Charx
Charx — 1) qoʻlda ip yigirishda foydalaniladigan qadimgi asbob. Unda, asosan, paxta, jun va boshqa tolalar yigiriladi. Koʻrinishi dasta bilan aylantiriladigan gʻildirak (baraban) shaklida boʻladi. Oʻrta Osiyoda paxta ekib, ip yigirish milod boshidayoq maʼlum boʻlgan. Paxta va jun tolasidan ip yigirish uchun oldin urchuq, keyin uni takomillashtirib, Charx yasalgan. XVIII-asrda mashinada ip yigirishga oʻtilgach, Charxga ehtiyoj kamaygan, lekin ayrim chekka joylarda undan hali ham foydalaniladi (qarang Yigirish); 2) qaychi, pichoq, tesha, ketmon, oʻroq va boshqa kesuvchi asboblarni oʻtkirlash (charxlash) uchun ishlatiladigan asbob. Dastaki va elektr Charxlar bor. Dastaki Charx doirasini charxchi oyoqsa tepkiga bosib aylantiradi. Hunarmandlar (mac, degrezlar, misgarlar, kulollar) chuyan buyumlar qolipi yasaladigan, mis va sopol buyumlar sirti silliqlanadigan asboblarni ham Ch. deb atashadi; 3) ayrim asboblar va qurilmalarning aylanadigan qismi. Masalan, charxlash stanogintlpt abraziv (jilvir) doirasi Charx hisoblanadi.
Charx-arqoq naychalarini o‘rash uchun foydalaniladi, yigiruv dastgohi.[1][2]
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Milliy avrli gazlamala ishlab chiqarish texnologiyasi. Fargʻona, 2022-yil
- Texnologik jarayonlarni loyihalash. Toshkent, 2012-yil
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash] | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |