2015-yil.
- ↑ Shafer, Jack. „How the byline beast was born“. Reuters (6-iyul 2012-yil). 7-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2016-yil.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Shafer, Jack. „How the byline beast was born“. Reuters (6-iyul 2012-yil). 7-iyul 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2016-yil.Shafer, Jack (July 6, 2012). „How the byline beast was born“. Reuters. Archived from the original (Wayback Machine saytida 2016-12-20 sanasida arxivlangan) on July 7, 2012. Retrieved December 11, 2016.
- ↑ „Why are The Economist’s writers anonymous?“. The Economist (5-sentabr 2013-yil). 20-may 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2016-yil.
- ↑ Ponsford, Dominic. „National press byline bandits: When the first line of a story is a lie, how can we trust the rest?“. PressGazette. Wilmington Business Information (13-aprel 2011-yil). Qaraldi: 18-aprel 2011-yil.
- ↑ Ponsford, Dominic. „National press byline bandits: When the first line of a story is a lie, how can we trust the rest?“. PressGazette. Wilmington Business Information (13-aprel 2011-yil). Qaraldi: 18-aprel 2011-yil. Ponsford, Dominic (April 13, 2011). „National press byline bandits: When the first line of a story is a lie, how can we trust the rest?“. PressGazette. Wilmington Business Information. Retrieved April 18, 2011.