Kontent qismiga oʻtish

Davlat byudjeti daromadlari

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Davlat byudjeti daromadlari yoki byudjet daromadlari - bu davlat tomonidan davlat xarajatlarini moliyalashtirish uchun soliqlar va soliq bo'lmagan manbalardan olinadigan pul. Davlat byudjeti daromadlari, shuningdek, davlat xarajatlari davlat byudjetining tarkibiy qismlari va hukumatning moliyaviy siyosatining muhim elementidir. Soliqlarni yig'ish hukumatning eng asosiy vazifasidir, chunki daromad davlatning ishlashi, umumiy manfaatni ta'minlash (jamoat manfaatlarini bajarish uchun ijtimoiy shartnoma orqali) va uning qonunlarini bajarish uchun zarurdir; daromadning bu zarurati zamonaviy byurokratik davlat rivojlanishining asosiy omili edi. [1]

Davlat byudjeti daromadlari davlat qarzi va pul bosib chiqarishdan farq qiladi, bu ikkalasi ham davlatning pul taklifini byudjet daromadlarini ko'paytirmasdan oshiririshning vaqtinchalik chorasi sifatida xizmat qiladi.

Daromad manbalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hukumat daromad olishi mumkin bo'lgan turli manbalar mavjud. Davlat daromadlarining asosiy manbalari turli makonda va zamonda turlicha bo'lgan. Zamonaviy davrda soliq tushumlari odatda hukumat uchun asosiy daromad manbayi hisoblanadi. [1] OECD tomonidan e'tirof etilgan soliq turlariga daromad va foyda soliqlari, turli yig'imlar badallari, ijtimoiy soliq, mol-mulk solig'i va boshqa soliqlar kiradi. [2]

Soliq bo'lmagan daromadlar davlat korporatsiyalaridan olinadigan dividendlar, jarimalar, yig'imlar, davlat mulkini xususiylashtirishdan tushumlar va xalqaro moliya institutlarining tashqi kreditlari va qarzlari ko'rinishidagi kapital tushumlarini o'z ichiga oladi. Tashqi yordam ko'pincha rivojlanayotgan mamlakatlar uchun asosiy daromad manbayi bo'lib, ba'zi rivojlanayotgan mamlakatlar uchun esa asosiy daromad manbai hisoblanadi. [1]

Malum bir vaziyatlarda tizimda mahalliy hukumatlar o'z daromadlarining bir qismini o'zidan yuqori hukumatdan transfert to'lovlari ko'rinishida yordam olishlari mumkin.

Ko'pchilik hukumatlarda davlat daromadlarini nazorat qiluvchi moliya vazirligi, soliq xizmati va boshqa organlar mavjud. Hukumatlar, shuningdek, daromadlarni yig'ish uchun ajratilgan alohida daromad yig'ish xizmatiga ega bo'lishi mumkin.

  1. 1,0 1,1 1,2 Bräutigam, Deborah (2002). "Building Leviathan: Revenue, State Capacity and Governance". IDS Bulletin (Institute of Development Studies) 33 (3): 1–17. doi:10.1111/j.1759-5436.2002.tb00034.x. http://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/handle/123456789/8641. [sayt ishlamaydi]
  2. „Definition of Taxes“. OECD (1996-yil 19-aprel). Qaraldi: 2022-yil 23-mart.