Dastur (film)

Dastur
Rejissyor(lar)	Quanish Beysek; Ikkinchi rejissiyor: Irina Subbotina
Prodyuser(lar)	Almas Jali
Ssenariynavis(lar)	Aldiyar Japarxan; Qazibek Orazbek
Rollarda	Aldabek Shalbayev; Yermek Shinbolatov; Nuray Jetkergen; Nurjan Beksultanova; Aldiyar Japarxan; Anuar Baymuxayev; Aset Yesjan
Kinematografiya	Tartaria Films
Chiqarilgan sanasi	2023
Davomiyligi	90 daqiqa
Mamlakat	Qozogʻiston
Til	qozoqcha
Daromadi	1 mlrd tenge

Dastur (qozoqcha: Дәстүр; oʻzbekcha: Anʼana) – jamoatchilik fikri, eskirgan urf-odatlar va zoʻravonlik haqidagi dahshatli, dramatik film. Milliy urf-odatlarni dekonstruksiya qilib, musulmonlarning jinni chiqarib tashlashi tasvirlangan mistik triller^[1].

Syujeti

Oilaning otasi, jamiyatda obroʻ-eʼtibor qozongan Nursulton Koʻpjasarulining qishloqdagi barcha fermer xoʻjaliklari egasi ekani bois, yolgʻiz oʻgʻil Bolatning beparvo va beparvo tarbiyasi bir emas, balki bir nechta muammoga, hatto jinoiy javobgarlikka ham olib keladi.

Yana bir ziyofatda Bolat oʻrta maktab bitiruvchisini zoʻrlaydi. Ota bu masalani yana yashirishga urindi, biroq qizning ota-onasi allaqachon politsiyaga ariza yozishgan. Bunday vaziyatdan chiqishning yagona yoʻli toʻy, lekin oilaning hayoti haqiqiy dahshatli tushga aylanadi^[2].

Filmga tayyorgarlik

Film ijodkorlari aktyorlarni deyarli 4 oy davomida izlashdi va baʼzi sahnalarni yaratish uchun 6 tagacha kameradan foydalanishdi. Baʼzi aktyorlar suratga olish uchun olti oygacha tayyorgarlik koʻrishdi, ayniqsa jin shiftga va devorga koʻtarilgan sahnalarda. Unda haqiqiy aktyor va 12 nafar kaskadyor ishtirok etishi kerak edi^[3].

Tanqidiy fikrlar

Tanqidchilarning taʼkidlashicha, „Dastur“ mahalliy kinoijodkorlarning komediyalari orasida alohida ajralib turadi. Film falsafiy masalalarga toʻxtalib oʻtgan haqiqiy fojiani ifodalaydi. Bundan tashqari, qozogʻistonlik kinoijodkorlarning Hollywood blokbasterlari darajasida grafik yaratishga qodirligini koʻrsatadi^[4].

Tomoshabinlar filmni real darajada jiddiy, real, qoʻrqinchli va sirli deb taʼriflaydi.

Rejissiyor

Quanish Beysek YouTubeʼdagi „Irina Kayratovna“ shousi mualliflaridan biri. U bir muncha vaqt oldin loyihani tark etdi^[5].

2022-yil mart oyida Beysek va IK prodyuseri Almas Shagali Prezident huzuridagi Yoshlar siyosati boʻyicha kengashga qoʻshildi. Va aprel oyida Shagali hukumatning „ijodiy sanoat“ loyihasini boshqargan.

2021-yil oxirida, yanvar voqealari arafasida, IK Mustaqillik yilligi munosabati bilan „Yoshim 30 dan oshdi“ toʻliq metrajli filmini taqdim etdi. Kino millionlab tomoshalarni oldi.

Manbalar

↑ „Казахстанский "Дәстүр" обогнал по просмотрам голливудский блокбастер“ (ru) (2024-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 8-yanvar.
↑ kino.kz. „Дәстүр фильмі туралы“. Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
↑ Асель Аубакирова. „Казахстанский фильм ужасов: что говорят о картине "Дәстүр"“ (ruscha) (29-dekabr).
↑ Галия Байжанова. „Первый казахский хоррор, который получился: рецензия на фильм «Дәстүр»“ (ruscha). КУРСИВ (2023-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 9-yanvar.
↑ „«Призыв «Нового Казахстана»: общественники высказались о фильме «Дәстүр»“ (ruscha). QAZ365.KZ (2024-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 9-yanvar.

[1] „Казахстанский "Дәстүр" обогнал по просмотрам голливудский блокбастер“ (ru) (2024-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 8-yanvar.

[2] kino.kz. „Дәстүр фильмі туралы“. Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.

[3] Асель Аубакирова. „Казахстанский фильм ужасов: что говорят о картине "Дәстүр"“ (ruscha) (29-dekabr).

[4] Галия Байжанова. „Первый казахский хоррор, который получился: рецензия на фильм «Дәстүр»“ (ruscha). КУРСИВ (2023-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 9-yanvar.

[5] „«Призыв «Нового Казахстана»: общественники высказались о фильме «Дәстүр»“ (ruscha). QAZ365.KZ (2024-yil 3-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 9-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]