David Arugete
| Darío Moreno | |
|---|---|
 Moreno 1952–yilda | |
| Tavalludi |
3-aprel 1921-yil |
| Vafoti |
1-dekabr 1968-yil (47 yoshda) Istanbul, Turkiya |
| Fuqaroligi | Turkiya |
| Kasbi | Xonanda, bastakor, lirik, gitarachi, kino aktyori |
David Arugete(1921-yil 3-aprel — 1968-yil 1-dekabr), avval sahnada Darío Moreno nomi bilan tanilgan, turk-yahudiy poliglot qoʻshiqchisi, mohir bastakor, lirik va gitarachi ham edi. U Shuhrat qozona boshlaganidan keyin Fransiyada 1950–1960-yillarda filmlarni oʻz ichiga olgan ajoyib markaz bunyod qildi. U 1961-yilgi qoʻshigʻi Brigit Bardot nomi bilan mashhur boʻldi.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Moreno katta turk-yahudiy oilasida dunyoga kelgan. Aydındagi temir yoʻl stantsiyasida ishlagan otasi fojiali sharoitda otib oʻldirilgani uchun u bolaligida erta etim qoladi. U Izmirdagi (Nido De Huerfanos[1]) bolalar uyiga onasi tomonidan joylashtirgan va u toʻrt yoshigacha oʻsha yerda qolgan.
Izmirning yahudiy taʼlim muassasalarida boshlangʻich taʼlimini olganidan keyin, u yoshligida juda koʻp gʻalati ishlar bilan shugʻullangan. U bir vaqtning oʻzida ham oʻqishni davom ettirish uchun katta kuch sarfladi, ham tirikchilik qilish uchun ishladi. U shaharning taniqli advokatlarining yuridik firmasida topshiriq bilan ishlay boshladi va oxir-oqibat u ofis xodimi boʻlishga oʻrgatildi. Kechqurun u Izmirning Markaziy kutubxonasida frantsuz tilini oʻrganar edi. Tasodifan qoʻliga tushgan gitara bilan u gitara chalishni ham oʻrgandi, asosan vaqti-vaqti bilan tanishlaridan repetitorlik bilan.
Ikkinchi ish sifatida u Bar Mitzva bayramlarida qoʻshiq kuylashni boshladi. U yigirmanchi yillarning boshlarida Izmirda ayniqsa yahudiylar jamoasi orasida taniqli qoʻshiqchiga aylangan edi. Turkiya armiyasidagi harbiy xizmati davomida u turli garnizonlardagi ofitserlar kvartalida qoʻshiqchi sifatida ishlagan va musiqaga koʻproq eʼtibor qaratgan. Uning birinchi chinakam professional musiqiy chiqishlari ishdan boʻshatilgandan keyin tugʻilgan shahrida boshlangan va armiya aloqalari orqali tashkil etilgan. U oʻz musiqasidan pul ishlashni boshlaganidan soʻng, u yaxshiroq joyga yaʼni yahudiylar mahallasi Karataşga koʻchib oʻtdi va shaharning diqqatga sazovor joylaridan biri boʻlgan tarixiy Asansörga olib boradigan koʻchada yashagan (uning nomi „Elevator“ degan maʼnoni anglatadi, chunki u odamlarni lift orqali yuqori qismga olib borgan pastki qirgʻoq hududidan tik qiyalik bilan ajratilgan joy edi). Hozirgi kunda bu koʻcha Dario Moreno Sokağı va undan keyin (Dario Moreno Street) deb nomlangan.
Darío Moreno bilan Istanbulning Atatürk Aeroporti uchish yoʻlakchasi xodimlari oʻrtasidagi tortishuv natijasida miokard infarktidan vafot etdi. Uning Parijga parvozga biroz kechikdi, Fransiya poytaxtida boʻlib oʻtadigan birinchi „Turkish Night“ ga borib, u yerga qatnashib konsert bermoqchi edi. Xodimlar aʼzosi unga samolyotga chiqishga ruxsat bermagani natijasida jiddiy janjal kelib chiqdi va natijada 47 yoshli Moreno miokard infarkti uchradi[2]. Uning vasiyatiga koʻra u Izmir, Turkiyada dafn qilinishini soʻradi. Buning oʻrniga onasi Roza xonim uni Holon, Isroilda dafn qildi[3].
Ya Mustafo
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ya Mustafo – Morenoning eng yaxshi esda qoladigan qoʻshiqlaridan biri. U 1950-yillar va 1960-yillarning boshlarida juda mashhur boʻlgan. Ushbu jozibali qoʻshiqning asl nusxasi va uning bastakorining kimligi bahsli. U 1950-yillarda misrlik aktyor Ismoil Yasinning filmlaridan birida va xuddi shu davrdagi Sabahning boshqa misrlik filmida paydo boʻlgan. Dario Moreno uni 1950-yillarning oxirida ijro etgan. Evropada qoʻshiq Bob Azzam (1925–yilda Misrda tugʻilgan va 2004–yilda Monte-Karloda vafot etgan livanlik qoʻshiqchi) yordamida mashhur boʻlib, uni 1960-yilda Fransiyada kamida 3 tildan iborat qoʻshiq soʻzlari bilan chiqargan: " Chérie je tʼaime, chéri je tʼadore – kel la salsa del pomodoro" (Azizim, men seni sevaman, azizim, men seni yaxshi koʻraman – pomidor sousi kabi). Mashhur qoʻshiqchi Dalidaning ukasi Bruno Gigliotti (Orlando) ham qoʻshiqni qoʻllab-quvvatladi. Bu qoʻshiq oʻzining poliglotik soʻzlari bilan Misrning Iskandariya shahridagi kosmopolit davrning tarixiy hujjati deb hisoblanishi mumkin. Oʻsha davrda Misr shahrida yirik kosmopolit poliglotik jamoa, asosan turklar, yunonlar, yahudiylar, armanlar va italyanlar yashagan. Katta qismi qoʻshiq voqealari sodir boʻlgan Attarin tumanida yashagan.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1958–yil Fransiyadagi diskning Gran-Prisi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Nido de Guerfanos para kriaturas sin padre o madre“ (Wayback Machine saytida 9 October 2013 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Dario Moreno“.
- ↑ Akşam Gazetesi: Batı müziğini ülkemize getiren Moreno anıldı (Wayback Machine saytida 28 September 2007 sanasida arxivlangan)