Kontent qismiga oʻtish

Crotal zenit quroli

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

"Krotal" (fransuzcha: Crotale – rattlesnake) – bu oʻrta, past va oʻta past balandliklar oraligʻidagi uchuvchi aparatlarga qarshi kurashish uchun moʻljallangan fransuz qisqa masofali xarbiy zenit-raketa tizimi . U strategik muhim istehkomlarni, boshqaruv tizimi, raketalarni uchirish pozitsiyalarini havo xujumidan mudofaa qilish uchun ham, qoʻshinlarning harbiy tuzilmalariga toʻgʻridan-toʻgʻri yordam uchun ham qoʻllanishi mumkin.

Crotale havo mudofaa tizimi Fransuz Thomson CSF-Matra kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan va joylashtirishning ikkita variantida mavjud:xarakatlanuvchi quruqlik turi va kema turlari mavjud Fransiya, Finlyandiya, Gretsiya va Niderlandiya tomonidan qabul qilingan. Majmua yaratilganidan buyon bir necha bor modernizatsiya qilingan.

Rivojlanish va ishlab chiqarish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1970- yillarda ishlab chiqarishi boshlangan

Raketa ikki soniyada maksimal 2,3 M tezlikka erisha oladi.

AQShda litsenziyalangan va ishlab chiqarish

1970-yillarda „Krotal“ Yevropa qurollari va harbiy texnikasining boshqa modellari bilan bir qatorda Franko-Germaniya „Roland“ va"Britaniyaning" „Rapier“ bilan birgalikda AQSh armiyasini taktik havo hujumidan mudofaa tizimlari bilan qayta qurollantirish boʻyicha tanlovda ishtirok etdi. LOFAADS SHORADS (past darajadagi oldinga siljish) dasturi boʻycha – hududdagi havodan mudofaa tizimi qisqa masofali havo xujumidan mudofasi tizimi), qoʻshinlarda Chaparral havo mudofaa tizimini almashtirishni oʻz ichiga oladi. 1972-yilda Rokvell konpanyasining raketasozlik boʻlimi (Rokvell raketa tizimlari boʻlimi) boshchiligida konsortsium tuzildi ishga tushirish moslamasi joylashtirilishi kerak boʻlgan elektr dvigatellari boʻlgan jangovar transport uskunalari va maqsadli yoritgichli radarli boshqaruvchi transport uskunalari ishlab chiqarish. Boshqarmalari litsenziya boʻyicha ommaviy ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻyishni rejalashtirgan „Paccar“ kompaniyasining muhandislik boʻlimi zavodlarida (Pacific Car and Foundry Division) joylashtirilishi kerak edi; Jangovar mashinalar uchun minora ishga tushirish moslamalarini va boshqaruvchi transport uskunalari uchun minora radarlarini qurulmalarini ishlab chiqarish Northrop korporatsiyasining elektromexanik boʻlimi (Northrop elektromexanik boʻlimi) korxonalari tomonidan amalga oshirilishi kerak edi[1] .</br> Biroq, Roland havo mudofaa tizimi tanlovda gʻolib chiqdi va Krotalning Amerika litsenziyalangan modellarini ishlab chiqarishdan voz kechishga qaror qilindi.

Oʻzgartirishlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kompleks bir nechta modifikatsiyada mavjud :

  • „Crotale“ – asosiy variant,
  • „Naval Crotale“ – kema,
  • „Kaktus“ – Chili va Janubiy Afrikaga eksport qilinadi
  • „Shahine“ va „Shahine-2“ – Saudiya Arabistoniga eksport qilindi [2]
  • „Crotale-NG“ (Crotale New Generation) – eng zamonaviy modifikatsiya

Ishlash xususiyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Otish masofasi: 500-10000 m
  • Zarar balandligi: 6000 m gacha
  • Har bir ishga tushirgichdagi raketalar soni: 8 dona.
  • Reaktsiya vaqti: 5s
  • Raketaning maksimal parvoz tezligi: 2,6 M [3]
  • 8000 m masofada parvoz vaqti: 10 s [4]
  • Uzunligi: 2290 mm
  • Korpus diametri: 165 mm
  • Raketaning ogʻirligi: 73 kg
  • Jang boshi: parchalanish, yoʻnalishli harakat
  • Jang kallagining ogʻirligi: 14 kg
  • Yoʻl-yoʻriq tizimi: radar yoki optik yoʻnalishni aniqlash bilan radio buyrugʻi
  • Mavjud ortiqcha yuk : 35 g

Ishlab chiqaruvchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bir necha mamlakatlar Crotale va Crotale NG komplekslarini boshqaradi:

Chunmaning Janubiy Koreya versiyasi
  • Andoza:Country data Бахрейн – 7-yu PU osnaщeni 2 batarei ZRK Suxoputnix voysk Baxreyna po sostoyaniyu na 2010 god[5]
  • Andoza:Country data Египет – bolee 24 PU „Crotale“ ispolzuyutsya komandovaniem PVO VVS Yegipta po sostoyaniyu na 2010 god[6]
  •  Gretsiya – 9 kompleksov „Crotale NG“ ispolzuetsya PVO VVS Gresii i 2 kompleksa – VMS Gresii po sostoyaniyu na 2010 god[7]
  •  Eron – 250 edinits u VVS Irana ZRK FM-80 (kitayskiy variant „Crotale“) po sostoyaniyu na 2016 god[8]
  •  Liviya – 24 PU „Crotale“ na voorujenii PVO Suxoputnix voysk Livii po sostoyaniyu na 2010 god[9]
  • Andoza:Country data ОАЭ – PU „Crotale“ na voorujenii PVO VVS OAE po sostoyaniyu na 2010 god[10]
  •  Ummon – po 1 vosmizaryadnoy PU „Crotale NG“ s boezapasom v 16 raket na voorujenii 2-x korvetov tipa „Qahir Al Amwaj“ VMS Omana po sostoyaniyu na 2010 god[11]
  •  Pokiston – 144 PU „Crotale“ na voorujenii 6 batalonov PVO VVS Pakistana po sostoyaniyu na 2010 god[12]
  • Andoza:Country data Саудовская Аравия
    • Suxoputnie voyska Saudovskoy Aravii – „Crotale“ na voorujenii po sostoyaniyu na 2010 god[13]
    • VMS Saudovskoy Aravii – „Crotale“ na voorujenii 4-x fregatov tipa „Medina“ po sostoyaniyu na 2010 god[13]
    • PVO VVS Saudovskoy Aravii – do 40 PU „Crotale“, 73 PU „Shahine“ i do 68 statsionarnix postov „Crotale“/"Shahine" na voorujenii po sostoyaniyu na 2010 god[14]
  •  Ukraina – dve batarei Crotale NG (4 edinitsi) po sostoyaniyu na na 2024 god[5][6][17]
  • Andoza:Country data Финляндия – 20 PU ItO 90 („Crotale NG“ ustanovlenniy na shassi avtomobilya Sisu XA-181) ispolzuyutsya Suxoputnimi voyskami Finlyandii po sostoyaniyu na 2010 god[18]
  • Andoza:Country data Франция
    • VMS Fransii – po 1 vosmistvolnoy PU na voorujenii:
    • VVS Fransii – 8 divizionov ZRK tipov „Crotale 3000“, „Crotale upgraded“ i „Crotale NG“ na voorujenii po sostoyaniyu na 2010 god[20]
  •  Chili – 5 sistem na voorujenii VVS Chili po sostoyaniyu na 2010 god[21]
  • Andoza:Country data Южная Корея – K-SAM Pegasus (114 sistem)

Crotale Shaninning Saudiya tilidagi versiyasi Fors koʻrfazi urushi paytida Quvaytni Iroq qoʻshinlaridan ozod qilish paytida ishlatilgan[7]

Crotale NG Ukraina tomonidan Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida, jumladan, rus qanotli raketalarini yoʻq qilish uchun ishlatilgan [8] .

Jangovar foydalanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Crotale NG Ukraina tomonidan Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida, jumladan, rus qanotli raketalarini ishdan chiqarish uchun xam ishlatilgan[9] .

Platforma

[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Crotal" asosida toʻliq gʻildirakli shasseda turli xil jangovar modullarni oʻrnatish uchun universal koʻp maqsadli platforma yaratildi, bir nechta turlarda qoʻllandi. („4“ yoki „6“ raqamlari gʻildirak formulasi) va zirhli transport vositalarining tashuvchi qurulmasini piyoda jangovar transport vositasiga, zenit-raketa yoki, raketa batareyasi uchun oʻt oʻchirishni boshqarish vositasiga yoki qoʻmondonlik postiga aylantiradi:

  • Samolyotga qarshi raketa tizimi – SICA „Shahine“ R460 (P4R) yoki "Sirocco" (P6R). U SHADL (SHAnine Data-Link) raqamli maʼlumotlarni qayta ishlash tizimiga ega boʻlgan takomillashtirilgan Shanine 2 modeliga, muqobil hidoyat radariga, oʻzgartirilgan aniqlash radariga (aniqlash diapazoni 19,5 km gacha koʻtarildi), shuningdek yaxshilangan infraqizil masofaviy sugʻurtaga [10] .
  • Piyoda jangovar mashinasi – zenit raketalari oʻrniga u Amerika-Fransiya Thomson-CSF konsortsiumi tomonidan ishlab chiqilgan 20 mm koaksiyal avtomatik toʻpga ega Sylac jangovar moduli bilan jihozlangan. Modulning yongʻinni boshqarish tizimi bort kompyuteri, televizorni boshqarish tizimi va giroskopik stabilizatsiyaga ega koʻrish moslamasi, shuningdek impulsli Doppler qisqa masofali radar razvedka stantsiyasini oʻz ichiga oladi s fr. — „yashil koʻz“), 0 dan 3 km gacha boʻlgan balandlik oraligʻida 7,5 km gacha („uchar vertolyot“ tipidagi nishonlar uchun) va 15 km („samolyot“ tipidagi) nishonni aniqlash diapazoni bilan ishlaydi. 108 dan 1080 km/soatgacha radial tezlikda uchayotgan yoki kosmosda uchib yuruvchi nishonlarni aniqlash imkonini beradi [10] .
«Кроталь»
Turi ЗРК с ЗУР малого радиуса действия
Maqomi на вооружении
Loyihachi Andoza:Country data Франция Thomson-CSF/Matra
Asosiy texnik xususiyatlari
Pastka yoʻnaltiradi
Crotal zenit quroli
  1. ↑ Rockwell Crotale team // Flight International, 4 April 1974, p. 431
  2. ↑ „Зенитно-ракетный комплекс Shanine | Raketnaya texnika“. Raketnaya texnika. 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  3. ↑ „Зенитный ракетный комплекс Crotale Naval | Raketnaya texnika“. 2009-yil 15-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 6-avgust.
  4. ↑ „Зенитно-ракетный комплекс Crotale-NG | Raketnaya texnika“. 2021-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-oktyabr.
  5. ↑ „Франция передала Киеву две батареи ЗРК Crotale – DW – 20.11.2022“ (ru). dw.com. 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-noyabr.
  6. ↑ „Aide militaire à l'Ukraine: Lecornu assure que la France est "l'un des 5 plus gros contributeurs au monde"“ (fr). BFM BUSINESS. 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-noyabr.
  7. ↑ „Shahine SAM“. Military Factory. 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  8. ↑ Peter Suciu. „Ukraine Video Shows French Air Defense Killing Putin's Cruise Missiles“ (en-US). 19FortyFive (2023-yil 21-mart). 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  9. ↑ Peter Suciu. „Ukraine Video Shows French Air Defense Killing Putin's Cruise Missiles“ (en-US). 19FortyFive (2023-yil 21-mart). 2023-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 22-mart.
  10. ↑ 10,0 10,1 Chant, Christopher. Air Defense Systems and Weapons, Brassey’s Defence Publishers, 1989, pp. 149-162, ISBN 0-08-036246-X. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Crotal_zenit_quroli&oldid=5301003" dan olindi