Damashi
| Damashi | |
|---|---|
| |
| Tavsif | |
| Suv sarfi | 40 m³/s |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | Kaykovus |
| Davlat | Oʻzbekiston |
| Tuman | Toshkent |
| Damashi | |
Damashi, Damachchi – Toshkent va Toshkent viloyatidagi kanal, Kaykovus kanalining oʻng tarmogʻi. Kaykovus kanalining katta miqdordagi suvi va Damashiga oqib o'tgani sababli, ba'zan kanallarning yuqori oqimi bir ariq deb hisoblanadi.
Damashi kanalining uzunligi 15,4 km bo‘lib, shundan 8,5 kmi shahar ichidan oqib o‘tadi. Yana 1 km yoʻl Qoraqamish oqava kanali boʻylab oʻtadi[1].
Damariq suvlari bilan sugʻoriladigan kanallar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qichqiriq
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qichqiriq Gʻafur Gʻulom koʻchasi oldidagi Taxtapul hududida joylashgan suv ajratgichdan boshlanadi. Kaykovusning oʻng tarmogʻi boʻlib, u oʻzining ustki qismining yoʻnalishini va oqimning asosiy hajmini (taxminan 99-99,5%) saqlab qoladi[2], Kaykovusning oʻzi esa suvning ozroq qismi bilan bir oz yon tomonga, janubga ketadi[3].
Qichqiriq katta Gʻafur Gʻulom koʻchasi (yer osti)[4], Kichik halqa yoʻli va Qorasaroy koʻchalarini kesib oʻtadi[3]. Kanal boʻyida Sebzor madaniyat va istirohat bogʻi, Shimoliy Olmazor va Qoraqamish turar-joy massivining 1/1, 1/2 va 1/3 massivlari[5], 233-umumtaʼlim maktabi, 1-sonli bolalar bogʻchasi joylashgan[3][6].
Xasanova koʻchasi hududida Qichqiriq Qoraqamish kanali bilan birlashadi[3]. Shunday qilib, Qichqiriq Boʻzsuv suv tizimini ana shu kanal bilan bogʻlaydi.
Qichqiriqdagi „Sebzor“ dam olish maskani orqasida kuchli qiyalikli (41°20′30″N 69°15′16.7″E / 41.34167°N 69.254639°E) sharshara bor. „Sharshara“ Toshkentning goʻzal goʻshalari qatoridan munosib oʻrin olgan[7][8].
Damariq
[tahrir | manbasini tahrirlash]Damariq sohillarida Qoraqamish 2/2, Qoraqamish 2/5, Olimpiya (chapda) va Tansiqboev (oʻngda) turar-joy massivlari joylashgan. Toshkentda Oʻrazboyev va Tansiqboyev koʻchalari hamda Toshkent halqa yoʻlini kesib oʻtadi. Tansiqboyev koʻchasi va Halqa yoʻli oraligʻida oqim shimolga qarab sezilarli qiyalik hosil qiladi[9][3].
Toshkent viloyatining Zangiota tumanlarida Damariq janubi-sharqqa burilib ketadigan Ilgʻor posyolkasi va Koʻksaroy hududlariga oqib kiradi[3]. Kanal shuningdek , Keles-Oʻzbekiston temir yoʻli[4] va R-3 avtomobil yoʻlini kesib oʻtadi.
Koʻksaroyda P-3 avtomagistrali orqasida Damariq Ramazon va Iyun[3] kanallariga boʻlingan.
Ramazon
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ramazon – Damariqni ikkiga boʻlingandan keyin oʻng tomonga oquvchi kanal. Janubi-gʻarbdan, soʻngra gʻarbdan Akmal-Ikromov qishlogʻidan oʻtadi. U Ashchisay kanaliga quyiladi[4].
Ekologik holat
[tahrir | manbasini tahrirlash]Soʻnggi yillarda Damariq boʻyida qariyb 10 gektar maydonni egallagan qurilish va maishiy chiqindilar poligoni barpo etildi. Chiqindilarning ommaviy yonishi natijasida paydo boʻlgan tutun bir qator qoʻshni hududlarga tarqaladi. Atrof-muhit faollari kanalning suv muhofazasi zonasida noqonuniy qurilgan binolar mavjudligini ham qayd etgan[10][11].
.JPG)
Qorasuv – Damariqning chap qirgʻogʻidagi kanal[12], shahar ichida joylashgan. 65-sonli bolalar bogʻchasi yonida yer yuzasiga chiqadi, Muxbir koʻchasidagi 32-uy orqasida yana yer ostiga tushadi va 278-maktab yonida yana paydo boʻladi[3][6].
Iyun – Damariqning ikki kanalga boʻlinganidan keyin chap shoxobchasi. Janubi-gʻarbdan, soʻngra janubdan oqib oʻtib, Nazarbek, Yangiturmush va Botir aholi punktlari oralab oqadi[4].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Ташкентский городской комитет по охране природы — Вода большого города“. 2013-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-iyun.
- ↑ „Постановление № 282 Кабинета Министров Республики Узбекистан о мерах по улучшению санитарного состояния и благоустройства каналов на территории города Ташкента от 16 октября 2013 года. Приложение № 3. Перечень передаваемой в ведение Специализированного управления части системы магистральных каналов и сооружений, расположенных на территории города Ташкента“. 2015-yil 6-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 6-oktyabr.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Атлас «Ташкент» малый 2007.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Tashkent. Plan goroda masshtabom 1 : 25 000. – Tashkent: Kartograficheskiy sentr Ministerstva oboroni Respubliki Uzbekistan, 1995.
- ↑ Tashkent. Plan goroda. Masshtab 1 : 22 000. Glavnoe upravlenie geodezii i kartografii SSSR, 1991.
- ↑ 6,0 6,1 Yellow Pages Uzbekistan. Telefonnaya kniga. 2-e izd. – Tashkent: NPO „Kartografiya“, 2004—2005.
- ↑ „Barbaris.uz — Шаршара“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 28-iyul.
- ↑ „Едем в отпуск — Вкусное путешествие по Узбекистану“. 2013-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Toshkent. Miqyos 1 : 28 000. – Toshkent: „Uzgeodezkadastr“, 1995.(oʻzb.)
- ↑ „Новости Узбекистана — Газета.uz | Reshat li svetnie paketi problemu musora?“. 2012-yil 23-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-iyun.
- ↑ „Общественно-информационный еженедельник «Зеркало-XXI» — Дыма без огня не бывает“. 2012-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Aydarkul. Arnasay. Chardara. Topograficheskie karti masshtaba 1 : 50 000, 1 : 200 000. – Tashkent: Voenno-kartograficheskaya fabrika TurkVO, 1991.