Dandona
Dandona soʻzi dehqonchilik asbobi nomi atamasi boʻlib, u fors-tojik tili materialidir. Eski oʻzbek tiliga fors-tojik shoirlari asarlari orqali dandona soʻzi oʻtib oʻzlashgan. Bu soʻz qadimgi turkiy yozma manbalarda, xattoki XIV asr Xorazm yozma manbalarida ham qayd etilmagan.
Shakllari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dandona soʻzi eski tojik tilida dandona دندانه shaklida kelib, arra, taroq, mola va boshqa predmetlarning tishli, kungirador qismlari maʼnosini bildiradi. Hozirgi Eroniy tillarda: tojik tilida dandona , fors tilida dandane koʻrinishlarida qoʻllanadi.
Yasalishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dandona soʻzi yasama boʻlib, ot yasovchi affiks vositasida otdan ot turkumiga kiruvchi til birligi yasalgan. Bunda bosh morfema dandon tish maʼnosini bildiradi. Soʻz yasovchi -a vositasida yasalgan dandona tishli, tishi bor demakdir. Dandon- tish soʻzining oʻzi ham tarixan yasama boʻlib, u ikki mustaqil soʻzdan yasalgan qo'shma so'z boʻlgan. Dandon soʻzidan dan elementi hozirgi eroniy tillardagi daxan-daxon ogʻiz soʻzining qisqargan shaklidir.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]•Bahrom Bafoyev „Koʻxna soʻzlar tarixi“ (82-83-betlar) Toshkent O'zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining „FAN“ nashriyoti 1991
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |