Daribay Toʻreniyazov

Daribay Toʻreniyazov
Haqiqiy ismi	Dáribay Tóreniyazov
Tavalludi	1928-yil Kegeyli tumani, Qoraqalpogʻiston
Vafoti	2003-yil
Millati	qoraqalpoq
Sohasi	Haykaltarosh
Mashhur suratlari	„Katta choʻgirma kiygan keksa“ "Turma tortgan ayol" "Xayol qushi" "Suvga borgan qiz" "Jegde yopingan kelinchak"

Daribay Toʻreniyazov (qoraqalpoqcha: Dáribay Tóreniyazov) – qoraqalpoq haykaltaroshi va rassomi, 1928-yilda Kegeyli tumanida tugʻilgan. Daribay Toʻraniyazov respublikamizdagi talantlı haykaltarosh (skulptor) larning biri edi. Uning yogʻochtan ishlagan skulpturaları Oʻzbekiston miqyosida, Qozogʻiston Respublikasi, Moskva shahrida va boshqa chet ellarda taniqli boʻlgan. Uning ijodiy faoliyati 1967-yili Nukus shahrida Qoraqalpoq Davlat sanʼati muzeyining ochilishidan soʻng boshlangan. 1978-yili SSSR Xudojniklar birlashmasi aʼzoligiga qabul qilingan.

Faoliyati

Ashxoboddagi Shota Rustaveli nomidagi rassomlik bilim yurtini, Toshkent teatr va rassomlik institutini tamomlagan. Rassomning aksariyat rasmlarini kundalik janrga bogʻlash mumkin, ammo uning oʻtkir qalami va yorqin ranglari uning asarlariga alohida maʼno beradi. Syujet hamma narsa hayratlanarli darajada goʻzal boʻlgan katta, quvnoq dunyoni yaratish uchun bahonadir. Rassom asarlarida qadimiy sharq miniatyuralari bilan uygʻunlikni his qilish mumkin, ular rang va yozuvning nozikligi bilan ifodalanadi. Taniqli skulpturlik badiiy asarlari – „Katta choʻgirma kiygan keksa“, „Turma tortgan ayol“, „Xayol qushi“, „Suvga borgan qiz“ va „Jegde yopingan kelinchak“.

Ijodiyoti

Daribay Toʻreniyozov badiiy maʼlumotga ega boʻlmagan boʻlsa-da, lekin ijodiy faoliyati uning gʻayrioddiy isteʼdodini, asarlarining oʻziga xos xarakterini ochib beradi. Toʻreniyozov ijodida xalq amaliy sanʼati anʼanalari bilan chuqur bogʻliqlikni his qilish mumkin. U bu anʼanalardan oʻziga xos tarzda foydalangan, oʻz haykallarida oʻziga xos obrazlar va shartli xarakterlarni yaratgan. U oʻz haykallarini yaratish, his qilish va kelajakdagi qiyofasini ochish uchun har qanday yogʻochdan foydalanishi mumkin edi. Toʻreniyozov asarlari turli mavzularga ega. Fantastik mavjudotlar bilan bir qatorda qoraqalpoq xalqining milliy xarakterini aks ettiruvchi haykallar ham yaratgan. Haykaltarosh kichik oʻlchamdagi yogʻoch buyumlar ishlab chiqarishda koʻp ishlagan. Gohida u asarlarini suyak bilan ham ishlashga urinardi.